SỞ GD&ĐT THANH HOÁ ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI
TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN I NĂM HỌC: 2018 - 2019
MÔN: NGỮ VĂN 11
I. ĐỌC – HIỂU (6.0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
“Mỗi người đều leo lên những nấc thang của đời mình. Có người mơ ước xa: đến đỉnh cao nhất. Có người mơ ước gần: một hai bậc, rồi sau đó một hai bậc tiếp theo. Có người cứ lặng lẽ tiến bước theo mục tiêu của mình, gạt bỏ thị phi. Có người đi chu du một vòng thiên hạ, nếm đủ đắng cay rồi mới chịu trở về ước mơ ban đầu. Cũng có những người lỡ bay quá xa và không thể điều khiển đời mình được nữa, chỉ còn buông xuôi và đầy tiếc nuối. Tôi nhận ra rằng, thực ra ước mơ chẳng đưa ta đến đâu cả, chỉ có cách thức mà bạn thực hiện ước mơ mới đưa bạn đến nơi bạn muốn.
Có lẽ chúng ta cần một cái nhìn khác. Rằng chẳng có ước mơ nào là tầm thường. Và chúng ta học không phải để thoát khỏi nghề rẻ rúng này, để được làm nghề danh giá kia. Mà học để có thể làm điều mình yêu thích một cách tốt nhất và từ đó mang về cho bản thân thu nhập cao nhất có thể, một cách xứng đáng và tự hào.
Mỗi người đều có một vai trò trong cuộc đời này và đều đáng được ghi nhận. Đó là lí do để ta không thèm khát vị thế cao sang này mà rẻ rúng công việc bình thường khác. Cha mẹ ta phần đông đều làm những công việc rất bình thường. Và đó là thế lực mà ta cần nhìn thấy để trân trọng không phải để mặc cảm, để bình thản tiến bước không phải để tự ti. Nếu tất cả đều là doanh nhân thành đạt thì ai sẽ quét rác trên đường phố? Nếu tất cả là bác sĩ nổi tiếng thế giới thì ai sẽ là người tưới nước những luống rau? Nếu tất cả là kĩ sư phần mềm thì ai sẽ gắn những con chip vào máy tính.
Phần đông chúng ta cũng sẽ là người bình thường. Nhưng điều đó không ngăn cản chúng ta vươn lên từng ngày. Bởi luôn luôn có một đỉnh cao cho mỗi nghề bình thường”
(Phạm Lữ Ân, Nếu biết trăm năm là hữu hạn, NXB Hội nhà văn, 2013, tr 98-99)
Câu1 (1.0 điểm). Trong văn bản, tại sao tác giả cho rằng “Thực ra ước mơ chẳng đưa ta đến đâu cả, chỉ có cách thức mà bạn thực hiện ước mơ mới đưa bạn đến nơi bạn muốn”?
Câu2 (1.0 điểm). Xác định và phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn sau: “Nếu tất cả đều là doanh nhân thành đạt thì ai sẽ quét rác trên đường phố? Nếu tất cả là bác sĩ nổi tiếng thế giới thì ai sẽ là người tưới nước những luống rau? Nếu tất cả là kĩ sư phần mềm thì ai sẽ gắn những con chip vào máy tính”.
Câu3 (2.0 điểm). Anh/Chị có đồng tình với quan điểm “Luôn có một đỉnh cao cho mỗi nghề bình thường” không? Vì sao?
Câu4 (2.0 điểm). Từ đoạn trích, anh/ chị hãy viết về ước mơ và cách thức thực hiện ước mơ của mình bằng một đoạn văn ngắn.
II. LÀM VĂN (14.0 điểm)
Câu 1. (4.0 điểm)
Pythagos từng nói: “Im lặng là cấp độ cao nhất của sự khôn ngoan. Ai không biết im lặng là không biết nói”. Còn Martin Luther King lại phát biểu: “Cuộc sống chúng ta bắt đầu chấm dứt ngay trong cái ngày mà chúng ta giữ im lặng trước những vấn đề hệ trọng”.
Anh/ Chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về 2 ý kiến trên.
Câu 2. (10.0 điểm)
Trong “Trang giấy trước đèn”, nhà văn Nguyễn Minh Châu cho rằng, tình yêu thương con người của người nghệ sĩ “vừa là một niềm hân hoan say mê, vừa là một nỗi đau đớn, khắc khoải, một mối quan hoài thường trực về số phận, hạnh phúc của những người xung quanh mình”.
Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên. Hãy làm sáng tỏ qua truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của nhà văn Thạch Lam. Từ đó liên hệ với “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du để thấy được tình yêu thương con người của mỗi nhà văn.
...............HẾT.............
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
I. ĐỌC – HIỂU (6.0 điểm)
Câu 1
Sở dĩ tác giả cho rằng “ Ước mơ chẳng đưa ta đến đâu cả, chỉ có cách thức mà bạn thực hiện ước mơ mới đưa bạn đến nơi bạn muốn” là vì:
- Ước mơ mà không hành động thì ước mơ đó chỉ nằm trong ý nghĩ nên “ chẳng đưa ta đến đâu cả”.
- Khi hành động thì điều quan trọng nhất là cách thức: Nếu cách thức đúng đắn, nhân văn thì sẽ thành công, sẽ đạt được ước mơ, khẳng định được giá trị của bản thân; Nếu cách thức mưu mô, vụ lợi , không phù hợp thì sẽ thất bại.
Câu 2
BPNT: Câu hỏi tu từ; Điệp cấu trúc câu.
Hiệu quả:
- Nhấn mạnh, khẳng định trong cuộc sống mỗi nghề nghiệp đều rất đáng trân trọng, đều có ý nghĩa riêng.
- Tạo nhịp điệu cho đoạn văn; Giúp diễn đạt hấp dẫn, cuốn hút người đọc.
Câu 3:
Hs có thể đồng tình và giải thích:
- Trong cuộc sống có rất nhiều nghề để kiếm sống, để thực hiện ước mơ và nếu nghề đó chân chính, không vi phạm pháp luật sẽ được trân trọng.
- Không phân biệt nghề nào cao quý, nghề nào thấp hèn, chỉ cần tận tâm, có trách nhiệm, hết lòng với nghề thì nghề nào cũng đạt đến đỉnh cao và nhận được sự trân trọng.
Hs có thể không đồng tình, miễn là có lập luận hợp lí, thuyết phục.
Câu 4:
Mỗi học sinh sẽ có ước mơ và cách thức thức thực hiện ước mơ riêng, nhưng phải nêu được:
- Mục đích, ý nghĩa của ước mơ.
- Cách thức thực hiện ước mơ theo hướng tích cực.
II. LÀM VĂN (14.0 điểm)
Câu 1
Yêu cầu kĩ năng : Thí sinh phải biết kết hợp kiến thức và kỹ năng về dạng bài nghị luận xã hội để tạo lập văn bản. Bài viết phải có bố cục đầy đủ rõ ràng, văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
Yêu cầu kiến thức
1. Giải thích ý kiến
Câu nói của Pythagos :
- Im lặng là cấp độ cao nhất của sự khôn ngoan – im lặng là không nên nói, cấp độ cao nhất là đề cao giá trị của sự im lặng, không nói trong cuộc sống.
- Ai không biết im lặng là không biết nói”- Xem im lặng là cách xử thế khôn ngoan nhất của con người trong cuộc sống. Từ nền tảng của sự im lặng khôn ngoan đó, con người sẽ biết nên nói lúc nào và nói những gì.
Câu nói của Martin Luther King “Cuộc sống chúng ta bắt đầu chấm dứt ngay trong cái ngày mà chúng ta giữ im lặng trước những vấn đề hệ trọng”: nói về tác hại của sự im lặng trước những vấn đề hệ trọng, con người cần phải lên tiếng, cần phải nói.
=> Hai ý kiến có vẻ đối lập nhưng không hề mâu thuẫn, chúng bổ sung cho nhau để cùng mang đến cho ta bài học bổ ích về cách xử thế trong cuộc sống – phải biết im lặng khi cần thiết nhưng cũng phải biết dũng cảm lên tiếng trong những trường hợp nhất định.
2. Bàn luận
“Im lặng là cấp độ cao nhất của sự khôn ngoan. Ai không biết im lặng là không biết nói”
- Im lặng để giữ bí mật cho quốc gia, cho công việc, cho một ai đó, để có thể tránh những tổn hại nhất định.
- Im lặng để lắng nghe, chia sẻ với người khác, để học hỏi, để thể hiện sự tôn trọng.
- Im lặng thể hiện sự điềm tĩnh, suy nghĩ chín chắn, nhận thức sâu sắc trước khi nói hay hành động giúp đạt hiệu quả cao trong giao tiếp, công việc; giữ hoà khí trong những xung đột, va chạm.
- Im lặng để cảm nhận vẻ đẹp của cuộc sống quanh mình, để di dưỡng tâm hồn.
Nhưng “Cuộc sống chúng ta bắt đầu chấm dứt ngay trong cái ngày mà chúng ta giữ im lặng trước những vấn đề hệ trọng” – nếu lúc nào cũng im lặng sẽ có những tác hại, nhất là trước những vấn đề hệ trọng, cho nên cần phải lên tiếng đúng nơi, đúng lúc, xuất phát từ thiện ý tốt đẹp.
------Nội dung đầy đủ chi tiết vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy---------
Trên đây là trích dẫn một phần đề thi kèm đáp án chi tiết và thang điểm Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 11 - Trường THPT Triệu Sơn 1. Để xem được đầy đủ nội dung đề thi, mời quý thầy cô và các em vui lòng đăng nhập vào Chúng tôi. Chúc các em đạt kết quả tốt.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm
- Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 11- Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong
- Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 11 - Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn - Đà Nẵng
---Mod Ngữ Văn tổng hợp và biên soạn---
