Lý thuyết và bài tập tổng hợp các tính chất của một số chất vô cơ thường gặp môn Hóa học 12 năm 2021

- NH₃ có thể tạo phức tan với cation Cu²⁺, Zn²⁺, Ag⁺, Ni²⁺…

TQ:  M(OH)_n + 2nNH₃ → [M(NH₃)_2n] (OH)_n   với M là Cu, Zn, Ag.

VD: CuSO₄ + 2NH₃ + 2H₂O → Cu(OH)₂ + (NH₄)₂SO₄

Cu(OH)₂ + 4NH₃ → [Cu(NH₃)₄] (OH)₂

VD:     AgCl + 2NH₃ → [Ag(NH₃)₂]Cl

- Ion HCO­₃^- , HSO₃^-, HS^-… có tính lưỡng tính nên vừa tác dụng với dung dịch axit, vừa tác dụng với dung dịch bazơ

HCO₃^- + H⁺ → H₂O + CO_2↑

HCO₃^- + OH^- → CO₃^2- + H₂O

HCO₃^- + HSO₄^- → H₂O + CO_2↑ + SO₄^2-       

- Ion HSO₄^- là ion chứa H của axit mạnh nên khác với ion chứa H của axit yếu như HCO₃^-, HSO₃^-, HS^-…

- Ion HSO₄^- không có tính lưỡng tính, chỉ có tính axit mạnh nên phản ứng giống như axit H₂SO₄ loãng.

+ Tác dụng với HCO₃^-, HSO₃^-,…

HSO₄^- + HCO₃^- → SO₄^2- + H₂O + CO₂↑

+ Tác dụng với ion Ba²⁺, Ca²⁺, Pb²⁺…

HSO₄^- + Ba²⁺ → BaSO₄↓ + H⁺

a. Kim loại: các kim loại đứng trước nguyên tố H trong dãy hoạt động hóa học ( K, Na,Mg….Pb)

            M + nHCl → MCl_n + n/2H₂

VD:     Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂

 - Riêng Cu nếu có mặt oxi sẽ có phản ứng với HCl: 2Cu + 4HCl + O₂ → 2CuCl₂ + 2H₂O

b. Phi kim: không tác dụng với HCl

c. Oxit bazơ và bazơ: tất cả các oxit bazơ và oxit bazơ đều phản ứng tạo muối (hóa trị không đổi) và H₂O

M₂O_n + 2nHCl → 2MCl_n + nH₂O

VD:    

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

Fe₃O₄ + 8HCl → FeCl₂ + 2FeCl₃ + 4H₂O

- Riêng MnO₂ tác dụng với HCl đặc theo phản ứng: MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

d. Muối: tất cả các muối của axit yếu và AgNO₃, Pb(NO₃)₂ đều phản ứng với HCl

VD:    

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ + H₂O

Ca(HCO₃)₂ + 2HCl → CaCl₂ + 2H₂O + 2CO₂

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S ↑ (lưu ý CuS, PbS không phản ứng với HCl)

FeS₂ + 2HCl → FeCl₂ + H₂S + S

- Riêng các muối giàu oxi của Mn, Cr tác dụng với HCl đặc tạo khí Cl₂

VD:  2KMnO₄ + 16HCl → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂O

a. Kim loại:

- Nhóm 1: các kim loại phản ứng với H₂O gồm KLK và Ca, Sr, Ba. Các kim loại nhóm 1 sẽ phản ứng với H₂O ở trong dung dịch NaOH.

M + H₂O → M(OH)_n + n/2H₂

VD: K tác dụng với dd NaOH sẽ xảy ra phản ứng: K + H₂O → KOH + ½ H₂

- Nhóm 2: các kim loại Al, Zn, Be,Sn, Pb tác dụng với NaOH theo phản ứng

M + (4-n) NaOH + (n – 2) H₂O → Na_4-nMO₂ + H₂

VD: Al + NaOH + H₂O → NaAlO₂ + 3/2H₂

Zn + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + H₂

b. Phi kim: Cl₂, Br₂ phản ứng với NaOH.

- Clo phản ứng với dd NaOH ở nhiệt độ thường tạo nước giaven

Cl₂ + 2NaOH → NaCl + NaClO + H₂O

- Clo phản ứng với dd NaOH ở nhiệt độ 100^oC tạo muối clorat (ClO₃^-)

3Cl₂ + 6KOH → 5KCl + KClO₃ + 3H₂O

c. Oxit lưỡng tính và hidroxit lưỡng tính: Như Al₂O₃, ZnO₂, BeO, PbO, SnO, Cr₂O₃, Al(OH)₃, Zn(OH)₂, Be(OH)₂, Pb(OH)₂, Sn(OH)₂, Cr(OH)₃

-  Các oxit lưỡng tính và hidroxit lưỡng tính đều phản ứng với NaOH đặc ( với dung dịch NaOH thì Cr₂O₃ không phản ứng) tạo muối và nước

VD:    

Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + H₂O

ZnO + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + H₂O

Al(OH)₃ + NaOH → NaAlO₂ + 2H₂O

Zn(OH)₂ + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + 2H₂O

Các oxit, hidroxit của kim loại hóa trị III ( Cr) phản ứng giống oxit, hidroxit của nhôm

Các oxit, hidroxit của kim loại hóa trị II ( Be, Sn, Pb) phản ứng giống oxit, hidroxit của kẽm.

d. Oxit axit ( CO₂, SO₂, NO₂, N₂O₅, P₂O₅, SiO₂)

-phản ứng 1: Tác dụng với NaOH tạo muối trung hòa và H₂O

VD:     CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

- phản ứng 2: tác dụng với NaOH tạo muối axit ( với các oxit axit của axit nhiều nấc)

VD:     CO₂ + NaOH → NaHCO₃

Lưu ý:  - NO₂ tác dụng với NaOH tạo 2 muối như sau: 2NO₂ + 2NaOH → NaNO₃ + NaNO₂ + H₂O

- SiO₂ chỉ phản ứng được với NaOH đặc, không phản ứng với NaOH loãng.

- Các oxit CO, NO là oxit trung tính không tác dụng với NaOH

e. Axit: tất cả các axit đều phản ứng ( kể cả axit yếu)

- phản ứng 1: Axit + NaOH → Muối trung hòa + H₂O

VD:     HCl + NaOH → NaCl + H₂O

H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O

- Phản ứng 2: Axit nhiều nấc + NaOH → Muối axit + H₂O

VD:     H₃PO₄ + NaOH → NaH₂PO₄ +H₂O

f. Muối amoni và dd muối của kim loại có bazơ không tan (như muối Mg²⁺, Al³⁺….)

- phản ứng 1: Muối amoni + NaOH → Muối Na⁺ + NH₃ + H₂O

VD:     NH₄Cl + NaOH → NaCl + NH₃ + H₂O

- Phản ứng 2: Muối của kim loại có bazơ không tan + NaOH → Muối Na⁺ + Bazơ↓

VD:     MgCl₂ + 2NaOH → 2NaCl + Mg(OH)_2↓

Câu 1. Có 4 dung dịch muối riêng biệt: CuCl₂, ZnCl₂, FeCl₃, AlCl₃. Nếu thêm dung dịch KOH (dư) rồi thêm tiếp dung dịch NH₃ (dư) vào 4 dung dịch trên thì số chất kết tủa thu được là

A. 3.                            B. 2.                            C. 4.                            D. 1.

Câu 2. Trong các dung dịch: HNO₃, NaCl, Na₂SO₄, Ca(OH)₂, KHSO₄, Mg(NO₃)₂, dãy gồm các chất đều tác dụng được với dung dịch Ba(HCO₃)₂ là:

A. HNO₃, NaCl, Na₂SO₄.                               B. HNO₃, Ca(OH)₂, KHSO₄, Na₂SO₄.

C. NaCl, Na₂SO₄, Ca(OH)₂.                           D. HNO₃, Ca(OH)₂, KHSO₄, Mg(NO₃)₂.

Câu 3. Cho hỗn hợp X gồm Mg và Fe vào dung dịch axit H₂SO₄ đặc, nóng đến khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch Y và một phần Fe không tan. Chất tan có trong dung dịch Y là

A. MgSO₄.                                                      B. MgSO₄ và Fe₂(SO₄)₃.

C. MgSO₄, Fe₂(SO₄)₃ và FeSO₄.                    D. MgSO₄ và FeSO₄.

Câu 4. Cho hỗn hợp Fe, Cu phản ứng với dung dịch HNO₃ loãng. Sau khi phản ứng hoàn toàn, thu được dung dịch chỉ chứa một chất tan và kim loại dư. Chất tan đó là

A. Cu(NO₃)₂.                          B. HNO₃.                    C. Fe(NO₃)₂.               D. Fe(NO₃)₃.

Câu 5. Cho các chất: Al, Al₂O₃, Al₂(SO₄)₃, Zn(OH)₂, NaHS, K₂SO₃, (NH₄)₂CO₃. Số chất đều phản ứng được với dung dịch HCl, dung dịch NaOH là

A. 6.                                        B. 4.                            C. 5.                            D. 7.

Câu 6. Dãy gồm các chất đều tác dụng được với dung dịch HCl loãng là:

A. KNO₃, CaCO₃, Fe(OH)₃.                                      B. Mg(HCO₃)₂, HCOONa, CuO.

C. FeS, BaSO₄, KOH.                                                D. AgNO₃, (NH₄)₂CO₃, CuS.

Câu 7. Dãy nào sau đây chỉ gồm các chất vừa tác dụng được với dung dịch HCl, vừa tác dụng được với dung dịch AgNO₃?

A. Zn, Cu, Mg.                       B. Al, Fe, CuO.           C. Hg, Na, Ca.                        D. Fe, Ni, Sn.

Câu 8. Cho các chất: NaHCO₃, CO, Al(OH)₃, Fe(OH)₃, HF, Cl₂, NH₄Cl. Số chất tác dụng được với dung dịch NaOH loãng ở nhiệt độ thường là

A. 3.                                        B. 4.                            C. 6.                            D. 5.

Câu 9. Các chất vừa tác dụng được với dung dịch HCl vừa tác dụng được với dung dịch AgNO₃ là:

A. CuO, Al, Mg.                     B. MgO, Na, Ba.         C. Zn, Ni, Sn.             D. Zn, Cu, Fe.

Câu 10. Cho các cặp chất với tỉ lệ số mol tương ứng như sau:

(a) Fe3O4 và Cu 1:1);	(b) Sn và Zn 2:1);	(c) Zn và Cu 1:1);
(d) Fe2(SO4)3 và Cu 1:1);	(e) FeCl2 và Cu 2:1);	(g) FeCl3 và Cu 1:1).

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Lý thuyết và bài tập tổng hợp các tính chất của một số chất vô cơ thường gặp môn Hóa học 12 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh  ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong kì thi sắp tới.