1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 2 phần:
- Phần 1: (Từ đầu đến "không dời đô"): Nêu lí do của việc dời đô.
- Phần 2: (Còn lại): Lí do chọn thành Đại La là kinh đô.
2. Hướng dẫn soạn văn Chiếu dời đô
Câu 1. Mở đầu Chiếu dời đô, Lý Công Uẩn viện dẫn sử sách Trung Quốc nói về việc các vua đời xưa bên Trung Quốc cũng từng có những cuộc dời đô. Sự viện dẫn đó nhằm mục đích gì?
- Mở đầu Chiếu dời đô, Lý Công Uẩn viên dẫn sử sách Trung Quốc nhằm mục đích khẳng định đây là một việc đã từng có người làm, chứ không phải là lần đầu.
- → Để từ đó làm cơ sở để đưa ra ý kiến dời đô của mình.
Câu 2. Theo Lý Công Uẩn, kinh đô cũ ở vùng núi Hoa Lư (Ninh Bình) của hai triều Đinh, Lê là không còn thích hợp, vì sao ? (Xem lại chú thích (8) trong SGK, trang 50 để hiểu lí do khiến hai triều Đinh, Lê vẫn phải dựa vào vùng núi Hoa Lư để đóng đô.)
- Theo Lý Công Uẩn, kinh đo cũ ở vùng núi Hoa Lư (Ninh Bình) của hai triều Đinh, Lê là không còn thích hợp, vì:
- Hai nhà Đinh, Lê tự làm theo ý mình, khinh thường mệnh trời, không theo dấu cũ nhà Thương Chu.
- Triều đại không hưng thịnh, vẫn nước ngắn ngủi, nhân dân khổ cực, vạn vật không thích nghi.
- Việc đóng đô của hai triều Đinh, Lê vẫn cứ đóng đô ở Hoa Lư chứng tỏ thế và lực của hai triều chưa đủ mạnh.
Câu 3. Theo tác giả, địa thế thành Đại La có những thuận lợi gì để có thể lựa chọn làm nơi đóng đô? (Chú ý vị trí địa lí, hình thế núi sông, sự thuận tiện trong giao lưu, phát triển về mọi mặt.)
- Theo tác giả, địa thế thành Đại La có những thuận lợi:
- Đây là kinh đô cũ của Cao Vương.
- Ở nơi trung tâm trời đất; được thế rồng cuộn hổ ngồi (thế đất đẹp theo quan niệm của thuật phong thủy).
- Đây là vùng đất rộng rãi, bằng phẳng, cao ráo, thoáng đãng. Do đó dân không bị lụt, muôn vật phong phú, tốt tươi.
Câu 4. Chứng minh Chiếu dời đô ra đời có sức thuyết phục lớn bởi sự kết hợp giữa lí và tình. (SGK, t.2, tr. 51)
- Về lí:
- Lý Thái Tổ đã nêu sử sách làm tiền đề chứng minh cho việc dời đô là hoàn toàn hợp lý thuận lẽ trời.
- Đưa ra những lập luận đầy thuyết phục về địa thế thuận lợi của nơi đóng đô mới.
- Về tình:
- Sau khi đưa ra hàng loạt lí lẽ chặt chẽ, đến câu cuối cùng không phải là một mệnh lệnh của vua ban mà là một câu hỏi mang tính chất đối thoại.
- Tác dụng: tạo sự đồng cảm giữa dân chúng và nhà vua, vừa thể hiện tinh thần dân chủ, đồng thời làm tăng thêm sức thuyết phục của bài cáo.
Câu 5. Vì sao nói việc Chiếu dời đô ra đời phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt?
- Việc Chiếu dời đô ra đời phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt vì:
- Khi chuyển đô từ Hoa Lư ra Đại La → Nhà Lý đủ sức mạnh phòng thủ đất nước, chống lại sự xâm lược của phương Bắc và đủ bản lĩnh để đương đầu với thử thách.
- Thành Đại La là nơi trung tâm, có địa thế thuận lợi, để đất nước phát triển kinh tế, dân có cơ hội phát triển.
- Việc dời đô còn thể hiện tầm nhìn chiến lược, sự hiểu biết sâu rộng của người đứng đầu đất nước.
Trên đây là bài Soạn văn 8 Chiếu dời đô tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Chiếu dời đô.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
