NHỮNG GIAI ĐOẠN CHÍNH TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI
I. Lý thuyết
A. Các dạng vượn người hóa thạch
- Một nhánh của dạng vượn người hóa thạch cổ có liên quan đến nguồn gốc loài người là Đriôpitec được Gocđơn phát hiện năm 1927 ở châu Phi, sống cách đây khoảng 18 triệu năm.
- Từ Đriôpitec dẫn đến loài người qua một dạng trung gian đã bị tuyệt diệt là Ôxtralôpitec.
B. Các dạng người vượn hóa thạch
Ôxtralôpitec sống ở cuối kỉ Thứ 3, cách nay khoảng 2-8 triệu năm. Chúng đã chuyển từ trên cây xuống mặt đất, đi bằng 2 chân, mình hơi khom về trước, cao 120-140cm, sọ 450-750cm3. Chúng đã biết sử dụng cành cây, hòn đá và mảnh xương thú để tự vệ và tấn công thú dữ.
| STUDY TIP Hóa thạch của Ôxtralôpitec được phát hiện lần đầu tiên năm 1924 ở Nam Phi. |
C. Người cổ homo
Người cổ Homo là các dạng người thuộc chi Homo, chúng đã bị tuyệt diệt, sống cách nay 35.000 năm đến 2 triệu năm.
- Homo habilis (người khéo léo), sống cách nay 1,6-2 triệu năm, cao 1-1,5m, não 600-800cm3, sống thành đàn, đi thẳng, biết chế tác và sử dụng công cụ bằng đá.
- Homo erectus (người đứng thẳng), sống cách nay 35.000 năm - 1,6 triệu năm.
+ Pitêcantrôp (người cổ Java, được Đuyboa phát hiện năm 1961 ở Java, Inđônêxia) sống cách nay từ 35.000 năm -1 triệu năm, cao 170cm, sọ 900 - 950cm3, đi thẳng đứng, biết chế tạo và sử dụng công cụ bằng đá.
+ Xinantrôp (người Bắc Kinh, được phát hiện năm 1927 ở Chu Khẩu Điếm, gần Bắc kinh) sống cách nay từ 50-70 vạn năm, sọ 1000cm3, đi thẳng đứng. Biết chế tạo công cụ bằng đá và xương chưa có
hình thù rõ rệt, biết dùng lửa, dùng thịt thú làm thức ăn.
+ Người Heiđenbec (được phát hiện năm 1907 tại Heiđenbec, Đức) có lẽ đã tồn tại ở châu Âu cách đây khoảng 500.000 năm.
- Homo nêanđecthalensis (người Nêanđectan)
+ Sống cách nay từ 5-20 vạn năm (hóa thạch được phát hiện đầu tiên năm 1856 ở Nêanđec, Đức, về sau được tìm thấy ở các châu khác), cao 155-165cm, sọ 1400cm3, xương hàm nhỏ, bắt đầu có lồi cằm chứng tỏ đã có tiếng nói. Biết ghè đẽo đá silic có cạnh sắc thành dao, rìu mũi nhọn. Sống trong hang đá, hái lượm và săn bắt tập thể. Biết che thân bằng da thú và biết dùng lửa thông thạo.
+ Người Nêanđec không phải tổ tiên trực tiếp của người hiện đại mà là một nhánh của chi Homo và đã bị tuyệt diệt nhường chỗ cho người hiện đại.
| STUDY TIP Hóa thạch của Homo habilis được vợ chồng Liccây tìm thấy ở Onđuvai (Tanzania) năm 1961-1964. Sau đó được tìm thấy ở nhiều châu khác. |
D. Người hiện đại (homo sapiens)
- Sống cách nay 3-5 vạn năm (hóa thạch đầu tiên được tìm thấy năm 1868 ở làng Crômanhôn, Pháp), cao 180cm, sọ 1700cm3, trán rộng và thẳng, không còn gờ trên hốc mắt, hàm dưới có lồi cằm rõ. Biết chế tạo và sử dụng nhiều công cụ tinh xảo bằng đá, xương, sừng như lưỡi rìu có lỗ để tra cán, lao có ngạnh, kim khâu và móc câu bằng xương. Đã có tranh vẽ mô tả quá trình sản xuất và mầm mông của tôn giáo.
- Người Crômanhôn kết thúc thời đại đồ đá cũ (3,5 vạn - 2 triệu năm), sau đó là thời đại đồ đá giữa (1,5-2 vạn năm) rồi đến thời đại đồ đá mới (7-10 ngàn năm), tiếp theo là thời đại đồ đồng, đồ sắt... Người Crômanhôn đã chuyển từ giai đoạn tiến hóa sinh học sang giai đoạn tiến hóa xã hội.
II. Bài tập
Câu 1: Các bằng chứng hóa thạch cho thấy, quá trình tiến hóa hình thành nên các loài trong chi Homo diễn ra theo trình tự đúng là:
A. Homo habilis → Homo erectus → Homo sapiens
B. Homo habilis → Homo neanderthalensis → Homo eretus → Homo sapiens
C. Homo erectus → Homo habilis → Homo sapiens
D. Homo habilis → Homo erectus → Homo neanderthalensis → Homo sapiens
Đáp án:
Quá trình tiến hóa hình thành nên các loài trong chi Homo diễn ra theo trình tự đúng là:
Homo habilis → Homo erectus → Homo sapiens.
Loài H. neanderthalensis do không cạnh tranh được với loài H. sapiens nên đã tuyệt chủng.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 2: Loài cổ nhất và hiện đại nhất trong chi Homo là:
A. Homo erectus và Homo sapiens
B. Homo habilis và Homo erectus
C. Homo neandectan và Homo sapiens
D. Homo habilis và Homo sapiens
Đáp án:
Quá trình tiến hóa hình thành nên các loài trong chi Homo diễn ra theo trình tự đúng là:
Homo habilis → Homo erectus → Homo sapiens.
Loài cổ nhất và hiện đại nhất trong chi Homo là: Homo habilis và Homo sapiens
Đáp án cần chọn là: D
Câu 3: Loài người có cột sống hình chữ S và dáng đứng thẳng trong khi tổ tiên của loài người lại có cột sống hình chữ C và dáng đi khom. Sự khác biệt này chủ yếu là do
A. Loài người có quá trình lao động và tập thể dục.
B. Quá trình tự rèn luyện của cá thể
C. Tác động của chọn lọc tự nhiên dựa trên những đột biến sẵn có.
D. Sự phát triển của não bộ và ý thức.
Đáp án:
Sự khác biệt này chủ yếu là do tác động của chọn lọc tự nhiên dựa trên những đột biến sẵn có của tổ tiên.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 4: Khi chuyển từ trên cây xuống đất, đặc điểm nào của vượn người được CLTN củng cố?
A. Tư thế thẳng đứng
B. Đôi tay được giải phóng
C. Sự biến đổi nhiều đặc điểm hình thái
D. Cả A, B và C đều đúng
Đáp án:
Khi chuyển từ trên cây xuống đất, đặc điểm về tư thế thẳng đứng của vượn người được CLTN củng cố Sự biến đổi nhiều đặc điểm hình thái hay đôi tay được giải phóng phụ thuộc vào quá trình tự rèn luện của cá thể (lao động, phát triển não bộ, ý thức).
Đáp án cần chọn là: A
Câu 5: Giữa con người và vượn người ngày nay có rất nhiều điểm khác biệt nhau, điều này chứng tỏ:
A. Vượn người ngày nay không phải là tổ tiên của con người.
B. Vượn người ngày nay là tổ tiên trực tiếp của con người.
C. Con người là tổ tiên trực tiếp của vượn người ngày nay.
D. Con người phát sinh từ nhiều nhánh trong đó có vượn người ngày nay.
Đáp án:
Vượn người ngày nay không phải là tổ tiên của con người.
Vượn người ngày nay và con người là hai nhánh phát sinh từ một nguồn gốc chung.
Tổ tiên của vượn người và loài người là các vượn người hóa thạch.
Vượn người và con người tiến hóa theo hai hướng khác nhau.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 6: Ngày nay con người bị chi phối bởi những nhân tố nào?
A. Nhân tố sinh học
B. Nhân tố xã hội
C. Nhân tố sinh học và nhân tố xã hội
D. Nhân tố sinh học đóng vai trò chủ đạo.
Đáp án:
Ngày nay con người bị chi phối bởi cả nhân tố sinh học và nhân tố xã hội
Đáp án cần chọn là: C
Câu 7: Ngày nay con người bị chi phối bởi những nhân tố nào?
A. Nhân tố sinh học và nhân tố xã hôi
B. Chỉ có nhân tố xã hội
C. Chỉ có nhân tố sinh học.
D. Nhân tố sinh học đóng vai trò chủ đạo.
Đáp án:
Ngày nay con người bị chi phối bởi cả nhân tố sinh học và nhân tố xã hội
Đáp án cần chọn là: A
Câu 8: Về mặt sinh học, loài người sẽ không biến đổi thành một loài nào khác vì bản thân loài người?
A. Có thể thích nghi với mọi điều kiện sinh thái đa dạng, không phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên và cách li địa lí.
B. Biết cách tự bảo vệ khỏi các bất lợi của môi trường.
C. Có bộ máy di truyền bền vững, rất khó bị biến đổi và trí tuệ vượt trội giúp con người chống lại các tác động của môi trường.
D. Không chỉ chịu tác động của các nhân tố sinh học mà còn chịu tác động của các nhân tố xã hội.
Đáp án:
Con người có bộ máy di truyền bền vững và trí tuệ giúp họ chống lại các điều kiện không thuận lợi. Do vậy, con người khó bị biến đổi dưới tác động của các yếu tố môi trường.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 9: Điều khẳng định nào sau đây là không đúng?
A. Loài người có sự cách li địa lí
B. Con người vẫn chịu ảnh hưởng bởi môi trường, đột biến, chọn lọc tự nhiên
C. Con người biết cải tạo hoàn cảnh sống phù hợp với mình
D. Ngày nay con người không bị chi phối bởi các nhân tố sinh học
Đáp án:
D sai, Vì ngày nay con người bị chi phối bởi cả nhân tố sinh học và nhân tố xã hội.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 10: Những điểm giống nhau giữa người và vượn người chứng minh
A. người và vượn người có quan hệ rất thân thuộc
B. quan hệ nguồn gốc giữa người với động vật có xương sống
C. vượn người ngày nay không phải tổ tiên của loài người
D. người và vượn người cùng tiến hoá theo một hướng
Đáp án:
Những đặc điểm giống nhau trên đây chứng tỏ người và vượn người có nguồn gốc chung và có quan hệ họ hàng rất thân thuộc.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 11: Những điểm giống nhau giữa người và vượn người chứng tỏ gì?
A. Vượn người không có quan hệ họ hàng với người
B. Người và vượn người có chung nguồn gốc
C. Người có nguồn gốc từ vượn người
D. Chúng có quan hệ thân thuộc, gần gũi
Đáp án:
Những đặc điểm giống nhau chứng tỏ người và vượn người có nguồn gốc chung và có quan hệ họ hàng rất thân thuộc.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 12: Những điểm khác nhau giữa người và vượn người chứng minh
A. tuy phát sinh từ 1 nguồn gốc chung nhưng người và vượn người tiến hoá theo 2 hướng khác nhau.
B. người và vượn người không có quan hệ nguồn gốc.
C. vượn người tiến hóa hơn loài người.
D. người và vượn người có quan hệ gần gũi.
Đáp án:
Những điểm khác nhau giữa người và vượn người chứng minh tuy phát sinh từ 1 nguồn gốc chung nhưng người và vượn người tiến hoá theo 2 hướng khác nhau.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 13: Những điểm khác nhau giữa con người và vượn người ngày nay chứng tỏ điều gì?
A. Vượn người ngày nay và con người là hai nhánh phát sinh từ một gốc chung
B. Tổ tiên của vượn người và loài người là các vượn người hoá thạch
C. Vượn người và con người tiến hoá theo hai hướng khác nhau
D. Cả A, B và C đều đúng
Đáp án:
Những điểm khác nhau giữa người và vượn người chứng minh tuy phát sinh từ 1 nguồn gốc chung nhưng người và vượn người tiến hoá theo 2 hướng khác nhau. Tổ tiên của vượn người và loài người là các vượn người hoá thạch
Đáp án cần chọn là: D
Câu 14: Dạng người vượn hoá thạch sống cách đây
A. 80 vạn đến 1 triệu năm
B. Hơn 5 triệu năm
C. Khoảng 30 triệu năm
D. 5 đến 20 vạn năm
Đáp án:
Tổ tiên chung của người và các loài vượn hiện nay là loài vượn người sống trên cây (Các bằng chứng hóa thạch cho thấy người và các loài linh trưởng châu Phi (tinh tinh) có chung tổ tiên cách đây khoảng 5 - 7 triệu năm).
Đáp án cần chọn là: B
Câu 15: Người cổ Nêanđectan sống cách đây bao nhiêu năm?
A. 5 triệu năm
B. 30 triệu năm
C. 80 vạn - 1 triệu năm
D. 5 - 20 vạn năm
Đáp án:
Người cổ Nêanđectan sống cách đây 5 - 20 vạn năm
Đáp án cần chọn là: D
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Tổng ôn Những giai đoạn chính Qúa trình phát sinh loài người Sinh học 12. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
Chúc các em học tập tốt !
