CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP
A. Lý thuyết trọng tâm
1. Theo ngành
- Khá đa dạng:
- Có 3 nhóm với 29 ngành:
- Khai thác (4 ngành).
- Chế biến (23 ngành).
- Sản xuất phân phối điện, khí đốt, nước (2 ngành).
- Phát triển một số ngành trọng điểm là các ngành:
- Có thế mạnh lâu dài về tài nguyên thiên nhiên, lao động, thị trường.
- Có hiệu quả cao về kinh tế - xã hội.
- Thúc đẩy mạnh mẽ các ngành kinh tế khác.
- Đang chuyển dịch theo hướng tích cực:
- Tăng tỉ trọng các ngành công nghiệp chế biến.
- Giảm tỉ trọng các ngành công nghiệp khai thác.
- Phương hướng hoàn thiện:
- Xây dựng cơ cấu ngành linh hoạt:
- Thích nghi với cơ chế thị trường.
- Phù hợp với tình hình đất nước, xu thế khu vực và thế giới.
- Đầu tư chiều sâu, đổi mới công nghệ để tăng chất lượng, giảm giá thành.
- Tập trung phát triển một số ngành quan trọng:
- Chế biến nông – lâm – thủy sản.
- Sản xuất hàng tiêu dùng.
- Khai thác và chế biến dầu khí.
- Điện lực.
2. Theo lãnh thổ
- Đồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận:
- Mức độ tập trung công nghiệp cao nhất cả nước.
- Hình thành các hướng chuyên môn hóa khác nhau dọc các tuyến giao thông huyết mạch:
- Hải Phòng – Hạ Long – Cẩm Phả: cơ khí, than, vật liệu xây dựng.
- Đáp Cầu – Bắc Giang: vật liệu xây dựng, phân hóa học.
- Đông Anh, Thái Nguyên: cơ khí, luyện kim.
- Việt Trì – Lâm Thao: hóa chất, giấy.
- Hòa Bình – Sơn La: thủy điện.
- Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa: dệt may, điện, vật liệu xây dựng.
- Nam Bộ:
- Hình thành một số dải công nghiệp có hướng chuyên môn hóa đa dạng.
- Nổi bật một số ngành non trẻ nhưng phát triển mạnh: khai thác dầu khí, sản xuất điện, phân đạm từ khí.
- Các trung tâm hàng đầu cả nước: TP. Hồ Chí Minh, Biên Hòa, Vũng Tàu, Thủ Dầu Một.
- Duyên hải miền Trung: Có rải rác một số trung tâm công nghiệp: Đà Nẵng, Huế, Quy Nhơn, Nha Trang,…
- Các vùng khác, nhất là vùng núi: Công nghiệp phát triển chậm, phân bố phân tán, rời rạc.
- Có sự phân hóa cao về tỉ trọng, giá trị, sản lượng:
- Đông Nam Bộ chiếm 50%.
- Đồng bằng sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu Long chiếm 30%.
- Khu vực tập trung công nghiệp:
- Vị trí địa lí thuận lợi.
- Tài nguyên thiên nhiên dồi dào.
- Nguồn lao động có tay nghề cao.
- Thị trường tiềm năng.
- Kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông vận tải thuận lợi.
3. Theo thành phần kinh tế
- Khu vực Nhà nước (trung ương và địa phương), tỉ trọng có xu hướng giảm xuống.
- Khu vực ngoài Nhà nước (tập thể, tư nhân, cá thể), tỉ trọng có xu hướng tăng lên.
- Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài có xu hướng tăng nhanh.
B. Bài tập vận dụng
Câu 1: Ý nào dưới đây là lợi thế của nước ta trong việc phát triển công nghiệp hiện nay?
A. Nguồn nhiên liệu rất đa dạng
B. Nguồn lao động đông đảo, giá rẻ
C. Nguồn vốn đầu tư dồi dào
D. Thị trường tiêu thị lớn từ Lào và Campuchia
Câu 2: Cơ cấu công nghiệp theo ngành được thể hiện ở
A. Số lượng các ngành trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp
B. Tỉ trọng giá trị sản xuất của công nghiệp trong toàn bộ nền kinh tế
C. Tổng giá trị sản xuất công nghiệp
D. Tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành ( nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp
Câu 3: Cơ cấu công nghiệp theo ngành ở nước ta hiện nay không có đặc điểm nào dưới đây?
A. Tương đối đa dạng
B. Đang nổi lên một số ngành công nghiệp trọng điểm
C. Ôn định về tỉ trọng giữa các ngành
D. Đang có sự chuyển dịch rõ rệt nhằm thích nghi với tình hình mới
Câu 4: Theo cách phân loại hiện hành, cơ cấu công nghiệp theo ngành ơ nước ta được chia thành 3 nhóm chính là
A. công nghiệp khai thác, cocong nghiệp chế biến, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng
B. công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ, công nghiệp phụ trợ
C. công nghiệp cấp, công nghiệp cấp hai, công nghiệp cấp ba
D. công nghiệp khai thác, cocong nghiệp chế biến, công nghiệp sản xuất, phân phối điện, khí đốt, nước
Câu 5: Một trong những đặc điểm quan trọng của cơ cấu công nghiệp theo ngành của nước ta là
A. đang nổi lên một số ngành trọng điểm
B. đang ưu tiên cho các ngành công nghiệp tuyền thống
C. đang tập trung phát triển các ngành công nghiệp nặng đòi hỏi nguồn vốn lớn
D. đang chú ý phát triển các ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục: