SỞ GD&ĐT HÀ NAM ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI
NĂM HỌC: 2018 – 2019
MÔN: NGỮ VĂN
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Tất cả những gì bạn có là hiện tại. Thước đo sự bình an tinh thần và hiệu quả cá nhân được thể hiện ở khả năng sống cho hiện tại của chúng ta. Bây giờ là lúc bạn đang hiện hữu, không cần biết cái gì đã xảy ra ngày hôm qua và cái gì sẽ sảy ra ngày mai. Từ quan điểm này, chìa khóa cho hạnh phúc và sự thỏa mãn là tập trung đầu óc chúng ta vào thời khắc hiện tại.
Một điều tuyệt vời ở trẻ em là chúng hoàn toàn đắm mình trong giờ phút hiện tại. Chúng cố gắng tập trung hoàn toàn vào việc chúng đang làm dù cho việc đó là ngắm một con bọ, vẽ một bức tranh hay xây lâu đài trên cát, bất cứ cái gì mà chúng muốn dành hết sức lực để làm. Khi trở thành người lớn, nhiều người trong chúng ta học nghệ thuật suy nghĩ và lo lắng nhiều việc cùng một lúc. Chúng ta để cho những mối quan tâm về quá khứ và tương lai đan xen vào hiện tại và làm cho chúng ta khổ sở, kém cỏi.
Sống cho hiện tại có nghĩa là chúng ta thích thú bất kì điều gì chúng ta đang làm chứ không phải kết quả của nó. Nếu bạn đang sơn hiên nhà của mình thì có thể thưởng ngoạn từng đường cọ, thích thú học hỏi làm sao để làm tốt nhất công việc, đồng thời thưởng thức ngọn gió mát mơn man trên mặt bạn và tiếng chim hót líu lo trên cây và bất kì cái gì khác xảy ra xung quanh bạn.
Sống trong hiện tại là mở rộng tầm hiểu biết để làm cho giây phút hiện tại trở nên quý giá hơn là luôn khép kín. Mỗi chúng ta có một sự lựa chọn của mình, lúc này hay lúc khác, rằng chúng ta sống và hấp thụ, cho phép mình xúc cảm và lôi cuốn.
(Theo Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi, Andrew Matthews, NXB Trẻ, 2004, trang 48,49)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Chỉ ra quan điểm của tác giả về hiện tại, sống cho hiện tại, sống trong hiện tại được nêu trong văn bản.
Câu 2. Theo người viết, sự khác biệt giữa trẻ em và người lớn trong giờ phút hiện tại là gì? Vì sao có sự khác biệt ấy?
Câu 3. Hãy chọn trong văn bản một câu thể hiện được thông điệp của người viết và trình bày cách hiểu của anh/chị về thông điệp đó.
Câu 4. Theo anh/chị, việc sống cho hiện tại và sống trong hiện tại có ý nghĩa gì? (trình bày khoảng 10 dòng)
II. LÀM VĂN (17,0 điểm)
Câu 1 (7,0 điểm)
Có người cho rằng: Con đường gần nhất để ra khỏi gian nan là đi xuyên qua nó.
Nhưng có người lại khuyên: Hãy học cách ứng xử của dòng sông: gặp trở ngại, nó vòng đi đường khác.
Anh/Chị hãy bày tỏ quan điểm của mình về những ý kiến trên.
Câu 2 (10,0 điểm)
Bàn về quá trình sáng tạo nghệ thuật của nhà văn, có ý kiến khẳng định:
Sáng tạo nghệ thuật là một quá trình kép: nhà văn vừa sáng tạo ra thế giới vừa kiến tạo gương mặt mình. (L.Tônxtôi)
Anh/Chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Chứng minh qua một số tác phẩm đã học trong chương trình Ngữ văn 11.
...............HẾT.............
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Câu 1. (0,75 điểm)
Quan điểm của tác giả về hiện tại, sống cho hiện tại, sống trong hiện tại được nêu trong đoạn trích:
- Hiện tại: Tất cả những gì bạn có là hiện tại. (…). Bây giờ là lúc bạn đang hiện hữu, không cần biết cái gì đã xảy ra ngày hôm qua và cái gì sẽ sảy ra ngày mai.
- Sống cho hiện tại: có nghĩa là chúng ta thích thú bất kì điều gì chúng ta đang làm chứ không phải kết quả của nó.
- Sống trong hiện tại: là mở rộng tầm hiểu biết để làm cho giây phút hiện tại trở nên quý giá hơn là luôn khép kín.
Câu 2. (0,75 điểm)
Sự khác biệt giữa trẻ em và người lớn trong giờ phút hiện tại là:
- Trẻ em: Chúng cố gắng tập trung hoàn toàn vào việc chúng đang làm dù cho việc đó là ngắm một con bọ, vẽ một bức tranh hay xây lâu đài trên cát, bất cứ cái gì mà chúng muốn dành hết sức lực để làm.
- Người lớn: Chúng ta để cho những mối quan tâm về quá khứ và tương lai đan xen vào hiện tại và làm cho chúng ta khổ sở, kém cỏi; không phải chúng ta thích thú bất kì điều gì chúng ta đang làm mà chỉ chú ý đến kết quả của nó.
Lý do của sự khác nhau ấy:
- Trẻ em: Chúng hoàn toàn đắm mình trong giờ phút hiện tại.
- Người lớn: Nhiều người trong chúng ta học nghệ thuật suy nghĩ và lo lắng nhiều việc cùng một lúc.
Câu 3. (0,75 điểm)
Thí sinh có thể chọn một trong các câu sau:
- Tất cả những gì bạn có là hiện tại.
- Thước đo sự bình an tinh thần và hiệu quả cá nhân được thể hiện ở khả năng sống cho hiện tại của chúng ta.
- Chìa khóa cho hạnh phúc và sự thỏa mãn là tập trung đầu óc chúng ta vào thời khắc hiện tại...
Thí sinh trình bày cách hiểu của mình về một câu đã chọn.
Thông điệp của người viết là: đề cao giá trị của hiện tại đối với cuộc sống của mỗi chúng ta. Hiện tại là thước đo, là chìa khóa, là tất cả những gì chúng ta có và cần có để đi tới thành công và hạnh phúc.
Câu 4. (0,75 điểm)
Thí sinh bày tỏ suy nghĩ hợp lí, thuyết phục, sâu sắc về ý nghĩa của việc sống cho hiện tại và sống trong hiện tại.
Thí sinh có thể trình bày theo hướng: Người sống cho hiện tại và sống trong hiện tại sẽ:
- Tự đặt ra cho mình những mục tiêu, tự sắp xếp những kế hoạch, phương hướng cụ thể cho cuộc sống, từ đó sẽ phát huy được năng lực, thế mạnh của bản thân trở thành người năng động, sáng tạo.
- Tận dụng được mọi thời gian để mỗi ngày đều trở nên có ý nghĩa, cuộc sống luôn tươi đẹp, tâm hồn thư thái, không nuối tiếc, lo lắng.
- Không đắm chìm trong quá khứ, không nuôi ảo tưởng về tương lai. Sống tốt ở hiện tại là chúng ta đã có một quá khứ và một tương lai tốt đẹp.
II. LÀM VĂN (17,0 điểm)
Câu 1 (7,0 điểm)
Yêu cầu về kĩ năng: Đáp ứng đúng yêu cầu của bài văn nghị luận xã hội; bố cục rõ ràng, hợp lí; lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục; dẫn chứng thực tế phù hợp; khuyến khích những bài viết sáng tạo.
Yêu cầu về kiến thức: Trên cơ sở hiểu đúng vấn đề, biết cách làm bài nghị luận xã hội, thí sinh có thể trình bày, diễn đạt theo nhiều cách khác nhau song về cơ bản cần có những ý sau:
Giới thiệu vấn đề cần nghị luận
Giải thích hai ý kiến:
Ý kiến 1: Với cách nói ẩn dụ, ý kiến khẳng định cách tốt nhất để vượt qua gian nan là hãy dũng cảm chấp nhận, chủ động đối mặt với nó và vượt qua nó.
Ý kiến 2: Mượn một hình ảnh có trong tự nhiên là dòng sông khi gặp trở ngại không thể tiếp tục chảy thẳng nó sẽ chuyển hướng đổi dòng để cuối cùng vẫn có thể chảy ra biển hoặc hòa vào dòng sông khác, ý kiến đã đưa ra một cách ứng xử của con người trước khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Đó là không đối mặt và cũng không bỏ cuộc mà hãy tìm một cách khác có thể mất thời gian hơn, chậm hơn nhưng vẫn tới đích và an toàn. Đó là lời khuyên con người cần có cách ứng xử linh hoạt, mềm dẻo, khôn ngoan, khôn khéo sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh, từng tình huống gặp phải trong cuộc sống.
=> Hai ý kiến đề cập tới hai cách ứng xử của con người trước những khó khăn thử thách trong suốt hành trình dài rộng của cuộc đời.
------Nội dung đầy đủ chi tiết vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy---------
Trên đây là trích dẫn một phần Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 11 - Sở GD&ĐT Hà Nam. Để xem được đầy đủ nội dung đề thi, mời quý thầy cô và các em vui lòng đăng nhập vào Chúng tôi. Chúc các em đạt kết quả tốt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm
- Đề thi HSG năm 2020 môn Ngữ Văn 11 - Sở GD&ĐT Quảng Ninh
- Đề thi HSG năm 2020 môn Ngữ Văn 11 - Trường THPT Yên Định 2
---Mod Ngữ Văn tổng hợp và biên soạn---
