Phương pháp giải dạng bài tập về phản ứng của Amino axit với axit, bazơ môn Hóa học 12 năm 2021

Công thức tổng quát của amino axit: (NH₂)_xR(COOH)_y

- Amino axit tác dụng với dung dịch axit:

\({\left( {N{H_2}} \right)_x}R{\left( {COOH} \right)_y} + xHCl \to {\left( {ClN{H_3}} \right)_x}R{\left( {COOH} \right)_y}\,\,\,(1)\)

+ Số nhóm chức amino axit: \(x = \frac{{{n_{HCl}}}}{{{n_{aa}}}}\)

+ Bảo toàn khối lượng: \({m_{aa}} + {m_{HCl}} = {m_{({\text{muoi)}}}}\)

- Amino axit tác dụng với dung dịch bazơ:

\({\left( {N{H_2}} \right)_x}R{\left( {COOH} \right)_y} + yNaOH \to {\left( {N{H_2}} \right)_x}R{\left( {COONa} \right)_y} + y{H_2}O\,\,\,(2)\)

m muối – m aa = 22y

n muối = n aa

\(y = \frac{{{n_{NaOH}}}}{{{n_{aa}}}}\)

- Amino axit tác dụng với dung dịch axit và dung dịch bazơ:

\(\begin{gathered} {\left( {N{H_2}} \right)_x}R{\left( {COOH} \right)_y} + xHCl \to {\left( {ClN{H_3}} \right)_x}R{\left( {COOH} \right)_y}\,\,(1) \hfill \\ {\left( {N{H_2}} \right)_x}R{\left( {COOH} \right)_y} + yNaOH \to {\left( {N{H_2}} \right)_x}R{\left( {COONa} \right)_y} + y{H_2}O\,\,\,(2) \hfill \\ \end{gathered} \)

- Dựa vào mối quan hệ tỉ lệ mol của HCl, NaOH với amino axit để tìm x, y.

Bài 1. Một \(\alpha \)-aminoaxit no X chỉ chứa 1 nhóm \( - N{H_2}\) và 1 nhóm - COOH. Cho 3,56 gam X tác dụng vừa đủ với HCl tạo ra 5,02 gam muối. Tên gọi của X là

A. Alanin.    

B. Valin.                              

C. Lysin.                             

D. Glyxin.

Hướng dẫn giải

Khối lượng HCl phản ứng là

\({m_{HCl}} = 5,02 - 3,56 = 1,46\left( {gam} \right) \to {n_{HCl}} = 0,04\left( {mol} \right)\)

\({M_{{\text{amino axit}}}} = \frac{{3,56}}{{0,04}} = 89 \to C{H_3} - CH\left( {N{H_2}} \right) - COOH:\,\,\,Alanin.\)

Đáp án A.

Bài 2. A là một \(\alpha \)-amino axit no chỉ chứa một nhóm  và một nhóm . Cho 3 gam A tác dụng với NaOH dư thu được 3,88 gam muối. Công thức phân tử của A là

A. CH₃CH₂CHNH₂COOH.

B. CH₂NH₂CH₂COOH.      

C. CH₃CHNH₂COOH.                                                 

D. H₂NCH₂COOH.

Hướng dẫn giải

Cách 1:

Theo đề bài ta có gốc hiđrocabon là C_nH_2n.

\({H_2}N{C_n}{H_{2n}}COOH + NaOH \to {H_2}N{C_n}{H_{2n}}COONa + {H_2}O\)

 3 gam                                                            3,88 gam

Theo phương trình \( \to {\text{ }}{{\text{n}}_{{H_2}N{C_n}{H_{2n}}COOH}} = {n_{{H_2}N{C_n}{H_{2n}}COONa}}\)

\( \Leftrightarrow \frac{3}{{14n + 61}} = \frac{{3,88}}{{14n + 83}}\)

Giải ra được: n = 1 → CTCT của A là \({H_2}N - C{H_2} - COOH\)

Cách 2:

Ta có:

\(n{H_2}N{C_n}{H_{2n}}COOH = \frac{{{m_{{\text{muoi}}}} - {m_{aa}}}}{{22}} = \frac{{3,88 - 3}}{{22}} = 0,04\,\,\,mol\)

\( \to {M_{{H_2}N{C_2}{H_{2n}}COOH}} = 14n + 61 = \frac{3}{{0,04}} = 75 \Rightarrow n = 1.\)

Đáp án D.

Bài 3. Cho 0,15 mol \(\alpha \)-amino axit mạch cacbon không phân nhánh A phản ứng vừa hết với 150ml dung dịch HCl 1M tạo 27,525 gam muối. Mặt khác, cho 44,1 gam A tác dụng với một lượng NaOH dư tạo ra 57,3 gam muối khan. Công thức cấu tạo của A là

A. \(HOOC - C{H_2} - CH\left( {N{H_2}} \right) - COOH\)      

B. \(HOOC - C{H_2} - C{H_2} - CH\left( {N{H_2}} \right) - COOH\)     

C. \(HOOC - C{H_2} - C{H_2} - C{H_2} - CH\left( {N{H_2}} \right) - COOH\)

D. \({H_2}N - C{H_2} - C{H_2} - CH\left( {N{H_2}} \right) - COOH\)

Hướng dẫn giải

X phản ứng với HCl: Số mol X phản ứng cũng bằng số mol HCl phản ứng

\({M_{{\text{muoi}}}} = \frac{{27,525}}{{0,15}} = 183,5\,\,(1)\,\, \to \,{M_{\alpha  - {\text{aminoaxit}}}} = 147(1)\)

Mặt khác:

Số mol NaOH phản ứng \( = \frac{{57,3 - 44,1}}{{22}} = 0,6\left( {mol} \right)\)

Xét trường hợp chất X có 1 nhóm - COOH

\({M_{\alpha  - {\text{aminoaxit}}}} = \frac{{44,1}}{{0,6}} = 73,5\) (loại)

Xét trường hợp chất X có 2 nhóm - COOH

\({M_{\alpha  - {\text{aminoaxit}}}} = \frac{{44,1}}{{0,3}} = 147\) (2)

Kết hợp (1) và (2) → X là \(HOOC - C{H_2} - C{H_2} - CH\left( {N{H_2}} \right) - COOH\)

Đáp án B.

Bài 4: Cho 100 ml dung dịch amino axit X nồng độ 0,4M tác dụng vừa đủ với 80 ml dung dịch NaOH 0,5M, thu được dung dịch chứa 5 gam muối. Công thức của X là

A. H₂NC₃H₆COOH

B. H₂NC₃H₅(COOH)₂

C. (H₂N)₂C₄H₇COOH

D. H₂NC₂H₄COOH

Hướng dẫn giải

nX = nNaOH = 0,04 mol → Phân tử X có 1 nhóm COOH

→ Muối có dạng (NH₂)_xR-COONa (0,04 mol)

→ M muối = 125

→ R + 16x = 58

→ R = 42, x = 1 (-C₃H₆-) là nghiệm thỏa mãn.

X là NH₂-C₃H₆-COOH

→ Đáp án A

Bài 5: Cho 100 ml dung dịch amino axit X nồng độ 0,4M tác dụng vừa đủ với 80 ml dung dịch NaOH 0,5M, thu được dung dịch chứa 5 gam muối. Công thức của X là

A. H₂NC₃H₆COOH

B. H₂NC₃H₅(COOH)₂

C. (H₂N)₂C₄H₇COOH

D. H₂NC₂H₄COOH

Hướng dẫn giải

nX = nNaOH = 0,04 mol → Phân tử X có 1 nhóm COOH

→ Muối có dạng (NH₂)_xR-COONa (0,04 mol)

→ M muối = 125

→ R + 16x = 58

→ R = 42, x = 1 (-C₃H₆-) là nghiệm thỏa mãn.

X là NH₂-C₃H₆-COOH

→ Đáp án A

Bài 6: Cho hỗn hợp 2 aminoaxit no chứa 1 chức axit và 1 chức amino tác dụng với 110 ml dung dịch HCl 2M được dung dịch X. Để tác dụng hết với các chất trong X, cần dùng 140 ml dung dịch KOH 3M. Tính tổng số mol 2 aminoaxit?

Hướng dẫn giải

- Đề cho: V_{dd HCl} = 110(ml) = 0,11(l); C_M(HCl) = 2M

⇒ n_HCl = V.C_M = 0,11.2 = 0,22(mol)

V_dd KOH = 140(ml) = 0,14(l); C_M(KOH) = 3M

⇒ n_KOH = V.C_M = 0,14.3 = 0,42(mol)

- Hai Aminoaxit trên có dạng NH₂-R-COOH

 - Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố Cl

⇒ n_HCl = n_KCl = 0,22 (mol)

- Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố K

⇒ nKOH = nKCl + nNH₂-R-COOK

⇒ nNH₂-R-COOK = 0,42 – 0,22 = 0,2(mol)

⇒ nAmino axit = nNH₂-R-COOK = 0,2(mol)

Bài 7: Hợp chất X là một a-amino axit. Cho 0,01 mol X tác dụng vừa đủ với 80 ml dung dịch HCl 0,125M, sau đó đem cô cạn dung dịch thu được 1,835 gam muối. Phân tử khối của X là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

- Đề cho: V_{dd HCl} = 80(ml) = 0,08(l); C_{M HCl} = 0,125M

  ⇒ n_HCl = V.C_M = 0,08.0,125 = 0,01(mol)

 m_Muối = 1,835(g); n_X = 0,01 (mol).

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

 m_X + m_HCl = m_Muối

⇒ m_X = 1,835 – 0,01.36,5 = 1,47 (gam)

- Khối lượng mol của X là: \({M_X} = \frac{{mX}}{{nX}} = \frac{{1,47}}{{0,01}} = 147(g/mol)\)

Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn một lượng chất hữu cơ X thu được 3,36 lít khí CO₂ và 0,56 lít khí N₂ (các khí đo ở đktc) và 3,15 gam H₂O. Khi X tác dụng với dung dịch NaOH thu được sản phẩm trong đó có muối H₂N–CH₂–COONa. Công thức cấu tạo thu gọn của X là:

A. H₂N–CH₂COO–C₃H₇.    

B. H₂N–CH₂COO–CH₃.

C. H₂N–CH₂CH₂COOH.    

D. H₂N–CH₂COO–C₂H₅.

Bài 2: Cho 8,9 gam một hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử C₃H₇O₂N phản ứng với 100 ml dung dịch NaOH 1,5M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được 11,7 gam chất rắn. Công thức cấu tạo thu gọn của X là:

A. HCOOH₃NCH=CH₂.    

B. H₂NCH₂CH₂COOH.

C. CH₂=CHCOONH₄.    

D. H₂NCH₂COOCH₃.

Bài 3: Cho 31 gam C₂H₈O₄N₂ phản ứng hoàn toàn với 750 ml dung dịch NaOH 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m là :

A. 43,5    

B. 15,9.

C. 21,9 .    

D. 26,75.

Bài 4: Cho 1,82 gam hợp chất hữu cơ đơn chức, mạch hở X có công thức phân tử C₃H₉O₂N tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH, đun nóng thu được khí Y và dung dịch Z. Cô cạn Z thu được 1,64 gam muối khan. Công thức cấu tạo thu gọn của X là:

A. HCOONH₃CH₂CH₃.    

B. CH₃COONH₃CH₃.

C. CH₃CH₂COONH₄.    

D. HCOONH₂(CH₃)₂.

Bài 5: Cho 14,4 gam C₂H₈O₃N₂ phản ứng hoàn toàn với 400 ml dung dịch KOH 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m là :

A. 19,9.    

B. 15,9.

C. 21,9.    

D. 28,4.

Bài 6: A là este của aminoaxit chứa một chức amino và một chức cacboxyl. Hàm lượng nitơ trong A là 15,73%. Xà phòng hóa m gam chất A, hơi ancol bay ra cho đi qua CuO nung nóng được andehit B. Cho B thực hiện phản ứng tráng gương thấy có 16,2g Ag kết tủA. Giá trị của m là:

A. 7,725    

B. 6,675

C. 5,625    

D. 3,3375

Bài 7: Amino axit X có công thức (H₂N)2C₃H₅COOH. Cho 0,02 mol X tác dụng với 200 ml dung dịch hỗn hợp H₂SO₄ 0,1M và HCl 0,3M, thu được dung dịch Y. Cho Y phản ứng vừa đủ với 400 ml dung dịch NaOH 0,1M và KOH 0,2M, thu được dung dịch chứa m gam muối. Giá trị của m gần nhất với

A. 10,45    

B. 6,35

C. 14,35    

D. 8,05

Bài 8: Cho a gam hỗn hợp X gồm hai α-aminoaxit no, hở chứa một nhóm amino, một nhóm cacboxyl tác dụng 40,15 gam dung dịch HCl 20% thu được dung dịch Y. Để tác dụng hết các chất trong dung dịch Y cần 140 ml dung dịch KOH 3M. Đốt cháy hoàn toàn a gam hỗn hợp X thu được sản phẩm cháy gồm CO₂, H₂O, N₂ được dẫn qua bình đựng dung dịch Ca(OH)₂ dư thấy khối lượng bình tăng 32,8 gam. Biết tỷ lệ khối lượng phân tử của hai α-aminoaxit là 1,56. Aminoaxit có phân tử khối lớn hơn là

A. Valin.    

B. Tyrosin.

C. Phenylalanin.    

D. Alanin.

Bài 9: Dung dịch X chứa 0,01 mol ClH₃NCH₂COOH; 0,02 mol CH₃CH(NH₂)COOH và 0,05 mol CH₃COOC₆H₅. Cho dung dịch X tác dụng với 160 ml dung dịch KOH 1M, đun nóng để phản ứng xảy ra hoàn toàn. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m là

A. 15,915 gam.    

B. 15,17 gam.

C. 18,655 gam.    

D. 17,035 gam.

Bài 10: Hỗn hợp M gồm hai aminoaxit X và Y đều chứa một nhóm COOH và một nhóm NH₂ (tỉ lệ mol 3 : 2). Cho 17,24 gam M tác dụng hết với 110 ml dung dịch HCl 2M thu được dung dịch Z. Để tác dụng hết với các chất trong Z cần 140 ml dung dịch KOH 3M. Công thức cấu tạo của X, Y lần lượt là

A. H₂NCH₂COOH và H₂NC₄H₈COOH.    

B. H₂NCH₂COOH và H₂NC₃H₆COOH.

C. H₂NC₂H₄COOH và H₂NC₃H₆COOH.    

D. H₂NCH₂COOH và H₂NC₂H₄COOH.

Bài 11: Cho 100 ml dung dịch amino axit X nồng độ 0,2M phản ứng vừa đủ với 80 ml dung dịch NaOH 0,25M; thu được dung dịch Y. Biết Y phản ứng tối đa với 120 ml dung dịch HCl 0,5M; thu được dung dịch chứa 4,71 gam hỗn hợp muối. Khối lượng phân tử của X là

A. 146.    

B. 147

C. 104.    

D. 105.

Bài 12: Cho 13,23 gam axit glutamic phản ứng với 200 ml dung dịch HCl 1M, thu được dung dịch X. Cho 400 ml dung dịch NaOH 1M vào X, thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y, thu được m gam chất rắn khan. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn, giá trị của m là

A. 29,69.    

B. 28,89.

C. 31,31.    

D. 17,19.

Bài 13: Cho 11,25 gam glyxin tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl. Sản phẩm sau phản ứng tác dụng vừa đủ với V ml dung dịch NaOH 1M. Đun nhẹ dung dịch sau phản ứng thu được muối khan. Trị số của V là

A. 0,3 lít    

B. 1,5 lít

C. 0,6 lít    

D. 0,15 lít

Bài 14: X và Y đều là α–aminoaxit no mạch hở và có cùng số nguyên tử cacbon trong phân tử. X có 1 nhóm –NH₂ và 1 nhóm –COOH còn Y có 1 nhóm –NH₂ và 2 nhóm –COOH. Lấy 0,25 mol hỗn hợp Z gồm X và Y tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ thu được dung dịch chứa 40,09 gam chất tan gồm 2 muối trung hòa. Cũng lấy 0,25 mol hỗn hợp Z ở trên tác dụng với dung dịch HCl vừa đủ thu được dung dịch chứa 39,975 gam gồm 2 muối. Phần trăm khối lượng X trong hỗn hợp Z là

A. 23,15%.    

B. 26,71%.

C. 19,65%.    

D. 30,34%.

Bài 15: Cho 13,35 gam hỗn hợp X gồm NH₂CH₂CH₂COOH và CH₃CHNH₂COOH tác dụng với V ml dung dịch NaOH 1M thu được dung dịch Y. Biết dung dịch Y tác dụng vừa đủ với 250 ml dung dịch HCl 1M. Giá trị của V là

A. 100 ml    

B. 150 ml

C. 200 ml    

D. 250 ml

Trên đây là nội dung Phương pháp giải dạng bài tập về phản ứng của Amino axit với axit, bazơ môn Hóa học 12 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tài liệu cùng chuyên mục tại đây:

• Các dạng bài tập chuyên đề Amin môn Hóa học 12 năm 2019-2020
• Trắc nghiệm lý thuyết và bài tập chuyên đề Amin môn Hóa học 12 năm 2019-2020 Trường THPT Hoa Lưu
• Bài tập ôn thi Chương Amin- Aminoaxit-Protein môn Hóa học 12 năm 2019-2020

​Chúc các em học tập tốt !