Qua phần luyện từ và câu: Cấu tạo của tiếng giúp các em nắm được cấu tạo 3 phần của tiếng: Âm đầu, vần, thanh. Điền được các bộ phận cấu tạo của từng tiếng trong câu tục ngữ ở BT1 vào bảng mẫu. Đồng thời, bồi dưỡng cho các em thái độ yêu thích môn học, tích cực học tập.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Nhận xét
a. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Câu tục ngữ dưới đây có bao nhiêu tiếng?
Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng
- Tổng cộng 14 tiếng
- Dòng đầu có 6 tiếng
- Dòng hai có 8 tiếng
Câu 2. Đánh vần tiếng “bầu”. Ghi lại cách đánh vần đó.
- Bờ - âu – bâu – huyền – bầu
Câu 3. Tiếng bầu do những bộ phận nào tạo thành?
| Tiếng | Âm đầu | Vần | Thanh |
| Bầu | B | Âu | Huyền |
Câu 4. Trong những tiếng vừa phân tích, những tiếng có đủ các bộ phận như tiếng “bầu”
- Dòng đầu: Thương, lấy, bí, cùng
- Dòng hai: Tuy, khác, giống, nhưng, chung, một, giàn
- Câu 5. Những tiếng không có đủ các bộ phận như tiếng “bầu”
- Ơi
b. Kết luận
- Trong mỗi tiếng bộ phận, vần và thanh bắt buộc phải có mặt. Bộ phận âm đầu không bắt buộc phải có mặt.
- Ví dụ: Ơi
- Lưu ý
- Thanh ngang không được đánh dấu khi viết
- Ví dụ: Nhưng, thương…
- Còn các thanh khác đều được đánh dấu ở phía trên hoặc phía dưới âm chính của vần.
- Ví dụ: Lấy, một…
- Thanh ngang không được đánh dấu khi viết
1.2. Ghi nhớ
-
Mỗi tiếng gồm có ba bộ phận câu thành sau
| Thanh | |
| Âm đầu | Vần |
-
Tiếng nào cũng phải có vần và thanh. Có tiếng không có âm đầu.
- Ví dụ: Ăn, ơi, ở, ít…
1.3. Hướng dẫn luyện tập
Câu 1 (trang 7 SGK Tiếng Việt 4): Phân tích các bộ phận cấu tạo của từng tiếng trong câu tục ngữ dưới đây. Ghi kết quả phân tích vào bảng theo mẫu sau:
Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng
| Tiếng | Âm đầu | Vần | Thanh | Tiếng | Âm Đầu | Vần | Thanh |
| Nhiễu | Nh | iêu | Ngã | Lấy | L | Ây | Sắc |
| Điều | Đ | iêu | Huyền | Giá | Gi | A | Sắc |
| Phủ | Ph | U | Hỏi | Gương | G | Ương | Ngang |
| Người | Ng | Ươi | Huyền | Phải | Ph | Ai | Hỏi |
| Trong | Tr | Ong | Ngang | Thương | Th | Ương | Ngang |
| Một | M | ột | Nặng | Nhau | Nh | Au | Ngang |
| Nước | N | ươc | Sắc | Cùng | C | ung | Huyền |
Câu 2 (trang 7 SGK Tiếng Việt 4): Giải câu đố
Để nguyên lấp lánh trên trời
Bớt đầu, thành chỗ cá bơi hàng ngày
- Để nguyên là: Sao
- Bớt âm đầu là: Ao
→ Là chữ: Sao
- Thông qua phần luyện từ và câu giúp các em biết được:
- Cấu tạo cơ bản của tiếng gồm 3 bộ phận: Âm đầu, vần, thanh
- Nhận diện các bộ phận của tiếng.
- Tiếng nào cũng phải có vần và thanh.
- Bộ phận vần của các tiếng bắt vần với nhau trong thơ.
- Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng
Kể chuyện: Sự tích Hồ Ba Bể để có bước chuẩn bị thật tốt cho tiết học tiếp theo.
