Để giúp các em rèn luyện kĩ năng thuyết trình, tranh luận, Chúng tôi mời các em tham khảo bài giảng Tập làm văn: Luyện tập thuyết trình, tranh luận dưới đây. Chúc các em có thêm bài học hay và thú vị.
Tóm tắt lý thuyết
Câu 1 (SGK trang 91, Tiếng Việt 5): Đọc lại bài Cái gì quý nhất?, sau đó nêu nhận xét:
a) Các bạn Hùng, Quý, Nam tranh luận về vấn đề gì?
b) Ý kiến của mỗi bạn như thế nào? Lí lẽ đưa ra để bảo vệ ý kiến đó ra sao?
c) Thầy giáo muốn thuyết phục Hùng, Quý, Nam công nhận điều gì? Thầy giáo đã lập luận như thế nào? Cách nói của thầy thể hiện thái độ tranh luận như thế nào?
Gợi ý:
a) Các bạn Hùng, Quý, Nam tranh luận về vấn đề: Cái gì quý nhất trên đời?
b) Ý kiến và lí lẽ của mỗi bạn như sau:
- Theo Hùng, lúa gạo là quý nhất vì có ăn mới sống được.
- Theo Quý, vàng là quý nhất vì có vàng là có tiền, có tiền sẽ mua được lúa gạo.
- Theo Nam, thì giờ là quý nhất vì có thì giờ mới làm ra được lúa gạo, vàng bạc.
c) Ý kiến, lí lẽ và thái độ tranh luận của thầy giáo:
- Thầy giáo muốn thuyết phục Hùng, Quý, Nam công nhận người lao động là quý nhất.
- Thầy giáo đã lập luận như sau: Lúa gạo, vàng, thì giờ đều quý nhưng chưa phải là quý nhất. Không có người lao động thì không có lúa gạo, vàng bạc, thì giờ cũng trôi qua vô vị.
- Cách nói của thầy thể hiện thái độ tôn trọng người đối thoại: Công nhận những thứ Hùng, Quý, Nam nêu ra đều đáng quý. Thầy nêu câu hỏi "Ai làm ra lúa gạo, vàng bạc, ai biết dùng thì giờ?" rồi ôn tồn giảng giải để thuyết phục học sinh.
Câu 2 (SGK trang 91, Tiếng Việt 5): Hãy đóng vai một trong ba bạn (Hùng, Quý hoặc Nam) nêu ý kiến tranh luận bằng cách mở rộng thêm lý lẽ và dẫn chứng để lời tranh luận thêm sức thuyết phục.
Gợi ý:
- Học sinh đóng vai, nêu ý kiến tranh luận bằng cách mở rộng thêm lí lẽ và dẫn chứng.
- VD: (Nam) Theo tớ, quý nhất là thời gian. Có thời gian, chúng ta sẽ tích lũy được nhiều kiến thức, làm được nhiều việc có ích cho cuộc đời. Nhất là thời gian qua đi sẽ không bao giờ quay trở lại, dù có nhiều lúa gạo hay vàng bạc đến đâu cũng chẳng thể nào mua được.
Câu 3 (SGK trang 91, Tiếng Việt 5): Trao đổi về cách thuyết trình, tranh luận:
a) Muốn thuyết trình, tranh luận về một vấn đề, cần có những điều kiện gì? Hãy ghi lại những câu trả lời đúng và sắp xếp chúng theo một trình tự hợp lý
- Phải có hiểu biết về vấn đề được thuyết trình, tranh luận.
- Phải nói theo ý kiến số đông.
- Phải biết cách nêu lí lẽ và dẫn chứng.
- Phải có ý kiến riêng về vấn đề được thuyết trình, tranh luận.
b) Khi thuyết trình, tranh luận, để tăng sức thuyết phục và bảo đảm phép lịch sử, người nói cần có thái độ như thế nào?
Gợi ý:
a) Muốn thuyết trình, tranh luận về một vấn đề, cần có những điều kiện:
- Phải có hiểu biết về vấn đề được thuyết trình, tranh luận.
- Phải có ý kiên riêng về vấn đề thuyết trình, tranh luận. Không có ý kiến riêng nghĩa là chưa hiểu rõ ràng, sâu sắc vấn đề hoặc không dám bày tỏ ý kiến riêng, sẽ dễ nói dựa theo người đối thoại.
- Phải biết cách nêu lí lẽ và dẫn chứng. Có ý kiến rồi còn phải biết trình bày lập luận để thuyết phục người đối thoại.
b) Khi thuyết trình, tranh luận, để tăng sức thuyết phục và bảo đảm phép sự, người nói cần có thái độ ôn tồn, hòa nhã, tôn trọng người đối thoại, tránh nóng nảy, bảo thủ. Phải có ý kiến riêng, nếu không có sẽ dễ nói dựa, nói theo người khác.
- Học xong bài này, các em cần nắm:
- Trong thuyết trình, tranh luận, nêu được những lí lẽ và dẫn chứng cụ thể, có sức thuyết phục.
- Biết trình bày, diễn đạt gãy gọn và có thái độ bình tĩnh, tự tin, tôn trọng người cùng tranh luận.
- Các em có thể tham khảo thêm bài học Luyện từ và câu: Đại từ để chuẩn bị cho tiết học tiếp theo được tốt hơn.
