Phương pháp giải dạng bài tập phản ứng tách H2O của ancol môn Hóa học 11 năm 2021

Ancol X (ROH) tác nước trong điều kiện thích hợp tạo sản phẩm hữu cơ Y có hai trường hợp:

- Trường hợp 1:  \({d_{\left( {Y/X} \right)}} < 1\)

Phản ứng xảy ra: \(ROH({H_2}S{O_4}\,\,dac,170^\circ C) \to Y + {H_2}O\)

Lưu ý:

+ Nếu Y là anken thì X là ancol no, đơn chức, mạch hở.

+ Bảo toàn khối lượng: \({m_{ROH}} = {m_Y} + {m_{{H_2}O}}.\)

+  \({n_{ROH}} = {n_Y} = {n_{{H_2}O}}.\)

+ \({n_{C{O_2}}}\) thu được khi đốt cháy \(ROH = {n_{C{O_2}}}\) thu được khi đốt cháy Y

- Trường hợp 2: Nếu  \({d_{\left( {Y/X} \right)}} > 1\)

Phản ứng xảy ra: \(ROH + R'OH \to ROR' + {H_2}O\) (R và R' có thể giống nhau).

Lưu ý:

+ Các ROR' có số mol bằng nhau thì các ancol phản ứng cũng có số mol bằng nhau.

+ Bảo toàn khối lượng: \({m_{ROH}} + {m_{R'OH}} = {m_{ROR'}} + {m_{{H_2}O}}.\)

+  \({n_{ROR'}} = {n_{{H_2}O}} = \frac{1}{2}{n_{ancol}}\)

+ \({n_{C{O_2}}}\) thu được khi đốt cháy các \(ancol = {n_{C{O_2}}}\) thu được khi đốt cháy ROR'. 

Ví dụ 1. Đun nóng một ancol đơn chức X với dung dịch H₂SO₄ đặc trong điều kiện nhiệt độ thích hợp sinh ra chất hữu cơ Y, tỉ khối hơi của X so với Y là 1,6428. Công thức phân tử của X là

A. C₃H₈O.                         

B. C₂H₆O.                        

C. CH₄O.                         

D. C₄H₈O.

Hướng dẫn giải

Do tỉ khối hơi của X so với Y là 1,6428 tức \({d_{\left( {X/Y} \right)}} > 1 \to {d_{\left( {Y/X} \right)}} < 1\)

Nên phản ứng xảy ra:  \(X \to Y + {H_2}O.\)

\({d_{\left( {X/Y} \right)}} = 1,6428 \to \frac{{{M_X}}}{{{M_Y}}} = 1,6428\)

\( \leftrightarrow \frac{{{M_X}}}{{{M_X} - 18}} = 1,6428\)

\( \leftrightarrow {M_X} = 46.\)

\( \to X:{C_2}{H_5}OH\left( {{C_2}{H_6}O} \right).\)

Đáp án B.

Ví dụ 2. Hỗn hợp X gồm 2 ancol đơn chức, đồng đẳng kế tiếp. Đun nóng 16,6 gam X với H₂SO₄ đặc ở \(140^\circ C\) thu được 13,9 gam hỗn hợp ete (không có sản phẩm hữu cơ nào khác). Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Công thức của 2 ancol trong X là

A. C₃H₅OH và C₄H₇OH.                                            

B. CH₃OH và C₂H₅OH.

C. C₃H₇OH và C₄H­₉OH.                                            

D. C₂H₅OH và C₃H₇OH.

Hướng dẫn giải

Gọi công thức chung của 2 ancol là \(\overline R OH\) .

Phản ứng:  \(2\,\,\overline R OH \to \overline R O\overline R  + {H_2}O\)

Bảo toàn khối lượng:  \({m_{\overline R OH}} = {m_{ete}} + {m_{{H_2}O}}\)

\( \to {m_{{H_2}O}} = {m_{\bar ROH}} - {m_{ete}} = 16,6 - 13,9 = 2,7{\mkern 1mu} {\mkern 1mu} gam\)

\( \to {n_{{H_2}O}} = 0,15mol.\)

\(2\bar ROH \to \bar RO\bar R + {H_2}O\)

0,3            0,15

\( \to {M_{\bar ROH}} = \frac{{16,6}}{{0,3}} = 55,33{\text{ }}\)

→ Công thức của 2 ancol: C₂H₅OH và C₃H₇OH.

Đáp án D.

Ví dụ 3. Tách nước hoàn toàn từ hỗn hợp Y gồm 2 ancol A, B ta được hỗn hợp X gồm các anken. Nếu đốt cháy hoàn toàn Y thì thu được 0,66 gam CO₂. Khi đốt cháy hoàn toàn X thì tổng khối lượng CO₂ và H₂O thu được là

A. 0,93 gam.                      

B. 0,465 gam.                   

C. 1,395 gam.                  

D. 0,395 gam.

Hướng dẫn giải

\({n_{C{O_2}}} = \frac{{0,66}}{{44}} = 0,015\,\,mol\)

Phản ứng:  \(Y \to X + {H_2}O\)

Bảo toàn nguyên tố cacbon ta có:

\({n_{C{O_2}}}\) thu được khi đốt cháy X = \({n_{C{O_2}}}\) thu được khi đốt cháy \(Y = 0,015\,\,mol.\)  

X gồm các anken nên đốt cháy X cho \({n_{{H_2}O}} = {n_{C{O_2}}} = 0,015\,\,mol.\)

→ Đốt cháy X cho \({m_{C{O_2}}} + {m_{{H_2}O}} = 0,015.44 + 0,015.18 = 0,93\,\,gam.\) 

Đáp án A.

Ví dụ 4: Đun nóng hỗn hợp 2 ancol no, đơn chức, mạch hở với H₂SO₄ ở 140ºC, thu được 72 gam hỗn hợp 3 ete với số mol bằng nhau. Khối lượng nước tách ra trong quá trình tạo thành các ete là 21,6 gam. Xác định CTCT của 2 ancol.

Hướng dẫn giải

2C_nH_2n+1OH → (C_nH_{2n +1})₂O + H₂O

2C_mH_{2m +1}OH → (C_mH_2m+1)₂O + H₂O

C_nH_2n+1OH + C_mH_{2m +1}OH → C_nH_2n+1OC_mH_{2m +1} + H₂O

Số mol 3 ete = số mol nước = 21,6/18 = 1,2 mol

Số mol mỗi ete = 0,4 (mol)

Khối lượng 3 ete:

(28n + 18).0,4 + ( 28m +18).0,4 + (14n + 14m + 18).0,4=72

→ n + m =3

Hai CTCT của ancol là: CH₃OH, CH₃CH₂OH

Ví dụ 5: Thực hiện phản ứng tách nước với một rượu đơn chức A ở điều kiện thích hợp, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn được chất hữu cơ B có tỷ khối so với A bằng 1,7. Xác định CTPT của A.

Hướng dẫn giải

Vì d_A/B = 1,7 > 1 ⇒ phản ứng tách nước tạo ete.

2C_nH_2n+1OH → (C_nH_{2n +1})₂O + H₂O

Ta có: M_B/M_A = 1,7 ⇒ ((14n+1).2+16)/(14n+18) = 1,7 ⇒ n = 3

Vậy CTPT của A là: C₃H₇OH

Bài 1: Đun nóng hỗn hợp 3 ancol no, đơn chức, mạch hở với H₂SO₄ đặc ở nhiệt độ thích hợp thì có thể thu được tối đa bao nhiêu ete?

A. 3        

B. 4        

C. 5        

D. 6

Bài 2: Khi đun nóng rượu etylic với H₂SO₄ đặc ở 140ºC thì sẽ tạo ra

A. C₂H₄.        

B. CH₃CHO.        

C. C₂H₅OC₂H₅.        

D. CH₃COOH.

Bài 3: Đun nóng hỗn hợp hai ancol đơn chức, mạch hở với H₂SO₄ đặc, thu được hỗn hợp gồm các ete. Lấy 7,2 gam một trong các ete đó đem đốt cháy hoàn toàn, thu được 8,96 lít khí CO₂ (ở đktc) và 7,2 gam H₂O. Hai ancol đó là :

A. C₂H₅OH và CH₂=CHCH₂OH.        

B. C₂H₅OH và CH₃OH.

C. CH₃OH và C₃H₇OH.        

D. CH₃OH và CH₂=CHCH₂OH.

Bài 4: Đun nóng một rượu (ancol) đơn chức X với dung dịch HSO₄ đặc trong điều kiện nhiệt độ thích hợp sinh ra chất hữu cơ Y, tỉ khối hơi của X so với Y là 1,6428. Công thức phân tử của X là :

A. C₃H₈O.        

B. C₂H₆O.        

C. CH₄O.        

D. C₄H₈O.

Bài 5: Đề hydrat hóa 6 gam một rượu thì thu được 1,68 lít anken với hiệu suất phản ứng là 75%. Công thức tổng quát của rượu đó là

A.C₂H₅OH        

B.C₃H₇OH

C.CH₃OH        

D.C₄H₉OH

Bài 6: Rượu no đơn chức X mạch hở có tỉ khối với H₂ là 37. Cho X tác dụng với H₂SO₄ đặc nung nóng ở 180ºC. Thu dược 1 anken mạch thẳng duy nhất. X là

A. Etanol        

B.2-metyl propanol-2        

C.Propan -1-ol        

D.Butan-1-ol

Bài 7: Khi đun nóng một ancol đơn chức no A với H₂SO₄ đặc ở điều kiện nhiệt độ thích hợp thu được sản phẩm B có tỉ khối hơi so với A là 0,7. Vậy công thức của A là

A. C₄H₇OH.        

B. C₃H₇OH.        

C. C₃H₅OH.        

D. C₂H₅OH.

Bài 8: Đun nóng hỗn hợp X gồm 2 ancol no đơn chức liên tiếp trong dãy đồng đẳng với H₂SO₄ đặc ở 140ºC. Sau phản ứng được hỗn hợp Y gồm 5,4 gam nước và 19,4 gam 3 ete. Hai ancol ban đầu là

A. CH₃OH và C₂H₅OH.        

B. C₂H₅OH và C₃H₇OH.

C. C₃H₅OH và C₄H₇OH.        

D. C₃H₇OH và C₄H₉OH.

Bài 9: Khi tách nước từ một chất X có công thức phân tử C₄H₁₀O tạo thành 3 anken là đồng phân của nhau (tính cả đồng phân hình học). Công thức cấu tạo thu gọn của X là :

A. CH₃CH(OH)CH₂CH₃                       

B. (CH₃)₃COH

C. CH₃OCH₂CH_2­CH₃                               

D. CH₃CH(CH₃)CH₂OH

Bài 10: Khi thực hiện phản ứng tách nước đối với ancol X, chỉ thu được 1 anken duy nhất. Oxi hoá hoàn toàn một lượng chất X thu được 5,6 lít CO₂ (đktc) và 5,4 gam H₂O. Có bao nhiêu công thức cấu tạo phù hợp với X?

A. 5                       

B. 4                       

C. 2                       

D. 3

Bài 11: Tách nước hoàn toàn từ hỗn hợp X gồm 2 ancol A, B ta được hỗn hợp Y gồm các olefin. Nếu đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X thì thu được 1,76 g CO₂. Khi đốt cháy hoàn toàn Y thì tổng khối lượng nước và CO₂ tạo ra là

A. 2,94 g                   

B. 2,48 g                 

C. 1,76 g                   

D. 2,76 g

Bài 12: Cho các ancol sau:

(1) CH₃CH₂OH                                            

(2) CH₃CHOHCH₃

(3) CH₃CH₂CH(OH)CH₂CH₃                        

(4) CH₃CH(OH)C(CH₃)₃

Dãy gồm các ancol khi tách nước từ mỗi ancol chỉ cho 1 olefin duy nhất là

A. 1, 2                 

B. 1, 2, 3                 

C. 1, 2, 4                   

D. 1, 2, 3, 4

Bài 13: Cho dãy chuyển hoá sau: CH₃CH₂CH₂OH  → X → Y

Biết X, Y là sản phẩm chính. Vậy công thức cấu tạo của X và Y lần lượt là

A. CH₃ – CH = CH₂, CH₃CH₂CH₂OH                 

B. CH₃ – CH = CH₂, CH₃CH₂CH₂OSO₃H

C. CH₃ – CH = CH₂, CH₃CHOHCH₃                       

D. C₃H₇OC₃H₇, CH₃CH₂CH₂OSO₃H

Bài 14: Đun nóng hỗn hợp gồm 2 ancol đơn chức, mạch hở, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng với H₂SO₄ đặc ở 140^oC. Sau khi các phản ứng kết thúc, thu được 6 gam hỗn hợp 3 ete và 1,8 gam nước. Công thức phân tử của 2 ancol trên là

A. CH₃OH và C₂H₅OH                                 

B. C₃H₇OH và C₄H₉OH

C. C₃H₅OH và C₄H₇OH                               

D. C₂H₅OH và C₃H₇OH

Bài 15: Đun 132,8 gam hỗn hợp 3 ancol no, đơn chức với H₂SO₄ đặc, 140^oC thu được hỗn hợp các ete có số mol bằng nhau và có khối lượng là 111,2 gam. Số mol của mỗi ete trong hỗn hợp là

A. 0,1 mol                 

B. 0,15 mol                 

C. 0,4 mol               

D. 0,2 mol

Bài 16: Đun 2 ancol đơn chức với H₂SO₄ đặc ở 140^oC thu được hỗn hợp 3 ete. Lấy 0,72 gam một trong 3 ete đem đốt cháy hoàn toàn thu được 1,76 gam CO₂ và 0,72 gam nước. Hai ancol đó là

A. CH₃OH và C₂H₅OH                           

B. C₂H₅OH và C₃H₇OH

C. C₂H₅OH và C₄H₉OH                         

D. CH₃OH và C₃H₅OH

Bài 17: Cho V lít (đktc) hỗn hợp khí gồm 2 olefin liên tiếp nhau trong dãy đồng đẳng hợp nước (xúc tác H₂SO₄ đặc), thu được 12,9 gam hỗn hợp A gồm 3 ancol. Đun nóng hỗn hợp A trong H₂SO₄ đặc ở 140^oC thu được 10,65 gam hỗn hợp B gồm 6 ete khan. Công thức phân tử của 2 anken là

A. C₂H₄ và C₃H₆                             

B. C₃H₆ và C₄H₈

C. C₄H₈ và C₅H₁₀                           

D. C₂H₄ và C₄H₈

Bài 18: Đun 2 ancol no đơn chức với H₂SO₄ đặc ở 140^oC thu được hỗn hợp 3 ete. Lấy một trong 3 ete đem đốt cháy hoàn toàn thu được 1,32 gam CO₂ và 0,72 gam nước. Hai ancol đó là

A. CH₃OH và C₂H₅OH                           

B. C₂H₅OH và C₄H₉OH

C. C₂H₅OH và C₃H₇OH                         

D. CH₃OH và C₃H₇OH

Bài 19: Đun nóng hỗn hợp 3 ancol no, đơn chức, mạch hở với H₂SO₄ đặc ở nhiệt độ thích hợp thì có thể thu được tối đa bao nhiêu ete?

A. 3    

B. 4    

C. 5    

D. 6

Bài 20: Đun nóng một rượu X với H₂SO₄ đậm đặc ở nhiệt độ thích hợp thu được một olefin duy nhất. Công thức tổng quát của X là:

A. C_nH_2n+1CH₂OH    

B. RCH₂OH

C. C_nH_2n+1OH    

D. C_nH_2n+2O

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết từ câu 11 đến câu 30 của tài liệu vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Phương pháp giải dạng bài tập phản ứng tách H₂O của ancol môn Hóa học 11 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .

Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:

• Trắc nghiệm dẫn xuất Ancol, Phenol trong đề thi THPT QG môn Hóa (có đáp án)
• Trắc nghiệm lý thuyết Ancol - Phenol (có đáp án)

​Chúc các em học tập tốt !