Phương pháp giải bài tập dạng sơ đồ phản ứng và bảng biểu môn Hóa học năm 2021

1. Với bài tập về sơ đồ phản ứng:

- Cần phân tích sơ đồ, tìm mối liên hệ giữa các chất trong sơ đồ kết hợp với việc ghi nhớ tính chất hóa học của các chất để tìm được công thức hóa học của các chất trong sơ đồ.

- Ngoài ra có thể dựa vào công thức của các chất trong các phương án lựa chọn mà đề bài cho để việ tìm công thức hóa học diễn ra thuận lợi hơn.

2. Với bài tập về bảng biểu:

- Cần ghi nhớ tính chất vật lí (trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, độ tan…), tính chất hóa học, phương pháp điều chế cúa các chất.

- Biết cách so sánh tính chất vật lí/tính chất hóa học của các chất.

- Kết hợp với các phương án lựa chọn đề bài cho để loại trừ dần các phương án sai từ đó dễ dàng tìm được phương án đúng.

Bài 1. Cho sơ đồ các phản ứng theo đúng tỉ lệ mol

(a) \(X\xrightarrow{t{}^\circ }Y+C{{O}_{2}}\)                                                 

(b) \(Y+{{H}_{2}}O\to Z\)

(c) \(T+Z\to R+X+{{H}_{2}}O\)                                                                          

(d) \(2T+Z\to Q+X+2{{H}_{2}}O\)

Các chất R, Q thỏa mãn sơ đồ trên lần lượt là:           

A. NaHCO₃, Ca(OH)₂.       

B. Na₂CO₃, NaOH.            

C. NaOH, Na₂CO₃.            

D. Ca(OH)₂, NaHCO₃.

Hướng dẫn giải:

(a) \(CaC{{O}_{3}}\xrightarrow{t{}^\circ }CaO+C{{O}_{2}}\)

\(\,\,\,\,\,\,\,\,\,\left( X \right)\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\left( Y \right)\)

(b) \(CaO+{{H}_{2}}O\to Ca{{\left( OH \right)}_{2}}\)

\(\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\left( Z \right)\)

(c) \(NaHC{{O}_{3}}+Ca{{\left( OH \right)}_{2}}\to NaOH+CaC{{O}_{3}}+{{H}_{2}}O\)

\(\,\,\,\,\,\,\,\,\,\left( T \right)\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\left( R \right)\)

(d) \(2NaHC{{O}_{3}}+Ca{{\left( OH \right)}_{2}}\to N{{a}_{2}}C{{O}_{3}}+CaC{{O}_{3}}+2{{H}_{2}}O\)

\(\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\left( Q \right)\)

Đáp án C.

Bài 2. Kết quả thí nghiệm của các chất X, Y, Z với các thuốc thử được ghi ở bảng sau:

Chất	Thuốc thử	Hiện tượng
X	Cu(OH)2	Tạo hợp chất màu tím
Y	Dung dịch AgNO3 trong NH3	Tạo kết tủa Ag
Z	Nước brom	Tạo kết tủa trắng

Các chất X, Y, Z lần lượt là:

A. Gly-Ala-Gly, etyl fomat, anilin.                               

B. Gly-Ala-Gly, anilin, etyl fomat.

C. Etyl fomat, Gly-Ala-Gly, anilin.                              

D. Anilin, etyl fomat, Gly-Ala-Gly.

Hướng dẫn giải:

Sử dụng dữ kiện đề bài cho trong bảng kết hợp với các phương án đề bài cho dễ thấy:

\(X+Cu{{\left( OH \right)}_{2}}\) tạo hợp chất màu tím  loại phương án C, D.

Y + dung dịch AgNO₃ trong NH₃ tạo kết tủa Ag  loại phương án B.

 Các chất X, Y, Z lần lượt là: Gly-Ala-Gly, etyl fomat, anilin.

Đáp án A.

Bài 3: Kết quả thí nghiệm của các dung dịch X, Y, Z, T với thuốc thử đước ghi ở bảng sau:

Mẫu thử	Thuốc thử	Hiện tượng
X	Quỳ tím	Chuyển màu hồng
Y	Dung dịch I2	Có màu xanh tím
Z	Dung dịch AgNO3 trong NH3	Kết tủa Ag
T	Nước brom	Kết tủa trắng

Các dung dịch X, Y, Z, T lần lượt là:

A. Axit glutamic, tinh bột, anilin, glucozơ.                  

B. Axit glutamic, tinh bột, glucozơ, anilin.

C. Axit glutamic, glucozơ, tinh bột, anilin.                  

D. Anilin, tinh bột, glucozơ, axit glutamic.

Hướng dẫn giải:

Sử dung dữ kiện đề bài cho trong bảng kết hợp với các phương án đề bài cho dễ thấy:

X làm quỳ tím chuyển màu hồng  loại phương án D.

Y + dung dịch I₂ xuất hiện màu xanh tím  loại phương án C.

Z + dung dịch AgNO₃ trong NH₃ tạo kết tủa Ag  loại phương án A.

 Các dung dịch X, Y, Z, T lần lượt là: Axit glutamic, tinh bột, glucozơ, anilin.

Đáp án B.

Bài 4: Hãy biểu diễn sơ đồ biến đổi các chất sau bằng phương trình hoá học:

a. NaCl + H₂SO₄ → Khí (A) + (B)

b. (A) + MnO₂ → Khí (C) + rắn (D) + (E)

c. (C) + NaBr → (F) + (G)

d. (F) + NaI → (H) + (I)

e. (G) + AgNO₃→ (J) + (K)

f. (A) + NaOH → (G) + (E)

Hướng dẫn giải

A là HCl

B là Na₂SO₄

C là Cl₂

D là MnCl₂

E là H₂O

F là Br₂

G là NaCl

H là NaBr

I là I₂

J là NaNO₃

K là AgCl

Phương trình hóa học

a. 2NaCl + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2HCl

b. MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

c. Cl₂ + 2NaBr → Br₂ + 2NaCl

d. 2NaI + Br₂ → 2NaBr + I₂

e. NaCl + AgNO₃ →NaNO₃ + AgCl

f. HCl + NaOH → NaCl + H₂O                

Bài 5: Cho X, Y, Z, T là các chất khác nhau trong số 4 chất: CH₃COOC₂H₅, CH₃CH₂OH, CH₃COOH, HCOOCH₃ và các tính chất được ghi trong bảng sau:

Chất	X	Y	Z	T
Nhiệt độ sôi	32oC	77oC	118oC	78,3oC

Nhận xét nào sau đây đúng?

A. X là CH₃COOC₂H₅.

B. Z là CH₃COOH.

C. T là HCOOCH₃.

D. Y là CH₃CH₂OH.        

Hướng dẫn giải

Sắp xếp nhiệt độ sôi của các chất theo chiều tăng dần:

HCOOCH₃ < CH₃COOC₂H₅ < CH₃CH₂OH < CH₃COOH

Loại chất: este (2C)- X este (3C)- Y ancol- T axit- Z

Bài 6: So sánh nhiệt độ sôi của các axit: (Chuyên Vinh lần 1)-Câu 27: Cho X, Y, Z, T là các chất khác nhau trong số 4 chất: CH₃COOH, C₆H₅COOH (axit benzoic), C₂H₅COOH, HCOOH và giá trị nhiệt độ sôi được ghi trong bảng sau:

Chất	X	Y	Z	T
Nhiệt độ sôi (oC)	100,5	118,0	249,0	141,3

Nhận xét nào sau đây là đúng?

A. Y là C₆H₅COOH.

B. T là C₂H₅COOH.

C. X là CH₃COOH.

. Z là HCOOH.

Hướng dẫn giải

Sắp xếp nhiệt độ sôi của các axit theo chiều tăng dần (M tăng):

HCOOH < CH₃COOH < C₂H₅COOH < C₆H₅COOH

→ X < Y < T < Z

Bài 7: So sánh pH các axit: (THPT Nguyễn Du)-Câu 34: Cho X, Y, Z, T là các chất khác nhau trong số bốn chất: HCOOH, CH₃COOH, HCl, C₆H₅OH. Giá trị pH của các dung dịch trên cùng nồng độ 0,01M, ở 25^oC đo được như sau:

Chất	X	Y	Z	T
pH	6,48	3,22	2,00	3,45

Nhận xét nào sau đây đúng?

A. T tạo kết tủa trắng với dung dịch AgNO₃.

B. X được điều chế trực tiếp từ ancol etylic.

C. Y có khả năng tham gia phản ứng tráng gương.

D. Z tạo kết tủa trắng với nước brom.

Hướng dẫn giải

Sắp xếp các chất theo chiều lực axit tăng, [H⁺] tăng,

pH của dung dịch các chất giảm theo chiều từ trái qua phải:

Lực axit tăng: C₆H₅OH < CH₃COOH < HCOOH < HCl

axit rất yếu axit yếu axit yếu axit mạnh

pH giảm: C₆H₅OH > CH₃COOH > HCOOH > HCl

Bài 8:  Cho X, Y, Z, T là các chất khác nhau trong số 4 chất: CH₃NH, C₆H₅OH (phenol), C₆H₅NH_­2 (anilin) và các tính chất được ghi trong bảng sau:

Chất	X	Y	Z	T
Nhiệt độ sôi (oC)	182	184	-6,7	-33,4
pH (dung dịch nồng độ 0,001M)	6,48	7,82	10,81	10,12

Nhận xét nào sau đây đúng?

A. Y là C₆H₅­OH.

B. Z là CH₃NH­₂.­

C. T là C₆H₅NH­

D. X là NH₃.

Hướng dẫn giải

Sắp xếp các chất theo chiều lực bazơ tăng, [OH^-] tăng,

pH tăng theo chiều từ trái qua phải:

C_­6­H_­5­OH (phenol) < C₆­H­₅­NH­₂ < ­NH­₃ < CH₃­NH_­2

axit yếu- X → Y → T → Z

Câu 1: Cho X, Y, Z, T là các chất khác nhau trong số 4 chất: Glixerol, glucozơ, axit axetic, axit fomic.

Bảng dưới đây ghi lại các hiện tượng khi làm thí nghiệm với các chất sau ở dạng dung dịch nước:

	X	Y	Z	T
NaHCO3	Sủi bọt khí	Không phản ứng	Không phản ứng	Sủi bọt khí
Cu(OH)2	Hòa tan	Hòa tan	Hòa tan	Hòa tan
AgNO3/NH3, to	Không tráng gương	Có tráng gương	Không tráng gương	Có tráng gương

Phát biểu đúng là

A. X có nhiệt độ sôi thấp hơn nhiệt độ sôi của T.

B. Y tác dụng với H₂ (Ni, t^o) tạo sobitol.

C. Z là chất dinh dưỡng và được dùng làm thuốc tăng lực.

D. Có thể điều chế T từ C₂H₅OH bằng phương pháp lên men giấm.

Câu 2: Cho phản ứng sau: K₂SO₃ + KMnO₄ + KHSO₄ → K₂SO4 + MnSO₄ + H₂O. Tổng hệ số nguyên, tối giản của các chất tham gia phản ứng sau khi cân bằng là

A. 13.         

B. 15.           

C. 17.           

D. 11.

Câu 3: Cho các dung dịch muối NaCl, FeSO₄, KHCO₃, NH₄Cl, K₂S, Al₂(SO₄)₃, Ba(NO₃)₂ . Chọn câu đúng :

A. Có 3 dung dịch tác dụng với HCl.

B. Có 3 dung dịch làm quỳ tím hóa xanh.

C. Có 3 dung dịch làm quỳ tím hóa đỏ.

D. Có 3 dung dịch tác dụng với NaOH.

Câu 4: Dung dịch NaOH có phản ứng với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ?

A. Al, Al₂O₃, MgO, H₃PO₄, MgSO₄

B. H₂SO₄, CO₂, NaHSO₃, FeCl₂, Cl₂

C. HNO₃, HCl, CuSO₄, KNO₄, Zn(OH)₂

D. FeCl₃, MgCl₂, CuO, HNO₃, NH₃

Câu 5: Dãy gồm các chất (hoặc dung dịch) đều phản ứng được với dung dịch FeCl₂ là:

A. Khí Cl₂, dung dịch Na₂S, dung dịch HNO₃

B. Bột Mg, dung dịch NaNO₃, dung dịch HCl

C. Bột Mg, dung dịch BaCl₂, dung dịch HNO₃

D. Khí Cl₂, dung dịch Na₂CO₃, dung dịch HCl

Câu 6: Tiến hành các thí nghiệm sau:

1) Hòa tan Fe₂O₃ bằng lượng dư HCl;

2) Cho C tác dụng với khí O₂ ở điều kiện nhiệt độ cao;

3) Cho HCl tác dụng với dung dịch muối Na₂CO₃;

4) Hòa tan kim loại Mg trong dung dịch H₂SO₄ loãng;

5) Cho khí H₂ qua bột CuO, nung nóng;

6) Đốt cháy S trong không khí;

Số trường hợp phản ứng tạo chất khí là:

A. 3 

B. 4 

C. 5 

D. 6

Câu 7: Cho sơ đồ phản ứng sau: X + H₂SO_{4 (đ, n)} → Fe₂(SO₄)₃ + SO₂ + H₂O.

Số chất X có thể thực hiện phản ứng trên là:

A. 4 

B. 5 

C. 6 

D. 7

Câu 8: Cho 4 lọ hóa chất bị mất nhãn đựng 4 dung dịch trong suốt, không màu chứa một trong các hóa chất riêng biệt: Ba(OH)₂, H₂SO₄, HCl, NaCl. Để nhận biết từng chất có trong từng lọ dung dịch cần ít nhất số hóa chất là:

A. 0 

B. 1 

C. 2 

D. 3

Câu 9: Cho các chất sau: Fe, Mg, Cu, AgNO₃, CuCl₂, Fe(NO₃)₂. Số cặp chất tác dụng với nhau là:

A. 7 

B. 9 

C. 6 

D. 8

Câu 10: Cho sơ đồ phản ứng sau: CaO + 2HCl → X + H₂O

Hỏi X là chất nào?

A. CaCl₂ 

B. Cl₂ 

C. Ca(OH)₂ 

D . Đáp án khác

Câu 11: Để nhận biết: HCl, Na₂SO₄, NaOH; người ta dùng thuốc thử nào sau đây:

A. BaCl₂ 

B. KMnO₄ 

C. Quỳ tím 

D. AgNO₃

Câu 12: Cho sơ đồ phản ứng sau: X + H₂SO_{4 (đ, n)} → CuSO₄ + SO₂ + H₂O.

Hoàn thành sơ đồ phản ứng và cho biết tổng hệ số các chất phản ứng là bao nhiêu?

A. 1 

B. 4 

C. 2 

D. 3

Câu 13: Cho các chất X, Y, Z, T thỏa mãn bảng sau:

	X	Y	Z	T
NaOH	Có phản ứng	Có phản ứng	Không phản ứng	Có phản ứng
NaHCO3	Sủi bọt khí	Không phản ứng	Không phản ứng	Không phản ứng
Cu(OH)2	Hòa tan	Không phản ứng	Hòa tan	Không phản ứng
AgNO3/NH3	Không tráng gương	Có tráng gương	Tráng gương	Không phản ứng

X, Y, Z, T lần lượt là

A. CH₃COOH, CH₃COOCH₃, glucozo, CH₃CHO

B. CH₃COOH, HCOOCH₃, glucozo, phenol.

C. HCOOH, CH₃COOH, glucozo, phenol.

D. HCOOH, HCOOCH₃, fructozo, phenol

Câu 14: Ba dung dịch A, B, C thỏa mãn:

- A tác dụng với B thu được kết tủa X, cho X vào dung dịch HNO₃ loãng dư, thấy thoát ra khí không màu hóa nâu ngoài không khí; đồng thời thu được kết tủa Y.

- B tác dụng với C thấy khí thoát ra, đồng thời thu được kết tủa.

- A tác dụng C thu được kết tủa Z, cho Z vào dung dịch HCl dư, thấy khí không màu thoát ra.

A, B và C lần lượt là.

A. CuSO₄, Ba(OH)_2, Na₂CO₃.                        

B. FeCl₂, AgNO₃, Ba(OH)₂.

C. NaHSO₄, Ba(HCO₃)₂, Fe(NO₃)₃.               

D. FeSO₄, Ba(OH)₂, (NH₄)₂CO₃.

Câu 15: X, Y, Z là 3 este đều đơn chức, mạch hở không cho phản ứng tráng gương (trong đó X no, Y và Z có 1 liên kết đôi C = C trong phân từ). Đốt cháy 23,58 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z với  O₂ vừa đủ, sản phẩm cháy dẫn qua dung dịch  Ba(OH)₂ dư thấy khối lượng dung dịch giảm 137,79 gam so với trước phản ứng. Mặt khác, đun nóng 23,58 gam E với 200 ml dung dịch NaOH 1,5M (vừa đủ) thu được hỗn hợp F chỉ chứa 2 muối và hỗn hợp 2 ancol kế tiếp thuộc cùng một dãy đồng đẳng. Thêm NaOH rắn, CaO rắn dư vào F rồi nung thu được hỗn hợp khí G. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Vậy phần trăm khối lượng của khí có phân tử khối nhỏ trong G gần nhất với giá trị là

A. 87,83%.    

B. 76,42%.   

C. 61,11%.            

D. 73,33%.

Câu 16: Hiđro và oxi tác dụng với nhau tạo thành nước. Phương trình hoá học ở phương án nào dưới đây đã viết đúng?

A. 2H + O → H₂O

B. H₂+ O → H₂O

C. H₂+ O₂ → 2H₂O

D. 2H₂ + O₂ → 2H₂O

Câu 17: Khí nitơ và khí hiđro tác dụng với nhau tạo khí amoniac(NH₃). Phương trình hoá học ở phương án nào dưới đây đã viết đúng?

A. N + 3H → NH₃

B. N₂+ H₂ → NH₃

C. N₂+ H₂ →2NH₃

D. N₂ + 3H₂ → 2NH₃

Câu 18: Phương trình hoá học nào dưới đây biểu diễn đúng phản ứng cháy của rượu etylic tạo ra khí cacbon và nước.

A. C₂H₅OH + O₂ →CO₂+ H₂O

B. C₂H₅OH + O₂→ 2CO₂+ H₂O

C. C₂H₅OH + O₂ → CO₂+ 3H₂O

D. C₂H₅OH + 3O₂→ CO₂+ 6H₂O

Câu 19: Đốt cháy khí amoniăc (NH₃) trong khí oxi O₂ thu được khí nitơ oxit(NO) và nước. Phương trình phản ứng nào sau đây viết đúng?

A. NH₃+ O₂→ NO + H₂O

B. 2NH₃ + O₂ → 2NO + 3H₂O

C. 4NH₃+ O₂→ 4NO + 6H₂O

D. 4NH₃ + 5O₂ → 4NO + 6H₂O

Câu 20: Đốt photpho(P) trong khí oxi(O₂) thu được điphotphopentaoxit (P₂O₅). Phương trình phản ứng nào sau đây đã viết đúng?

A. 2P + 5O₂→ P₂O₅

B. 2P + O₂ → P₂O₅

C. 2P + 5O₂→ 2P₂O₅

D. 4P + 5O₂ → 2P₂O₅

Câu 21: Đốt cháy quặng pirit sắt(FeS₂) thu được sắt (III) oxit Fe₂O₃ và khí sunfuarơ SO₂. Phương trình phản ứng nào sau đây đã viết đúng?

A. FeS₂+ O₂→ Fe₂O₃ + SO₂

B. FeS₂ + O₂ → Fe₂O₃ + 2SO₂

C. 2FeS₂+ O₂→ Fe₂O₃ + SO₂

D. 4FeS₂ +11 O₂ →2 Fe₂O₃ + 8SO₂

Câu 22: Cho natri (Na) tác dụng với H₂O thu được xút (NaOH) và khí H₂. Phương trình phản ứng nào sau đây đã viết đúng?

A. Na + H₂O → NaOH + H₂

B. 2Na + H₂O → 2NaOH + H₂

C. 2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂

D. 3Na + 3H₂O → 3NaOH + 3H₂

Câu 23: Cho nhôm (Al tác dụng với axit sunfuaric(H₂SO₄) thu được muối nhôm sunfat (Al₂(SO₄)₃) và khí H₂. Phương trình phản ứng nào sau đây đã viết đúng?

A. Al + H₂SO₄→ Al₂(SO₄)₃+ H₂

B. 2Al + H₂SO₄→ Al₂(SO₄)₃ + H₂

C. Al + 3H₂SO₄→ Al₂(SO₄)₃ + 3H₂

D. 2Al + 3H₂SO₄→ Al₂(SO₄)₃ + 3H₂

 

Trên đây là phần trích dẫn nội dung tài liệu Phương pháp giải bài tập dạng sơ đồ phản ứng và bảng biểu môn Hóa học năm 2021, để xem nội dung chi tiết, đầy đủ xin mời quý thầy cô cùng các em học sinh vui lòng đăng nhập vào hệ thống Chúng tôi để xem online hoặc tải về máy.

Hy vọng bộ tài liệu này sẽ giúp các em đạt điểm số thật cao trong kỳ thi sắp tới!