Bài 11: Phân bón hóa học

Hình 1: Nhu cầu của Thực vật

1.1.1. Khái niệm

Phân bón hóa học là những hóa chất có chứa các nguyên tố dinh dưỡng (P, N, K…), được bón cho cây trồng nhằm nâng cao năng suất.

1.1.2. Thành phần của thực vật

Hình 2: Thành phần của thực vật

• Nước 90%
• Chất khô 10%: gồm C, H, O, N, K, Mg, S và các nguyên tố vi lượng B, Cu, Zn, Fe, Mn

1.1.3. Vai trò của các nguyên tố hóa học đối với thực vật

• Nguyên tố C, H, O: Tạo nên gluxit(đường, tinh bột, xelulozo) của thực vật nhờ quá trình quang hợp.
• Nguyên tố N: Kích thích cây trồng phát triển mạnh.
• Nguyên tố P: Kích thích sự phát triển bộ rễ thực vật.
• Nguyên tố K: Kích thích cây trồng ra hoa, làm hạt, giúp cây tổng hợp nên chất diệp lục.
• Nguyên tố S: Tổng hợp nên prôtêin.
• Nguyên tố Ca và Mg: Giúp cho cây sinh sản chất diệp lục.
• Nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự phát triển của thực vật

(Dùng thừa hoặc thiếu nguyên tố vi lượng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.)

1.2.1. Phân bón đơn

- Là phân bón chỉ chứa 1 trong 3 nguyên tố dinh dưỡng chính là N,P,K.

• Phân đạm: Gồm Urê CO(NH₂)₂ chứa 46%N, Amôninitrat NH₄NO₃ chứa 35%N, Amônisunfat (NH₄)₂SO₄ chứa 21%N.
• Phân lân: Gồm Phôtphat tự nhiên: (chưa qua chế biến) ⇒ thành phần chính Ca₃(PO₄)₂
  • Supephôtphat: (qua chế biến) ⇒ thành phần chính Ca₃(H₂PO₄)₂
• Phân kali: Gồm Kali clorua (KCl) và Kalisunfat (K₂SO₄) ⇒ dể tan trong nước.

1.2.2. Phân bón kép

- Là phân bón có chứa 2 hoặc 3 n/tố dinh dưỡng chính N,P,K.

- Trộn tỷ lệ lựa chọn thích hợp giữa đạm, lân, kali ⇒ NPK.

- Tổng hợp trực tiếp bằng phương pháp hh: KNO₃ + (NH₄)₂HPO₄  + NH₄NO₃

1.2.3. Phân bón vi lượng

- Phân bón có chứa 1 số n/t hh B, Zn, Mn...dưới dạng hợp chất.

1.2.4. Tổng kết

Hình 3: Phân loại phân bón hóa học

Bài 1:

Kinh nghiệm sản xuất của người nông dân được đúc kết trong câu ca dao sau:

“Lúa chiêm lấp ló đầu bờ

Nghe tiếng sấm động mở cờ mà lên”

Hãy dùng kiến thức Hóa học để giải thích câu ca dao trên.

Hướng dẫn:

Khi có sét (tia lửa điện) khí N₂ và O₂ trong không khí kết hợp với nhau thành khí NO, NO bị oxi hóa thành NO₂. Khí NO₂ tác dụng với nước mưa tạo ra axit nitric, axit này rơi xuống đất sẽ tác dụng với chất kiềm có trong đất như vôi, tro bếp tạo ra muối nitrat (là phân đạm) nên tốt cho lúa.

N₂   +   O₂  → 2NO (ở điều kiện nhiệt độ cao như tia lửa điện)

2NO  +  O₂   →  2NO₂

4NO₂  +  O₂  +  H₂O   →  4HNO₃

HNO₃  +  KOH   →  KNO₃  +  H₂O

Bài 2: 

Vì sao không nên bón đạm với vôi cùng lúc?

Hướng dẫn:

Vì khi bón đạm (NH₄NO₃)với vôi cung lúc thì xảy ra phản ứng:

CaO + H₂O →  Ca(OH)₂

2NH₄NO₃  +  Ca(OH)₂  → Ca(NO₃)₂  +  NH₃↑  +  2H₂O

⇒ Khí NH₃ thoát đi làm hao phí một lượng đạm.

Bài 3:

Trong các loại phân bón sau, loại phân bón nào có hàm lượng N cao nhất: NH₄NO₃; (NH₄)₂SO₄; CO(NH₂)₂?

Hướng dẫn:

Để biết được loại phân bón nào có hàm lượng N cao nhất, các em hãy tính thành phần phần trăm về khối lượng của N có trong các loại phân bón.

\(\% {N_{N{H_4}N{O_3}}} = \frac{{14 \times 2}}{{80}}.100 = 35\%\)

\(\% {N_{{{(N{H_4})}_2}S{O_4}}} = \frac{{14 \times 2}}{{18 \times 2 + 96}}.100 = 21,21\% \)

\(\% {N_{CO{{(N{H_2})}_2}}} = \frac{{14 \times 2}}{{60}}.100 = 46,67\%\)

Vậy hàm lượng N trong phân bón CO(NH₂)₂ cao nhất

Bài 4:

Nêu phương pháp nhận biết KCl, NH₄NO₃ và Ca₃(H₂PO₄)₂.   

Hướng dẫn:

• Đun nóng với dung dịch kiềm chất nào có mùi khai là NH₄NO₃
• Cho dd Ca(OH)₂ vào, chất nào tạo kết tủa trắng là Ca₃(H₂PO₄)₂
• Còn lại là KCl.

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 11 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Khi  lúa đến thời kì ra đòng, trổ bông ta nên bón:

  • A. Chủ yếu là phân đạm.
  • B. Chủ yếu là phân lân
  • C. Chủ yếu là phân kali
  • D. Cả A, B, C

• Câu 2:

  Để tăng năng suất cây trồng ta cần phải:

  • A. Chăm sóc ( bón phân; làm cỏ...)
  • B. Chọn giống tốt
  • C. Chọn đất trồng
  • D. Cả ba phương án trên

• Câu 3:

  Trong các loại phân bón sau, phân bón nào có hàm lượng đạm tăng dần:

  • A. CO(NH₂)₂, NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, NH₄Cl
  • B. NH₄Cl, NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, CO(NH₂)₂
  • C. (NH₄)₂SO₄, NH₄Cl, NH₄NO₃, CO( NH₂)₂
  • D. NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, NH₄Cl, CO(NH₂)₂

Câu 2- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 9 Bài 11.

Bài tập 1 trang 39 SGK Hóa học 9

Bài tập 2 trang 39 SGK Hóa học 9

Bài tập 3 trang 39 SGK Hóa học 9

Bài tập 11.1 trang 14 SBT Hóa học 9

Bài tập 11.2 trang 14 SBT Hóa học 9

Bài tập 11.3 trang 14 SBT Hóa học 9

Bài tập 11.4 trang 14 SBT Hóa học 9

Bài tập 11.5 trang 15 SBT Hóa học 9

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa Chúng tôi thảo luận và trả lời nhé.