ĐỊNH LUẬT LEN-XƠ VỀ CHIỀU DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG - DÒNG ĐIỆN FU-CÔ
I. LÝ THUYẾT
1. Định luật Len-xơ về chiều dòng điện cảm ứng
- Định luật Len-xơ: Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ thông ban đầu qua mạch kín.
- Khi từ thông qua (C) biến thiên do kết quả của một chuyển động nào đó thì từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại chuyển động nói trên.
2. Dòng điện Fu-cô
a) Thí nghiệm 1
Một bánh xe kim loại có dạng một đĩa tròn quay xung quanh trục O của nó trước một nam châm điện. Khi chưa cho dòng điện chạy vào nam châm, bánh xe quay bình thường. Khi cho dòng điện chạy vào nam châm bánh xe quay chậm và bị hãm dừng lại.
b) Thí nghiệm 2
Một khối kim loại hình lập phương được đặt giữa hai cực của một nam châm điện. Khối ấy được treo bằng một sợi dây một đầu cố định. Trước khi đưa khối vào nam châm điện, sợi dây treo được xoắn nhiều vòng. Nếu chưa có dòng điện vào nam châm điện, khi thả ra khối kim loại quay nhanh xung quanh mình nó.
Nếu có dòng điện đi vào nam châm điện, khi thả ra khối kim loại quay chậm và bị hãm dừng lại.
c) Giải thích
- Khi bánh xe và khối kim loại chuyển động trong từ trường thì trong thể tích của chúng xuất hiện dòng điện cảm ứng – những dòng điện Fu-cô.
- Theo định luật Len-xơ, những dòng điện cảm ứng luôn có tác dụng chống lại sự chuyển dời. Vì vậy, khi chuyển động trong từ trường, trên bánh xe và trên khối kim loại xuất hiện những lực từ có tác dụng cản trở chuyển động của chúng, những lực ấy gọi là lực hãm điện từ.
d) Tính chất và công dụng của dòng Fu-cô
- Mọi khối kim loại chuyển động trong từ trường đều chịu tác dụng của những lực hãm điện từ. Tính chất này được ứng dụng trong các bộ phanh điện từ của những ô tô hạng nặng.
- Dòng điện Fu-cô gây ra hiệu ứng tỏa nhiệt Jun - Len-xơ trong khối kim loại đặt trong từ trường biến thiên. Tính chất này được ứng dụng trong các lò cảm ứng để nung nóng kim loại.
- Trong nhiều trường hợp, dòng điện Fu-cô gây nên những tổn hao năng lượng vô ích. Để giảm tác dụng của dòng Fu-cô, người ta có thể tăng điện trở của khối kim loại.
II. TRẮC NGHIỆM VẬN DỤNG
Câu 1: Những dòng điện cảm ứng luôn có tác dụng
A. chống lại sự chuyển dời
B. chống lại tác nhân cản trở dòng điện
C. tăng cường sự chuyển dời
D. bổ trợ tác nhân cản trở dòng điện
Câu 2: Để giảm tác dụng của dòng Fu-cô, người ta có thể
A. hạ áp
B. tăng áp
C. tăng điện trở
D. giảm điện trở
Câu 3: Đặc trưng của dòng điện Fu-cô là
A. gây ra hiệu ứng thu nhiệt
B. gây ra hiệu ứng tỏa nhiệt
C. làm giảm nhiệt độ không khí
D. Tất cả đều đúng
Câu 4: Tính chất nao của dòng điện Fu-cô được ứng dụng trong các bộ phanh điện từ của những ô tô hạng nặng?
A. gây ra hiệu ứng tỏa nhiệt
B. Tỏa nhiệt ra môi trường
C. Cản trở dòng điện cảm ứng
D. Mọi khối kim loại chuyển động trong từ trường đều chịu tác dụng của những lực hãm điện từ
Câu 5: Nếu chưa có dòng điện vào nam châm điện, khi thả ra khối kim loại thì
A. quay nhanh xung quanh mình nó
B. không có hiện tượng
C. đứng yên không dao động
D. dao động hỗn độn không theo hướng xác định
Câu 6: Chọn phát biểu đúng về định luật Len-xơ
A. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ thông ban đầu qua mạch kín
B. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ thông ban đầu qua mạch kín
C. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng làm tăng cường sự biến thiên của từ thông ban đầu qua mạch kín
D. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại sự biến thiên của dòng điện ban đầu qua mạch kín
----------
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Tổng hợp lý thuyết và bài tập về định luật Len-xơ về chiều dòng điện cảm ứng và dòng điện Fu-cô môn Vật Lý 11 năm học 2020-2021, để theo dõi nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác vui lòng đăng nhập vào hệ thống Chúng tôi chọn chức năng xem online hoặc tải về máy!
Chúc các em học tập thật tốt!
