BẰNG CHỨNG PHÔI SINH HỌC
I. Lý thuyết
Sự phát triển phôi của các loài động vật có xương sống: tương tự nhau dù khác xa nhau ở giai đoạn trưởng thành. Sự giống nhau trong phát triển phôi của các loài thuộc các nhóm phân loại khác nhau là một bằng chứng về nguồn gốc chung của chúng. Những đặc điểm giống nhau đó càng nhiều và càng kéo dài trong những giai đoạn phát triển muộn của phôi chứng tỏ quan hệ họ hàng càng gần.
Giai đoạn đầu: đều có đuôi, khe mang
Giai đoạn sau:
- cá, ấu trùng lưỡng cư: khe mang biến thành mang.
- động vật ở cạn: khe mang tiêu biến.
- cá: xuất hiện vây bơi.
- thằn lằn, thỏ, người: xuất hiện chi 5 ngón.
- người: não phát triển, đuôi tiêu biến.
-> các tính trạng chung xuất hiện sớm hơn các tính trạng riêng:
- Giai đoạn đầu: giống nhau về hình dạng chung cũng như quá trình phát sinh các cơ quan.
- Giai đoạn sau: dần xuất hiện đặc trưng cho mỗi lớp -> bộ -> họ -> chi (giống) -> loài -> cá thể.
-> Bằng chứng tiến hóa: các loài động vật có xương sống có chung nguồn gốc. Đặc điểm giống nhau càng nhiều, càng kéo dài -> quan hệ họ hàng càng gần.
Định luật phát sinh sinh vật (của Muller & Haeckel năm 1886): sự phát triển cá thể phản ánh 1 cách rút gọn sự phát triển của loài.
- Nhận xét của Darwin: Trong quá trình phát triển phôi, mỗi loài đều diễn lại tất cả những giai đoạn chính mà loài đó đã trải qua trong lịch sử phát triển của nó.
- Ý nghĩa định luật: phản ánh quan hệ giữa phát triển cá thể & phát triển chủng loại, có thể vận dụng để xem mối quan hệ họ hàng giữa các loài khác nhau (đặc điểm giống nhau càng nhiều, càng kéo dài -> quan hệ họ hàng càng gần).
Ví dụ:
- Thỏ: có dây sống -> có xương sống -> có vú -> có nhau thai -> động vật ăn thực vật.
- Người:
+ 18-20 ngày: có dấu vết khe mang ở cổ giống cá sụn.
+ 1 tháng: não gồm 5 phần xếp nối tiếp giống cá -> bán cầu đại não phát triển xuất hiện các khúc cuộn, nếp nhăn. Tim có 1 tâm thất, 1 tâm nhĩ giống cá -> tâm nhĩ chia làm 2 giống ếch nhái -> thành 4 ngăn giống chim, thú.
+ 2 tháng: có đuôi dài giống bò sát -> thoái hóa thành xương cụt.
+ 3 tháng: có ngón chân cái đối diện các ngón còn lại giống tinh tinh.
+ 5-6 tháng: có lớp lông rậm giống thú trừ môi, gan bàn chân, bàn tay -> tháng 7 lông rụng.
+ 7 tháng: có vài đôi vú kèm tuyến sữa giống thú -> thoái hóa chỉ còn 1 đôi ở ngực phát triển.
- Ngô: hoa đực có cả mầm nhị & nhụy -> mầm nhụy tiêu biến, chỉ mầm nhị phát triển; hoa cái ngược lại -> ngô bắt nguồn từ cây có hoa lưỡng tính.
II. Bài tập
Câu 1: Cá và gà khác hẳn nhau, nhưng có những giai đọan phôi thai tương tự nhau, chứng tỏ chúng cùng tổ tiên xa thì gọi là:
A. Bằng chứng giải phẫu so sánh.
B. Bằng chứng phôi sinh học.
C. Bằng chứng địa lí - sinh học.
D. Bằng chứng sinh học phân tử.
Hướng dẫn giải
Đây gọi là bằng chứng phôi sinh học.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 2: Bằng chứng phôi sinh học so sánh dựa vào các điểm giống nhau và khác nhau giữa các loài về
A. cấu tạo trong của các nội quan.
B. các giai đoạn phát triển phôi thai.
C. cấu tạo pôlipeptit hoặc pôlinuclêôtit.
D. sinh học và biến cố địa chất.
Hướng dẫn giải
Bằng chứng phôi sinh học so sánh dựa vào các điểm giống nhau và khác nhau giữa các loài về các giai đoạn phát triển phôi thai.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 3: Nói về bằng chứng phôi sinh học so sánh, phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Phôi sinh học so sánh nghiên cứu những đặc điểm khác nhau trong giai đoạn đầu, giống nhau ở giai đoạn sau trong quá trình phát triển phôi của các loài.
B. Phôi sinh học so sánh chỉ nghiên cứu những đặc điểm giống nhau trong quá trình phát triển phôi của các loài động vật.
C. Phôi sinh học so sánh chỉ nghiên cứu những đặc điểm khác nhau trong quá trình phát triển phôi của các loài động vật.
D. Phôi sinh học so sánh nghiên cứu những đặc điểm giống nhau và khác nhau trong quá trình phát triển phôi của các loài động vật.
Hướng dẫn giải
Phôi sinh học so sánh nghiên cứu những đặc điểm giống nhau và khác nhau trong quá trình phát triển phôi của các loài động vật.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 4: Bằng chứng phôi sinh học so sánh dựa vào các điểm giống nhau và khác nhau giữa các loài về
A. cấu tạo trong của các nội quan.
B. các giai đoạn phát triển phôi thai.
C. cấu tạo pôlipeptit hoặc pôlinuclêôtit.
D. sinh học và biến cố địa chất.
Hướng dẫn giải
Bằng chứng phôi sinh học so sánh dựa vào các điểm giống nhau và khác nhau giữa các loài về các giai đoạn phát triển phôi thai.
Đáp án cần chọn là: B
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Kiến thức trọng tâm Bằng chứng phôi sinh học Sinh học 12. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
Chúc các em học tập tốt !
