Qua bài Tập đọc: Trước cổng trời giúp các em biết đọc diễn cảm bài thơ với giọng nhẹ nhàng, tha thiết. Đồng thời, hiểu được nội dung, ý nghĩa bài thơ: Ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống trên miền núi cao - nơi có thiên nhiên thơ mộng, khoáng đạt, trong lành cùng những con người chịu thương, chịu khó, hăng say lao động làm đẹp cho quê hương.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Hướng dẫn luyện đọc Trước cổng trời
a. Luyện đọc
- Từ khó
- Phát âm đúng, chuẩn xác các từ ngữ sau:
- ngút ngát, réo, triền rừng, người Giáy, người Dao.
- Phát âm đúng, chuẩn xác các từ ngữ sau:
- Đọc diễn cảm:
Giữa hai bên vách đá //
Mở ra một khoảng trời //
Có gió thoảng, / mây trôi //
Cổng trời / trên mặt đất ? //
b. Đọc - hiểu
- Hiểu được các từ ngữ khó trong bài:
- Nguyên sơ: vẫn còn nguyên vẻ đẹp như lúc ban đầu.
- Vạt nương: mảnh đất trồng trọt trải dài trên đồi, núi.
- Triền miên: dải đất thoai thoải ở hai bên bờ sông hoặc hai bên sườn núi.
- Sương giá: sương lạnh buốt (vào mùa đông).
- Nội dung, ý nghĩa
- Ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống trên miền núi cao - nơi có thiên nhiên thơ mộng, khoáng đạt, trong lành cùng những con người chịu thương, chịu khó, hăng say lao động làm đẹp cho quê hương.
1.2. Hướng dẫn trả lời câu hỏi Trước cổng trời
Câu 1 (trang 81 sgk Tiếng Việt 5): Vì sao địa điểm tả trong bài thơ được gọi là "cổng trời"?
Gợi ý:
- Địa điểm trong bài thơ được gọi là "cổng trời" vì nơi đó là một đèo cao giữa hai vách đá, từ đỉnh đèo có thể nhìn thấy cả một khoảng trời lộ ra, có mây bay, có gió thoảng, tạo cảm giác như đó là cổng để đi lên trời.
Câu 2 (trang 81 sgk Tiếng Việt 5): Em hãy tả lại vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên trong bài thơ?
Gợi ý:
- Qua màn sương khói huyền ảo, từ cổng trời nhìn ra có thể thấy cả một không gian bất tận với những cánh rừng ngút ngàn cây trái và muôn vàn sắc màu cỏ hoa. Dưới thung lũng, lúa đã chín vàng màu mật ong. Xa xa, thác nước trắng đổ từ triền núi cao xuống vang vọng ngân nga như khúc nhạc của đất trời. Bên dòng suối mát, đàn dê thong dong soi bóng mình. Không gian thật nguyên sơ, ta như bước vào cõi mơ.
Câu 3 (trang 81 sgk Tiếng Việt 5): Trong những cảnh vật được miêu tả, em thích nhất cảnh vật nào? Vì sao?
Gợi ý:
- Em thích nhất cảnh vật trong đoạn đầu bài thơ:
Giữa hai bên vách đá
Mở ra một khoảng trời
Có gió thoảng, mây trôi
Cổng trời trên mặt đất?
- Bởi vì: đứng ở cổng trời, ngửa đầu nhìn lên thấy khoảng không có gió thoảng mây trôi, em có cảm giác như đang đi lên trời, bước vào thế giới huyền ảo của truyện cổ tích.
Câu 4 (trang 81 sgk Tiếng Việt 5): Điều gì đã khiến cho cánh rừng sương giá như ấm lên?
Gợi ý:
- Cảnh rừng sương giá như ấm lên bởi có hình ảnh con người. Ai nấy đều tất bật rộn ràng vì công việc, người Tày từ khắp các ngả đi gặt lúa, trồng rau, người Giáy, người Dao đi tìm măng hái nấm, tiếng xe ngựa vang lên suốt triền rừng hoang dã, những vạt áo chàm nhuộm xanh cả nắng chiều.
Câu 5 (trang 81 sgk Tiếng Việt 5): Học thuộc lòng những câu thơ em thích.
- Thông qua bài giảng Tập đọc: Trước cổng trời, các em cần nắm được:
- Kiến thức
- Nội dung, ý nghĩa: Ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống trên miền núi cao - nơi có thiên nhiên thơ mộng, khoáng đạt, trong lành cùng những con người chịu thương, chịu khó, hăng say lao động làm đẹp cho quê hương.
- Trả lời được các câu hỏi trong SGK.
- Học thuộc lòng những khổ thơ mà em thích (Học sinh khá, giỏi học thộc lòng toàn bộ bài thơ).
- Kĩ năng
- Đọc trôi chảy, diễn cảm bài thơ với giọng nhẹ nhàng, tình cảm.
- Thái độ
- Giáo dục lòng yêu đất nước, người thân, bạn bè
- Kiến thức
- Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Tập làm văn: Luyện tập tả cảnh để chuẩn bị thật tốt cho tiết học sau.
