BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU HỌC SO SÁNH
A. Lý thuyết
1. Cơ quan tương đồng
Là những cơ quan nằm ở những vị trí tương ứng trên cơ thể, có cùng nguồn gốc trong quá trình phát triển phôi và có kiểu cấu tạo giống nhau. Ví dụ: Chi trước của các loài động vật có xương sống gồm các loại xương sắp xếp theo thứ tự từ trong ra như xương cánh tay, xương cẳng tay, xương cổ tay, xương bàn tay và xương ngón tay.
2. Cơ quan tương tự
- Là các cơ quan thực hiện những chức năng tương tự nhau không được tiến hoá từ một cơ quan chung ở loài tổ tiên.
- Ví dụ: Cánh sâu bọ và cánh dơi; mang cá và mang tôm; chân chuột chũi và chân dế dũi.
3. Cơ quan thoái hoá
- Là những cơ quan phát triển không đầy đủ ở cơ thể trưởng thành. Do điều kiện sống của loài thay đổi, những cơ quan này mất dần chức năng, thoái hoá dần và chỉ để lại vết tích xưa kia của chúng.
- Sự tồn tại của cơ quan thoái hoá có vai trò quan trọng trong việc xác định môi quan hệ họ hàng giừa các loài.
- Ví dụ:
+ Nhiều loài rắn vẫn còn dấu vết của các chi ở dạng cơ quan thoái hoá.
+ Xương cùng ở người là vết tích của đuôi động vật.
- Ruột thừa ở người là vết tích còn lại của ruột tịt vốn rất phát triển ở động vật ăn cỏ.
B. Luyện tập
Cho ví dụ về các loại cơ quan ở các loài sau:
1. Cánh của chim và cánh của các loài côn trùng.
2. Chi trước của người, cá voi, mèo, dơi ... đều có xương cánh, xương cẳng, xương cổ, xương bàn, xương ngón.
3. Xương cùng, ruột thừa và răng khôn của người.
4. Gai xương rồng và tua cuôn của đậu Hà Lan.
5. Chân chuột chùi và chân dế dùi.
6. Ở loài trăn, hai bên lỗ huyệt có mấu xương hình vúôt nối với xương chậu.
Sử dụng dữ kiện trên trả lời các câu từ 1 đến 7.
Câu 1. Những ví dụ trên thuộc bằng chứng tiến hoá của:
A. Phôi sinh học so sánh B. Giải phẫu học so sánh
C. Địa lí sinh vật học D. Tế bào học và sinh học phân tử.
Câu 2. Những trường hợp nào là cơ quan tương tự?
A. 1 và 5 B. 1 và 4 C. 2 và 5 D. 2 và 4
Câu 3. Các cơ quan tương đồng thuộc những trường hợp nào?
A. 1 và 5 B. 3 và 6 C. 2 và 4 D. 2 và 5
Câu 4. Những trường hợp nào là các cơ quan thoái hoá?
A. 1 và 5 B. 2 và 4 C. 3 và 4 D. 3 và 6
Câu 5. Tuyến nọc độc của rắn và tuyến nước bọt là hai cơ quan
A. Tương đồng B. Tương tự C. Thoái hoá D. Đồng dạng
Câu 6. Cánh của sâu bọ và cánh dơi là hai cơ quan
A. Thoái hoá B. Tương đồng C. Tương tự D. Tương thích
Câu 7. Tuyến sữa không hoạt động ở hầu hết các con đực thuộc các loài động vật có vú là: *
A. Cơ quan tiêu giảm B. Cơ quan thoái hoá
C. Cơ quan thiểu năng D. Cơ quan dư thừa
Câu 8. Các bằng chứng về giải phẫu học so sánh cho phép biết được các môi quan hệ nào sau đây?
A. Giừa cơ thể với môi trường
B. Nguồn gốc chung giữa các loài
C. Giữa cấu tạo và chức năng các cơ quan
D. Cả A, B và c
Câu 9. Bằng chứng tế bào học nào sau đây góp phần giải thích về nguồn gôc chung của sinh giới?
1. Tế bào là đơn vị cấu tạo và là đơn vị chức năng của mọi cơ thể sinh vật
2. Tế bào thực vật có lục lạp và màng xenlulôzơ còn ở tế bào động vật thì không.
3. Tế bào các loài đều có thành phần hoá học và có nhiều đặc điểm cấu trúc tương tự.
4. Cơ sở của sinh sản dựa vào quá trình phân bào
Phương án dúng là
A. 1, 3, 4 B. 1, 2, 3, 4 C. 2 D. 3, 4
Câu 10. Bằng chứng về sinh học phân tử chứng minh nguồn gốc chung của sinh giới không được biểu hiện ở đặc điểm nào sau đây?
1. Vật chất di truyền của mọi sinh vật đều là axit nuclêic (ADN, ARN)
2. ADN các loài đều dược cấu tạo bởi 4 loại nuclèôtit là Adènin (A), Timin (T), Guanin (G) và Xitôzin (X).
3. Quá trình dịch mã không giống nhau ở các loài có mức độ tiến hoá khác nhau.
4. Mã di truyền của mọi sinh vật có dặc điểm tương tự và dặc biệt là tính phổ biến của nó.
Phương án đúng là:
3, 4 B. 3 C. 1, 3 . D. 1, 4
Câu 11. Cơ quan tương đồng là những cơ quan
A. Có hình thái tương tự
B. Có cùng vị trí nhưng không phát triển đầy đủ ở cơ thể trưởng thành.
C. Nằm ở nhừng vị trí tương ứng trên cơ thể và có kiểu cấu tạo giống nhau.
D. Có nguồn gốc khác nhau nhưng lại đảm nhận các chức phận giống nhau.
Câu 12. Cơ quan tương tự là những cơ quan
A. Có kiểu cấu tạo giống nhau và có cùng nguồn gốc.
B. Có nguồn gốc khác nhau nhưng lại đảm nhận các chức phận giống nhau.
C. Có hình thái tương tự nhưng lại đảm nhận các chức phận khác nhau.
D. Có cùng nguồn gốc và đảm nhận các chức phận giống nhau.
Câu 13. Cơ quan thoái hoá là những cơ quan
A. Xuất hiện ở giai đoạn trước, về sau hoàn toàn biến mất.
B. Chỉ xuất hiện ở giai đoạn phát triển phôi và chỉ còn dấu vết khi vừa mới sinh ra.
C. Xuất hiện khi sơ sinh, lúc trưởng thành sẽ bị thoái hoá.
D. Phát triển không đầy đủ ở cơ thể trưởng thành và chỉ còn để lại vết tích xưa kia của chúng.
Đáp án
Câu 1. Là những bằng chứng tiến hoá của môn giải phẫu học so sánh. (Chọn B)
Câu 2. Trường hợp 1 và 5. (Chọn A)
Câu 3. Trường hợp 2 và 4. (Chọn C)
Câu 4. Trường hợp 3 và 6. (Chọn D)
Câu 5. Tuyến nọc độc của rắn và tuyến nước bọt là hai cơ quan tương đồng. (Chọn A)
Câu 6. Cánh của sâu bọ và cánh dơi là hai cơ quan tương tự. (Chọn C)
Câu 7. Hầu hết tuyến sữa của các con đực ở động vật có vú không hoạt động, gọi là cơ quan thoái hoá. (Chọn B)
Câu 8. Những bằng chứng giải phẫu học so sánh cho thấy mối quan hệ về nguồn gốc chung giữa các loài, giữa cấu tạo và chức năng các cơ quan; giữa cơ thể và môi trường trong quá trình tiến hoá.
(Chọn D)
Câu 9. Tế bào thực vật có lục lạp, màng xenlulôzơ, còn ở tế bào động vật thì không có các bào quan này, là cứ liệu để kết luận chiều hướng tiến hoá khác nhau của hai giới. (Chọn A)
Câu 10. Ớ các loài có mức độ tiến hoá khác nhau thì quá trình dịch mả cũng gồm các giai đoạn tương tự nhau, góp phần chứng minh nguồn gốc chung của sinh giới. (Chọn B)
Câu 11. Cơ quan tương đồng là những cơ quan nằm ở vị trí tương ứng trên cơ thể và có kiểu cấu tạo giông nhau. (Chọn C)
Câu 12. Cơ quan tương tự là những cơ quan có nguồn gốc khác nhau nhưng lại đảm nhận chức phận giông nhau. (Chọn B)
Câu 13. Cơ quan thoái hoá là những cơ quan phát triển không đầy đủ ở cá thể trưởng thành, chỉ để lại vết tích xưa kia của chúng. (Chọn D)
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Lý thuyết ôn tập Bằng chứng giải phẫu so sánh Sinh 12. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
Chúc các em học tập tốt !
