VIẾT PHƯƠNG TRÌNH PHÓNG XẠ
1. PHƯƠNG PHÁP GIẢI
Qui tắc dịch chuyển của sự phóng xạ:
- Phóng xạ:
\(\alpha ({}_2^4He):{}_Z^AX \to {}_{ - 1}^0e + {}_{Z + 1}^AY\)
So với hạt nhân mẹ, hạt nhân con lùi 2 ô về đầu bảng tuần hoàn và có số khối giảm 4 đơn vị.
- Phóng xạ:
\({\beta ^ - }({}_{ - 1}^0e):{}_Z^AX \to {}_{ - 1}^0e + {}_{Z + 1}^AY\)
+ So với hạt nhân mẹ, hạt nhân con tiến 1 ô về cuối bảng tuần hoàn và có cùng số khối.
+ Thực chất phóng xạ β- là một hạt nơ trôn biến thành 1 hạt proton, 1 hạt e và một hạt nơtrinô:
\(n \to p + {e^ - } + v\)
+ Bản chất của tia phóng xạ β- là hạt electron.
+ Hạt nơtrinô (v) không mang điện, không khối lượng ( hoặc rất nhỏ) chuyển động với vận tốc ánh sáng và hầu như không tương tác với vật chất.
- Phóng xạ:
\({\beta ^ + }({}_1^0e):{}_Z^AX \to {}_{ - 1}^0e + {}_{Z - 1}^AY\)
+ So với hạt nhân mẹ, hạt nhân con lùi 1 ô về đầu bảng tuần hoàn và cùng số khối.
+ Thức chất của phóng xạ β+ là một hạt proton biến thành 1 hạt nơtrôn, 1 hạt pôzitrôn và 1 hạt nơtrinô
\(n \to p + {e^ + } + v\)
- Phóng xạ γ (hạt phôton) :
+ Hạt nhân con sinh ra ở trạng thái kích thích có mức năng lượng E1 chuyển xuống mức năng lượng E2 đồng thời phóng ra một photon có năng lượng:
\(\varepsilon = hf = \frac{{hc}}{\lambda } = {E_1} - {E_2}\)
+ Trong phóng xạ gamma không có sự biến đổi hạt nhân và thường kèm theo phóng xạ α và β
2. VÍ DỤ MINH HỌA
Côban 60Co phóng xạ β- với chu kì bán rã T = 5,27 năm và biến đổi thành niken (Ni). Viết phương trình phân rã và nêu cấu tạo của hạt nhân con.
Giải
Phương trình phân rã:
\({}^{60}Co \to {}_{ - 1}^0e + {}^{60}Ni\)
Hạt nhân Ni có 28 prôtôn và 32 nơtrôn.
3. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Tìm hạt nhân X trong phản ứng hạt nhân sau:
\({}_5^{10}Bo + {}_Z^AX \to \alpha + {}_4^8Be\)
\(\begin{array}{l} A.{}_1^3T\\ \underline B .{}_1^2D\\ C.{}_0^1n\\ D.{}_1^1p \end{array}\)
Câu 2: Trong phóng xạ β- hạt nhân \({}_Z^AX\) biến đổi thành hạt nhân \({}_Z^AX\) thì
A. Z' = (Z + 1); A' = A;
B. Z' = (Z - 1); A' = A
C. Z' = (Z + 1); A' = (A - 1);
D. Z' = (Z - 1); A' = (A + 1)
Câu 3: Trong phóng xạ β+ hạt nhân \({}_Z^AX\) biến đổi thành hạt nhân \({}_Z^AX\) thì
A. Z' = (Z - 1); A' = A;
B. Z' = (Z – 1); A' = (A + 1)
C. Z' = (Z + 1); A' = A;
D. Z' = (Z + 1); A' = (A - 1)
Câu 4: Trong phóng xạ β+ hạt prôton biến đổi theo phương trình nào dưới đây?
A. p → n + e+ + v;
B. p → n + e+ ;
C. n → p + e- + v;
D. n → p + e-
Câu 5: Đồng vị \({}_{92}^{234}U\) sau một chuỗi phóng xạ α và β- biến đổi thành \({}_{82}^{206}Pb\). Số phóng xạ α và β- trong chuỗi là
A. 7 phóng xạ α, 4 phóng xạ β-
B. 5 phóng xạ α, 5 phóng xạ β-
C. 10 phóng xạ α, 8 phóng xạ β-
D. 16 phóng xạ α, 12 phóng xạ β-
Câu 6: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về hiện tượng phóng xạ?
A. Trong phóng xạ α, hạt nhân con có số nơtron nhỏ hơn số nơtron của hạt nhân mẹ.
B. Trong phóng xạ β-, hạt nhân mẹ và hạt nhân con có số khối bằng nhau, số prôtôn khác nhau.
C. Trong phóng xạ β, có sự bảo toàn điện tích nên số prôtôn được bảo toàn.
D. Trong phóng xạ β+, hạt nhân mẹ và hạt nhân con có số khối bằng nhau, số nơtron khác nhau.
Câu 7: Xét phóng xạ: X → Y + α. Ta có
A. mY + mα = mX.
B. Phản ứng này thu năng lượng.
C. Hạt X bền hơn hạt Y.
D. Hạt α có động năng.
Câu 8: Tia nào sau đây không phải là tia phóng xạ ?
A. Tia γ.
B. Tia β+.
C. Tia α.
D. Tia X.
--------------------
Trên đây là trích dẫn toàn bộ nội dung tài liệu Phương pháp giải dạng bài tập Viết phương trình phóng xạ môn Vật Lý lớp 12 năm học 2020-2021. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
