Một số dạng bài tập cơ bản thường gặp về nito, photpho môn Hóa học 11 năm 2021

1. Dạng 1: Hiệu suất tổng hợp NH₃

N₂ + 3H₂ ⇔ 2NH₃

+ Tính số mol các chất để xác định hiệu suất tính theo chất nào, nếu bài toán không cho ta tự đặt lượng mol cho các chất đúng với tỉ lệ đề bài cho.

+ Sử dụng bảo toàn khối lượng để xác định số mol trước và sau phản ứng.

2. Dạng 2: Lập công thức phân tử oxit của nitơ

+ Đặt công thức phân tử N_xO_y

+ Sử dụng các dữ kiện để xác định x, y (1≤ x ≤2; 1≤ y ≤ 5; x,y nguyên )

3. Dạng 3: Bài toán về axit HNO₃

+ HNO₃ có N⁵⁺ ⇒ Có oxi hóa mạnh khi tác dụng với các chất có tính khử như: Kim loại, phi kim, các hợp chất Fe(II), hợp chất S^2-, I^-. Và sản phẩm khử gồm các khí như: N₂O, N₂, NO, NO₂ hoặc muối amoni (NH₄⁺)

+ Sử dụng phương pháp bảo toàn e để giải toán

Chú ý:

+ Al, Cr, Fe bị thụ động ( không phản ứng) với trong axit HNO₃ đặc, nguội

+ Một số bài toán ta phải chú ý biện luận trường hợp tạo ra các sản phẩm khử

+ Khi axit HNO₃ tác bazơ, oxit bazơ không có tính khử chỉ xảy ra phản ứng trung hòa

+ Kim loại có nhiều hóa trị (như Fe, Cr), nếu dùng dư axit sẽ tạo muối hóa trị 3 của kim loại (Fe³⁺, Cr³⁺); nếu axit dùng thiếu, dư kim loại sẽ tạo muối hóa trị 2 (Fe²⁺, Cr²⁺), hoặc có thể tạo đồng thời 2 loại muối.

4. Dạng 4: Phản ứng của muối NO₃^- trong môi trường axit

Các chất khử phản ứng với muối NO₃^- trong môi trường axit tương tự phản ứng với HNO₃. Ta cần quan tâm bản chất phản ứng là phương trình ion.

5. Dạng 5: Nhiệt phân muối nitrat

+ Muối nitrat của kim loại đứng trước Mg → muối nitrit + O₂

+ Muối nitrat của kim loại từ Mg đến Cu → Oxit kim loại + NO₂ + O₂

+ Muối nitrat của kim loại đứng sau Cu → Kim loại + NO₂ + O₂

+ Muối NH₄NO₃ → N₂O + 2H₂O

Chú ý: m_{c/r giảm} = m_khí

6. Dạng 6: Bài tập về amoni

- Dung dịch NH₃ ( NH₄OH) có tính bazơ

- Dung dịch amoniac có khả năng hòa tan các hiđroxit của các kim loại Cu, Ag, Zn

- Khí NH₃ có tính khử

7. Dạng 7: Axit H₃PO₄ hoặc P₂O₅ tác dụng với dung dịch kiềm

Lập tỉ lệ \(T = \frac{{nO{H^ - }}}{{n{H_3}P{O_4}}}\)

+ T≤1 ⇒ Chỉ tạo muối H₂PO₄^-, axit H₃PO₄ còn dư

+ T = 2 ⇒ Chỉ tạo muối HPO₄^2-

+ T ≥ 3 ⇒ Chỉ tạo muối PO₄^3-, kiềm dư

+ T ∈ (1 ; 2) ⇒ Tạo 2 muối H₂PO₄^- và HPO₄^2-

+ T ∈ (2 ; 3) ⇒ Tạo 2 muối HPO₄^2- và PO₄^3-

Chú ý: Nếu cho dung dịch kiềm tác dụng với P₂O₅ ta đưa về H₃PO₄ rồi giải như trên.

8. Dạng 8: Bài tập về phân bón

- Phân đạm (N): Phân đạm amoni (NH₄⁺); Phân đạm nitrat (NO₃^-); Phân ure ( (NH₂)₂CO). Độ dinh dưỡng = %m_N

- Phân lân (P): Supephotphat đơn (Ca(H₂PO₄)₂)và CaSO₄ ); supephotphat kép ( chỉ chứa Ca(H₂PO₄)₂). Độ dinh dưỡng = %m_P2O₅

- Phân kali (K): Độ dinh dưỡng %m_K2O

Bài 1 : Hỗn hợp khí X gồm N₂ và H₂ có tỉ khối so với He bằng 1,8. Đun nóng X một thời gian trong bình kín (có bột Fe làm xúc tác), thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với He bằng 2. Hiệu suất của phản ứng tổng hợp NH₃ là:

A. 50%.    

B. 40%.    

C. 25%.    

D. 36%.

Hướng dẫn giải:

Sử dụng sơ đồ đường chéo ⇒ n_N2 : n_H2 = 1: 4

Gỉa sử n_N2 = 1 mol; n_H2 = 4 mol

      N₂ + 3H₂ ⇔ 2NH₃

Ban đầu:   1   4   (mol)

Phản ứng:     x     3x     2x (mol)

Sau pư:     1-x     4-3x     2x (mol)

Hiệu suất tính theo N₂; n_{sau pư} = n_H2 + n_N2 + n_NH3 = 5 – 2x (mol)

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

m_trước = m_sau  \( \to \frac{{nt}}{{ns}} = \frac{{Ms}}{{Mt}} = \frac{2}{{1,8}} = \frac{{10}}{9}\)

n_t = 5mol ⇒ n_s = 4,5 mol = 5- 2x

⇒ x = 0,25 mol

⇒ H% = x/1.100% = 25% ⇒ Đáp án C

Bài 2 : Cho a mol N₂ phản ứng với 3a mol H₂, sau phản ứng áp suất của hệ giảm 10%. Hiệu suất phản ứng tổng hợp NH₃ là:

A. 30%    

B. 25%    

C. 20%    

D. 40%

Hướng dẫn giải:

N₂ + 3H₂ ⇔ 2NH₃

Ban đầu:     a     3a     (mol)

Hiệu suất tính theo N₂ hoặc H₂ là như nhau ( do tỉ lệ mol của N₂ và H₂ = 2 :3)

Áp suất giảm chính là số mol khí giảm

Theo phương trình: n_giảm = 2 n_N2 pư = 10% .4a = 0,4a

⇒ n_N2 pư = 0,2a

H% = 0,2a/a.100% = 20% ⇒ Đáp án C

Bài 3: Mỗt hỗn hợp khí X gồm 3 oxit của N là NO, NO₂ và N_xO_y. Biết phần trăm thể tích của các oxit trong X là: %V_NO = 45%, %V_NO2 = 15%, %V_NxO_y = 40%, còn phần trăm theo khối lượng NO trong hỗn hợp là 23,6%. Công thức N_xO_y là:

A. N₂O    

B. NO    

B. NO₂    

D. N₂O₄

Hướng dẫn giải:

Cùng điều kiện tỉ lệ V là tỉ lệ n. Gọi n_X = a

⇒ n_NO = 0,45a mol; n_NO2 = 0,15a mol; n_NxO_y = 0,4a mol.

m_NO = 30 × 0,45a = 13,5a (g) ⇒ m_X = 13,5a : 23,6% = 57,2a (g)

⇒m_NxO_y = m_hhX – m_NO – m_NO2 = 57,2a – 13,5a – 6,9a = 36,8a

M_NxO_y = 36,8a : 0,4a = 92

Vậy oxit N_xO_y là N₂O₄ ⇒ Đáp án D

Bài 4 : Hoà tan hoàn toàn m g bột Cu trong 800 g dung dịch HNO₃ được dung dịch X và 2,24 lit khí NO (đktc). X tác dụng vừa đủ với 300 ml dung dịch NaOH 2 M được kết tủa Y. Sau khi nung Y đến khối lượng không đổi thu được 20 g chất rắn. Khối lượng Cu ban đầu và nồng độ % dung dịch HNO₃ ban đầu:

Hướng dẫn giải:

n_NO = 0,1 mol; n_NaOH = 0,3.0,2 = 0,06 mol

Y + NaOH → kết tủa Y chỉ chứa Cu(OH)₂ ^toC CuO

n_CuO = 20:80 = 0,25 mol

Theo định luật bảo toàn nguyên tố:

n_{Cu (ban đầu)} = n_{Cu (trong CuO)} = n_Cu²⁺ = 0,25 mol

⇒ m_Cu = 0,25.64 = 16g

Cu → Cu²⁺ + 2e

   0,25 →    0,5 (mol)

Mà: N⁺⁵ + 3e → N²⁺

   0,3     ←    0,1 (mol)

0,1 < 0,5 ⇒ phản ứng của Cu và HNO₃ phải tạo ra NH₄NO₃.

n_{e N}⁵⁺ → N^3- = 0,5 – 0,3 = 0,2 mol

N⁵⁺ + 8e → N^3-

0,2 → 0,025 (mol) ⇒ n_NH4NO₃ = 0,025 mol

n_OH^- = 2n_Cu²⁺ + n_NH4⁺ n_H⁺dư = 0,6 mol

⇒ n_H⁺ dư = 0,6 – (2.0,25 + 0,025)= 0,075 (mol)

Bảo toàn nguyên tố N:

n_HNO3 = 2n_Cu(NO3)₂ + 2n_NH4NO₃ + n_NO + n_HNO3 dư = 0,725 mol

C%_HNO3 = 0,725.63/800.100% = 5,71%

Bài 5 : Hoà tan 0,1 mol Cu vào 120ml dung dịch X gồm HNO₃ 1M và H₂SO₄ 0,5M. Sau khi phản ứng kết thúc thu được V lit khí NO duy nhất. Giá trị của V:

A. 1,344 lit    

B. 1,49 lit    

C. 0,672 lit    

D. 1,12 lit

Hướng dẫn giải:

n_NO3^- = 0,12; n_H⁺ = 0,12 + 2. 0,06 = 0,24 mol

3Cu + 2NO₃^-+ 8H⁺ → 3Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O

0,1     0,12    0,24     (mol)

⇒ H⁺ phản ứng hết

n_NO = 1/4 n_H⁺ = 0,06 mol ⇒ V = 0,06.22,4 = 1,344 lít

⇒ Đáp án A

Bài 6 : Nhiệt phân hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm KNO₃ và Mg(NO₃)₂ thu được 16,5 gam chất rắn và 12,32 lít khí ( đktc). Phần trăm khối lượng của KNO₃ và giá trị của m là:

A. 74,56% và 39,7g    

B. 25,44% và 34,1g

C. 25,44% và 39,7g    

D. 74,56% và 39,7g

Hướng dẫn giải:

Gọi n_KNO3 = x mol; n_Mg(NO3)₂ = y mol

2KNO₃ ^to→ 2KNO₂ + O₂

x     x     0,5x (mol)

2Mg(NO₃) ^to→ 2MgO + 4NO₂ + O₂

y    y     2y    0,5y (mol)

m_rắn = 85x + 40y = 16,5

m_khí = 0,5x + 2,5y = 0,55

⇒ x = 0,1 mol; y = 0,2 mol

⇒ m = 0,1.101 + 0,2.148 = 39,7g

%m_KNO3 = 0,1.101/39,7.100% = 25,44%

⇒ Đáp án C

Bài 7: Cho lượng khí NH₃ đi từ từ qua ống sứ chứa 3,2g CuO nung nóng đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn ; thu được rắn A và 1 hỗn hợp khí B. Chất rắn A phản ứng vừa đủ với 20 ml HCl 1M. Thể tích khí N₂ tạo thành là:

A. 2,24 lít    B. 0,224 lít    C. 0,298 lít    D. 0,896 lít

Hướng dẫn giải:

n_CuO = 0,04 mol

Chất rắn A + 0,02 mol HCl ⇒ Trong A có CuO còn dư

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

0,01 ←    0,02     (mol)

⇒ n_{CuO pư với NH3} = 0,04 – 0,01 = 0,03 mol

3CuO + 2NH₃ → 3Cu + N₂ + 3H₂O

0,03     0,01     (mol)

V_N2 = 0,01.22,4 = 0,224 lít ⇒ Đáp án A

Bài 8: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ 0,2 M vào 1 lit dung dịch Ca(OH)₂ 0,012 M. Khối lượng mỗi muối tạo thành sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn là:

A. Ca₃(PO₄)₂ 3,24g; CaHPO₄ 0,544g

B. Ca(H₂PO₄)₂ 1,872g; CaHPO₄ 0,544g

C. CaHPO₄ 0,544g

D. Ca₃(PO₄)₂ 3,24g

Hướng dẫn giải:

n_H3PO₄ = 0,02 mol ; n_OH- = 0,024 mol

n_OH-/ n_H3PO₄ = 1,2. Tạo 2 muối H₂PO₄^- ( x mol) và HPO₄^2- (y mol)

Bảo toàn P ta có: n_H2PO₄- + n_HPO42- = n_H3PO₄ ⇒ x + y = 0,02 (1)

Bảo toàn điện tích: 2n_Ca2+ = n_H2PO₄- + 2n_HPO42-

⇒ x + 2y = 0,024 (2)

Từ (1)(2) ⇒ x = 0,016; y = 0,004

⇒ n_Ca(H2PO₄)₂ = 0,008 mol ⇒ m_Ca(H2PO₄)₂ = 0,008.234 = 1,872g

n_CaHPO4 = 0,004 mol⇒ m_CaHPO4 = 0,004.136 = 0,544 g

Bài 9: Hàm lượng KCl có trong một loại phân kali có độ dinh dưỡng 50% là

A. 79,26%.    

B. 95.51%.    

C. 31,54%.    

D. 26,17%

Hướng dẫn giải:

Độ dinh dưỡng 50% ⇒ %K2O = 50%

2KCl →     K2O

149g →     94 gam

x ←     50%

⇒ x = 50%. 149/94 = 79,26% ⇒Đáp án A

Bài 10: Trong 20g supephôtphat đơn có chứa 5g Ca(H₂PO₄)₂. Độ dinh dưỡng của mẫu lân đó là:

A. 10,23%    

B. 12,01%    

C. 9,56%    

D. 15,17%

Hướng dẫn giải:

Ca(H₂PO₄)₂ → P₂O₅

234gam     → 142 gam

5     → 5.142/234 = 3,03 gam

⇒ %P₂O₅ = 3,03/20 100% = 15,17% = Độ dinh dưỡng

⇒ Đáp án D

Câu 1: Thực hiện phản ứng giữa H₂ và N₂ (tỉ lệ mol 4 : 1), trong bình kín có xúc tác, thu được hỗn hợp khí có áp suất giảm 9% so với ban đầu (trong cùng điều kiện). Hiệu suất phản ứng là

A. 20%.                                B. 22,5%.                         C. 25%.                            D. 27%.

Câu 2: Điều chế NH₃ từ hỗn hợp gồm N₂ và H₂ (tỉ lệ mol 1: 3). Tỉ khối hỗn hợp trước so với hỗn hợp sau phản ứng là 0,6. Hiệu suất phản ứng là

A. 75%.                                B. 60%.                            C. 70%.                            D. 80%.

Câu 3: Trộn 3 dung dịch HCl 0,3M; H₂SO₄ 0,2M; và H₃PO₄ 0,1M với những thể tích bằng nhau thu được dung dịch . Để trung hòa 300 ml dung dịch A cần vừa đủ V ml dung dịch B gồm NaOH 0,2M và Ba(OH)₂ 0,1M. Giá trị của V là

A. 200.                                  B. 250.                             C. 500.                             D. 1000.

Câu 4: Chia m gam hỗn hợp A gồm hai kim loại Cu, Fe thành hai phần bằng nhau.

Phần 1: tác dụng hoàn toàn với HNO₃ đặc nguội thu được 0,672 lít khí.

Phần 2: tác dụng hoàn toàn với dung dịch H₂SO₄ loãng dư thu được 0,448 lít khí

Giá trị của m là (biết các thể tích khí được đo ở đktc)

A. 4,96 gam.                         B. 8,80 gam.                     C. 4,16 gam.                    D. 17,6 gam.

Câu 5: Cho 25,2 gam Fe tác dụng với HNO₃ loãng đun nóng thu được khí NO là sản phẩm khử duy nhất và một dung dịch Z, còn lại 1,4 gam kim loại không tan. Khối lượng muối trong dung dịch Z là

A. 76,5 gam.                         B. 82,5 gam.                     C. 126,2 gam.                  D. 180,2 gam.

Câu 6: Hoà tan hoàn toàn 9,45 gam kim loại X bằng HNO₃ loãng thu được 5,04 lít (đktc) hỗn hợp khí N₂O và NO (không có sản phẩm khử khác), trong đó số mol NO gấp 2 lần số mol N₂O. Kim loại X là

A. Zn.                                   B. Cu.                              C. Al.                               D. Fe.

Câu 7: Một hỗn hợp bột 2 kim loại Mg và R được chia thành 2 phần bằng nhau.

Phần 1 : cho tác dụng với HNO₃ dư thu được 1,68 lít N₂O duy nhất.

Phần 2 : Hòa tan trong 400 ml HNO₃ loãng 0,7M, thu được V lít khí không màu, hóa nâu trong không khí.

Giá trị của V (biết các thể tích khí đều đo ở đktc) là

A. 2,24 lít.                             B. 1,68 lít.                        C. 1,568 lít.                      D. 4,48 lít.

Câu 8: Hòa tan hoàn toàn m gam Fe₃O₄ vào dung dịch HNO₃ loãng dư, tất cả lượng khí NO thu được đem oxi hóa thành NO₂ rồi sục vào nước cùng dòng khí O₂ để chuyển hết thành HNO₃. Cho biết thể tích khí O₂ (đktc) đã tham gia vào quá trình trên là 3,36 lít. Khối lượng m của Fe₃O₄ là

A. 139,2 gam.                       B. 13,92 gam.                   C. 1,392 gam.                  D. 1392 gam.

Câu 9: Nung đến hoàn toàn 0,05 mol FeCO₃ trong bình kín chứa 0,01 mol O₂ thu được chất rắn . Để hòa tan hết A bằng dung dịch HNO₃ (đặc nóng) thì số mol HNO₃ tối thiểu cần dùng là

A. 0,14 mol.                          B. 0,15 mol.                     C. 0,16 mol.                     D. 0,18 mol.

Câu 10: Cho a gam hỗn hợp X gồm oxit FeO, CuO, Fe₂O₃ có số mol bằng nhau tác dụng hoàn toàn với lượng vừa đủ là 250 ml dung dịch HNO₃ khi đun nóng nhẹ, thu được dung dịch Y và 3,136 lít (đktc) hỗn hợp khí Z gồm NO₂ và NO có tỉ khối so với hiđro là 20,143. Tính a

A. 74,88 gam.                       B. 52,35 gam.                   C. 72,35 gam.                  D. 61,79 gam.

Câu 11: Cho 24,0 gam Cu vào 400 ml dung dịch NaNO₃ 0,5M, sau đó thêm 500 ml dung dịch HCl 2M thu được dung dịch X và có khí NO thoát ra. Thể tích khí NO bay ra (đktc) và thể tích dung dịch NaOH 0,5M tối thiểu cần dùng để kết tủa hết Cu²⁺ trong X lần lượt là

A. 4,48 lít và 1,2 lít.              B. 5,60 lít và 1,2 lít.         C. 4,48 lít và 1,6 lít.         D. 5,60 lít và 1,6 lít.

Câu 12: Hòa tan 12,8 gam bột Cu trong 200 ml dung dịch hỗn hợp KNO₃ 0,5M và H₂SO₄ 1M. Thể tích khí NO (sản phẩm khử duy nhất) thoát ra ở đktc là

A. 2,24 lít.                             B. 2,99 lít.                        C. 4,48 lít.                        D. 11,2 lít.

Câu 13: Hòa tan m gam bột Al vào lượng dư dung dịch hỗn hợp của NaOH và NaNO₃ thấy xuất hiện 6,72 lít (đkc) hỗn hợp khí NH₃ và H₂ với số mol bằng nhau. Khối lượng m bằng

A. 6,72 gam.                         B. 7,59 gam.                     C. 8,10 gam.                    D. 13,50 gam.

Câu 14: Để điều chế 5 kg dung dịch HNO₃ 25,2% bằng phương pháp oxi hóa NH₃, thể tích khí NH₃ (đktc) tối thiểu cần dùng là

A. 336 lít                               B. 448 lít                          C. 896 lít                          D. 224 lít

Câu 15: Hòa tan 142 gam P₂O₅ vào 500 gam dung dịch H₃PO₄ 24,5%. Nồng độ % của H₃PO₄ trong dung dịch thu được là

A. 49,61%.                           B. 56,32%.                       C. 48,86%.                       D. 68,75%.

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết từ câu 16 đến câu 60 của tài liệu vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

ĐÁP ÁN PHẦN LUYỆN TẬP

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
A	D	B	C	A	C	C	A	C	A
11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
C	A	D	B	A	C	C	C	D	D
21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
	B	B	C	A	D	B	A	B	C
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40
B	B	A	A	A	A	C	A	D	C
41	42	43	44	45	46	47	48	49	50
	B	C	B	D	B	B	D	D	A
51	52	53	54	55	56	57	58	59	60
B	D	C	C	C	C	A	D	B	C

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Một số dạng bài tập cơ bản thường gặp về nito, photpho môn Hóa học 11 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong kì thi sắp tới.

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tư liệu cùng chuyên mục:

• Bài tập trắc nghiệm chuyên đề Nito - Photpho môn Hóa học 11 năm 2020 Trường THPT Bế Văn Đàn
• Bộ 117 câu trắc nghiệm ôn tập chuyên đề Nito môn Hóa học 11 năm 2020 Trường THPT Vũ Ngọc Phan

Chúc các em học tốt!