Phương pháp giải các dạng bài tập chương phân biệt một số chất vô cơ môn Hóa học 12 năm 2021

Bảng nhận biết chất hóa học

Ion, chất	Ion, chất Thuốc thử	Hiện tượng, phương trình
Ion
Na+, K+	Thử màu ngọn lửa ( Đốt bằng ngọn lửa không màu)	Với Na+ ngọn lửa biến thành màu vàng; K+ biến thành màu tím
NH4+	Dung dịch kiềm (OH-)	Sủi bọt khí mùi khai : NH4+ + OH- → NH3 + H2O
Ba2+	- Dung dịch có SO42- - Dung dịch K2CrO4 hoặc K2Cr2O7	- Xuất hiện kết tủa trắng: Ba2+ + SO42- → BaSO4↓ - Xuật hiện kết tủa vàng: Ba2+ + CrO42- → BaCrO4↓ 2Ba2+ + Cr2O72- + H2O → 2BaCrO4 + 2H+
Al3+, Cr3+	Dung dịch kiềm (OH-) dư	Xuất hiện kết tủa (Al(OH)3 màu trắng; Cr(OH)3 màu xanh), sau đó kết tủa tan: M3+ + 3OH- → M(OH)3 M(OH)3 + OH- → M(OH)4-( hoặc MO2-+ 2H2O)
Fe3+	Dung dịch kiềm (hoặc NH3) hoặc dung dịch thiosunfua SCN-	Fe3+ + OH- → Fe(OH)3↓ Kết tủa nâu đỏ Fe3+ + 3SCN- → Fe(SCN)3 dung dịch màu đỏ máu
Fe2+	Dung dichh kiềm hoặc NH3	Kết tủa keo trắng, khi đưa ra ngoài không khí tạo kết tủa màu nâu đỏ: Fe2+ + OH- → Fe(OH)2↓: trắng 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3: nâu đỏ
Cu2+, Ni2+	- Dung dịch kiềm (OH-)	- Kết tủa xanh lục: Cu2+ + 2OH- → Cu(OH)2↓: xanh lục - Tạo kết tủa xanh lục sau đó kết tủa tan tạo kết tủa xanh lam đậm ( do khả năng tạo phức NH3 với Cu) Cu2+ + 2NH3 + 2H2O → Cu(OH)2↓ + 2NH4+ Cu(OH)2↓ + NH3 → [Cu(NH3)4]2+ + 2OH- Ni2+ tương tự
NO3-	Cu, H2SO4 loãng	Giải phóng khí không màu hóa nâu trong không khí 3Cu + 8H+ + 2NO3- → 3Cu2+ + 2NO + 4H2O NO + O2 → 2NO2
SO42-	Dung dịch Ba2+	Xuất hiện kết tủa trắng: SO42- + Ba2+ → BaSO4↓ ( kết tủa không tan trong axit)
CO32-;	- Dung dịch Ba2+ - Dung dịch axit (H+)	- Xuất hiện kết tủa trắng nhưng tan được trong axit: Ba2+ + CO32- → BaCO3↓ BaCO3 + 2H+ → CO2 + H2O + Ba2+ - Sủi bọt khí: H+ + CO32- → CO2 + H2O
SO32-	- Dung dịch Ba2+ - Dung dịch axit (H+) - Dung dịch I2	- Xuất hiện kết tủa trắng nhưng tan được trong axit: Ba2+ + SO32- → BaSO3↓ BaSO3 + 2H+ → SO2 + H2O + Ba2+ - Sủi bọt khí: H+ + SO32- → SO2 + H2O - Làm mất màu dung dịch I2: SO32- + I2 + H2O → SO32- + 2H+ + 2I-
Cl-; Br-; I-	Dung dịch AgNO3	Xuất hiện kết tủa trắng: Ag + X- → AgX↓ ( AgCl: trắng; AgBr: vàng nhạt; AgBr: vàng đậm) Chú ý: Với AgCl tan được trong dung dịch NH3 AgCl + NH3 → [Ag(NH3)2]+ + Cl- Kết tủa AgCl sẽ xuất hiện lại khi cho dung dịch HNO3: [Ag(NH3)2]+ + Cl- + 2H+ → AgCl↓ + 2NH4+
Chất khí
CO2	- Dung dịch Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2	Xuất hiện kết tủa trắng: CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O CO2 + Ba(OH)2 → BaCO3↓ + H2O
SO2	- Dung dịch Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2 - Dung dịch Br2	- Giống như CO2 - Mất màu dung dịch Br2 SO2 + Br2 + 2H2O→ 2HBr + H2SO4
Cl2	Dung dịch KI + hồ tinh bột	- I2 sinh ra làm hồ tinh bột chuyển sang xanh 2KI + Cl2 → 2KCl + I2
NO2	Dùng H2O sau đó dùng Cu	Sinh ra khí không màu hóa nâu trong không khí 4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3 3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO↑ + 4H2O
H2S	Dung dịch Cu2+ hoặc Pb2+	Kết tủa đen Cu2+ + H2S → CuS↓ + 2H+ Pb2+ + H2S → PbS↓ + 2H+
NH3	Qùy tím ẩm	Qùy tím ẩm hóa xanh
Các hợp chất hữu cơ
Ancol	Na	Xuất hiện sủi bọt khí Lưu ý: - Ancol bậc 1 oxi hóa ⇒ anhehit. Nhận biết andehit sẽ nhận ra alcol - Ancol etylic có phản ứng iođofom:     C2H5OH + 4I2 + 6NaOH → HCOONa + 5NaI + 5H2O + CH3I3↓ - Ancol đa chức có OH liền kề: Dùng Cu(OH)2 tạo phức màu xanh lam
Anđehit	AgNO3/NH3	Phản ứng tráng bạc: tạo kết tủa bạc
Axit cacboxylic	- Qùy tím - Muối CO32-	- Qùy tím đổi màu đỏ - Giải phóng CO2 Chú ý: Axit fomic có nhóm –CHO nên phản ứng tráng gương; axit axetic phản ứng với FeCl3 cho phức chất màu đỏ
Glucozơ, fructozơ	- AgNO3/NH3 - Cu(OH)2	- Phản ứng tráng bạc - Phản ứng của ancol có nhóm OH liền kề: tạo phức xanh lam Chú ý: Glucozơ làm mất màu dung dịch Br2 còn fructozơ thì không
Tinh bột	I2	Màu xanh
Ankan	Cho phản ứng với Halgen sau đó thử sản phẩm bằng quỳ tím ẩm	Phản ứng thế sản phẩm sinh ra HCl làm đổi màu quỳ tím ẩm sang đỏ
Anken	Dung dịch Br2; KMnO4	Mất màu dung dịch Br2, KMnO4
Ankin	Dung dịch Br2; KMnO4	Mất màu dung dịch Br2, KMnO4 Chú ý: Với ankin-1 tạo kết tủa với AgNO3/NH3
Aren	Brom lỏng (Fe)	Mất màu Br2
Aren	Brom lỏng (Fe)	Mất màu Br2 Chú ý: với ankyl benzen đun nóng với dung dịch KMnO4 làm mất màu thuốc tím
Stiren	Dung dịch Br2	Mất màu

 

Bài 1: Có 3 lọ mất nhãn đựng ba chất riêng biệt: phenol, stiren và ancol benzylic. Thuốc thử nào sau đây có thể nhận biết được cả ba lọ hóa chất trên?

A. Qùy tím

B. Dung dịch Br₂

C. Dung dịch NaOH

D. Na kim loại

Hướng dẫn giải :

Phenol tạo kết tủa với dung dịch Br₂

Stiren làm mất màu với dung dịch Br₂

Ancol benzylic không hiện tượng

→ Đáp án B

Bài 2: Có 5 bình mất nhãn, chứa riêng biệt các khí SO₂, SO₃, N₂, CH₃NH₂ và NH₃. Nếu chỉ dùng quỳ tím ẩm thì có thể nhận ra bình chứa khí:

A. SO₂   

B. SO₃   

C. N₂   

D. NH₃

Hướng dẫn giải:

SO₂, SO₃: làm quỳ tím ẩm chuyển màu đỏ

CH₃NH₂ và NH₃: làm quỳ tím hóa xanh

N₂: không hiện tượng

→ Đáp án C

Bài 3: Cho ba hợp kim: Cu-Ag; Cu – Al; Cu – Zn. Thuốc thử nào sau đây có thể được dùng để phân biệt ba hợp kim trên?

A. HCl và NaOH   

B. HNO₃ và NH₃

C. H₂SO₄ và NaOH   

D. H₂SO₄ loãng và NH₃

Hướng dẫn giải:

Cho H₂SO₄ loãng:

- Hợp kim nào không xuất hiện khí là Cu – Ag

Cho dung dịch NH₃ vào dung dịch thu được trong hai hợp kim còn lại:

+ Xuất hiện kết tủa keo trắng và không tan trong NH₃ dư ⇒ hợp kim Cu – Al

2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂

Al₂(SO₄)₃ + 6NH₃ + 6H₂O → 2Al(OH)₃ + 3(NH₄)₂SO₄

+ Xuất hiện kết tủa rồi kết tủa lại tan trong NH₃ dư ⇒ hợp kim Cu – Zn

Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂

ZnSO₄ + 2NH₃ + 2H₂O → Zn(OH)₂ + (NH₄)₂SO₄

Zn(OH)₂ + 4NH₃ → [Zn(NH₃)₄](OH)₂

→ Đáp án D

Bài 4: Có 4 dung dịch là: NaOH, H₂SO₄, HCl, Na₂CO₃. Chỉ dùng thêm 1 chất để nhận biết các dung dịch đó thì chất đó là chất nào?

A. Dung dịch HNO₃.

B. Dung dịch KOH.

C. Dung dịch BaCl₂.

D. Dung dịch NaCl.

Hướng dẫn giải:

Dùng BaCl₂ nhận biết được 2 nhóm:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₂SO₄; Na₂CO₃ (Nhóm I)

Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄↓

Ba²⁺ + CO₃^2- → BaCO₃↓

+ Không hiện tượng: NaOH; HCl (Nhóm II)

Đổ lần lượt từng chất của 2 nhóm vào nhau:

+ Nếu cặp chất nào đổ vào nhau xuất hiện sủi bột khí là Na₂CO₃ (nhóm I) và HCl (nhóm II)

H⁺ + CO₃^2- → CO₂↑ + H₂O

→ Đáp án C

Bài 5: Có 4 chất lỏng đựng trong 4 lọ bị mất nhãn: ancol etylic, toluen, phenol, axit fomic. Để nhận biết 4 chất đó có thể dùng nhóm thuốc thử nào sau đây ?

A. Quỳ tím, nước Br₂, dung dịch NaOH.

B. Dung dịch Na₂CO₃, nước Br₂, Na.

C. Quỳ tím, nước Br₂, dung dịch K₂CO₃.

D. Na, dung dịch HCl, dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

Hướng dẫn giải:

+ Dùng Na₂CO₃ nhận ra axit fomic: Hiện tượng sủi bọt khí

+ Nước Br₂ nhận ra phenol: Hiện tượng kết tủa trắng

+ Na nhận ra ancol etylic: Hiện tượng sủi bọt khí

→ Đáp án B

Bài 6: Chỉ dùng thêm một chất nào trong các chất dưới đây để nhận biết các chất: ancol etylic, axit axetic, glixerol, glucozơ đựng trong 4 lọ mất nhãn ?

A. dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

B. Quỳ tím.

C. CaCO₃.

D. Cu(OH)₂.

Hướng dẫn giải:

Dùng Cu(OH)₂ hiện tượng:

+ Axit axetic: hòa tan kết Cu(OH)₂

+ Glixerol: Tạo phức màu xanh lam

+ Glucozơ: Tạo phức màu xanh lam, khi đun nóng xuất hiện đỏ gạch (Cu₂O)

+ Ancol etylic: Không hiện tượng

→ Đáp án D

Bài 7: Có 3 bình không nhãn, mỗi bình đựng 1 trong các dung dịch: NaCl, NaBr, NaI. Dùng cặp thuốc thử nào sau đây để xác định dung dịch chứa trong mỗi bình?

A. Nước Cl₂ và dung dịch I₂.

B. Nước Br₂ và dung dịch I₂.

C. Nước Cl₂ và hồ tinh bột.

D. Nước Br₂ và hồ tinh bột.

Hướng dẫn giải:

Dùng nước clo và hồ tinh bột xảy ra hiện tượng:

+ Bình NaBr: xuất hiện dung dịch vàng đậm ( do Br₂ sinh ra)

+ Bình NaI: Xuất hiện màu xanh, do I₂ sinh ra làm hồ tinh bột chuyển sang màu xanh

+ Bình NaCl: Không hiện tượng

→ Đáp án C

Bài 8: Có 4 bình đựng các khí riêng biệt: CO₂; SO₃; SO₂ và N₂. Trật tự dùng thuốc thử nào cho dưới đây để nhận biết các khí trên?

A. Dung dịch BaCl₂, dung dịch Br₂ và dung dịch Ca(OH)₂

B. Dung dịch Ca(OH)₂, dung dịch Ba(OH)₂ và dung dịch Br₂

C. Qùy tím ẩm, dung dịch Ca(OH)₂ và dung dịch Br₂

D. Dung dịch Br₂, dung dịch BaCl₂ và que đóm

Hướng dẫn giải:

Dùng BaCl₂ có hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng gồm các khí: CO₂; SO₃; SO₂

+ Không hiện tượng: N₂

Dùng dung dịch Br₂ để nhận biết các khí: CO₂; SO₃; SO₂

+ SO₂ làm mất màu dung dịch brom

+ CO₂; SO₃ không hiện tượng

Dùng Ca(OH)₂ để nhận biết CO₂; SO₃

+ Xuất hiện kết tủa trắng: CO₂

+ Không hiện tượng: SO₃

→ Đáp án A

Câu 1. Nhận biết khí SO₂ ta dùng dung dịch nước brom dư hiện tượng xảy ra là:

A. Dung dịch brom mất màu

B. Dung dịch Brom chuyển sang màu da cam

C. Dung dịch brom chuyển sang màu xanh

D. Không có hiện tượng

Câu 2. Khí H₂S là khí có:

A. Màu nâu

B. Không màu, mùi sốc

C. Mùi trứng thối

D. Không màu, mùi khai

Câu 3. Nhận biết muối natri rắn bằng cách đốt cho hiện tượng gì?

A. Ngọn lủa màu xanh             

B. Ngọn lửa màu vàng

C. Có khí xuất hiện             

D. Không có hiện tượng gì

Câu 4. Có thể phân biệt các muối halogen bằng dung dịch nào sau đây?

A. AgNO₃             

B. AgCl

C. HCl             

D. SO₂

Câu 5. Chuẩn độ 20 ml dung dịch HCl chưa biết nồng độ đã dùng hết 17 ml dung dịch NaOH 0,12M. Xác định nồng độ mol của dung dịch HCl.

A. 0,102M             

B. 0,24M

C. 0,204M             

D. 0,12M

Câu 6. Nhận biết cation Ba²⁺ bằng dung dịc K₂CrO₄ cho hiện tượng gì?

A. Có kết tủa trắng

B. Có kết tủa vàng tươi

C. Có dung dịch màu vàng cam

D. Không có hiện tượng gì

Câu 7. Dùng dung dịch NH₃ dư nhận biết cation Cu²⁺ cho hiện tượng gì?

A. Có kết tủa trắng

B. Có kết tủa xanh

C. Dung dịch phức màu xanh

D. Không có hiện tượng gì

Câu 8. Giải thích tại sao có thể nhận biết Cl₂ bằng dung dịch KI + hồ tinh bột?

A. Do Cl₂ làm xanh hồ tinh bột

B. Do I₂ làm xanh hồ tinh bột

C. Tạo dung dịch vàng cam

D. Tạo tủa trắng

Câu 9. Có thể nhận biết NH₃ bằng thuốc thử nào sau đây?

A. Quỳ tím ẩm             

B. HCl

C. H₂SO₄             

D. Br₂

Câu 10. Để phân biệt hai khí SO₂ và H₂S thì nên sử dụng thuốc thử nào dưới đây?

A. Dung dịch HCl

B. Dung dịch Br₂

C. Dung dịch CuCl₂

D. Dung dịch NaOH

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết từ câu 11 đến câu 24 của tài liệu vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

Câu 25. Trong nước tự nhiên thường có lẫn những lượng nhỏ các muối Ca(NO₃)₂, Mg(NO₃)₂, Ca(HCO₃)₂ và Mg(HCO₃)₂. Có thể dùng một hóa chất nào sau đây để loại được tất cả các muối trên?

A. NaOH             

B. Na₂CO₃

C. NaHCO₃             

D. K₂SO₄

Câu 26. Lấy 25ml dung dịch A gồm FeSO₄ và Fe₂(SO₄)₃ rồi chuẩn độ bằng dung dịch hỗn hợp KMnO₄ 0,025M thì hết 18,10ml. Mặt khác, thêm lượng dư dung dịch NH₃ vào 25ml dung dịch A thì thu được kết tủa, lọc kết tủa rồi nung đỏ trong không khí ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi, cân được 1,2g. Nồng độ mol/l của FeSO₄ và Fe₂(SO₄)₃ lần lượt là:

A. 0,091 và 0,25             

B. 0,091 và 0,265

C. 0,091 và 0,255             

D. 0,087 và 0,255

Câu 27. Có ba chất rắn Zn(OH)₂, Ni(OH)₂, Cu(OH)₂. Có thể dùng dung dịch nào để hòa tan được cả ba chất trên?

A. Dung dịch NaOH.             

B. Dung dịch NH₃.

C. Dung dịch NH₄Cl.             

D. Dung dịch KOH.

Câu 28. Có 5 dung dịch, mỗi dung dịch nồng đọ khoảng 0,1M của một trong các muối sau: KCl, Ba(HCO₃)2, K₂CO₃, K₂S, K₂SO₄. Chỉ dùng dung dịch H₂SO₄ loãng nhỏ trực tiếp vào từng dung dịch thì có thể nhận biết được dung dịch nào?

A. Hai dung dịch: Ba(HCO₃)₂, K₂S.

B. Hai dung dịch: Ba(HCO₃)₂, K₂CO₃.

C. Hai dung dịch: Ba(HCO₃)₂, K₂SO₄.

D. Ba dung dịch: Ba(HCO₃)₂, K₂CO₃, K₂S.

Câu 29. Cho 5 lọ mất nhãn đựng các dung dịch : KNO₃, Cu(NO₃)₂, FeCl₃ và NH₄Cl. Chỉ sử dụng duy nhất một thuốc thử, hãy nhận biết các dung dịch trên

A. HCl             

B. H₂SO₄

C. NaOH             

D. NH₄⁺

Câu 30. Để xác định nồng đội dung dịch NaOH người ta tiến hành như sau: cân 1,26 gam axit oxalic ngậm nước (H₂C₂O₄.2H₂O) hòa tan hoàn toàn vào nước, định mức thành 100 ml. lấy 10 ml dung dịch này thêm vào đó vài giọt phenolphthalein, đem chuẩn độ bằng dung dịch NaOH đến xuất hiện màu hồng (ở pH = 9) thì hết 17,5 ml dung dịch NaOH. Tính nồng độ dung dịch NaOH đã dùng.

A. 0,114M             

B. 0,26M

C. 0,124M             

D. 0,16M

Trên đây là một phần trích dẫn nội dung Phương pháp giải các dạng bài tập chương phân biệt một số chất vô cơ môn Hóa học 12 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tư liệu cùng chuyên mục tại đây:

• Phân biệt một số chất vô cơ và chuẩn độ dung dịch môn Hóa học 12 năm 2020 Trường THPT Nguyễn Văn Cừ
• Chuyên đề Nhận biết - Phân biệt các chất vô cơ môn Hóa học 9 năm 2019-2020

Chúc các em học tốt!