Tài liệu ôn tập môn Hóa học lớp 12 Chương 1 Este - Lipit có đáp án năm 2019-2020

TÀI LIỆU ÔN TẬP MÔN  HÓA HỌC LỚP 12 CHƯƠNG 1 ESTE – LIPIT

 

Phần 1. Tóm tắt lí thuyết .

Bài 1. ESTE .

I. Khái niệm:  Khi thay  nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR thì được este

Este đơn chức  RCOOR^,  Trong đó R là gốc hidrocacbon hay H; R^’ là gốc hidrocacbon

Este no đơn chức : C_nH_2nO₂  ( với n >= 2)

Tên của este :

Tên gốc R^’+ tên gốc axit RCOO   (đuôi at) 

Vd : CH₃COOC₂H₅   : Etylaxetat

CH₂=CH- COOCH₃ : metyl acrylat

II. Lí tính :- nhiệt độ sôi ,độ tan trong nước thấp hơn axit và ancol có cùng số cacbon : axit > ancol > este

-Một số mùi đặc trưng : Isoamyl axetat : mùi chuối  chín ;  Etyl butiat  ,etyl propionat có mùi dứa

III.TÍNH CHẤT HÓA HỌC :

a.Thủy phân trong môi trường axit : tạo ra 2 lớp chất lỏng ,  là phản ứng thuận nghịch (2 chiều )

RCOOR^, + H₂O  ⇔  RCOOH + R^,OH

b.Thủy phân trong môi trường bazơ ( Phản ứng xà phòng hóa ) : là phản ứng 1 chiều

RCOOR^,  + NaOH  ⇔ RCOONa + R^,OH

* ESTE  đơn chức đốt cháy tạo thành CO₂ và H₂O .  ta suy ra este đó là este no đơn chức , hở (C_nH_2nO₂)

IV. ĐIỀU CHẾ : axit + ancol  este  + H₂O

RCOOH + R^’OH  ⇔  RCOOR^’ + H₂O .

Bài 2. Lipit.

I. Khái niệm:Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hòa tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực.

II. Chất béo:

1/ Khái niệm:

Chất béo là trieste của glixerol với axit béo gọi chung là triglixerit hay triaxylglixerol.

Công thức:R¹COO-CH₂        R¹,R²,R³: là gốc hidrocacbon                                                            

                               |          

                  R²COO-CH

                               |

                  R³COO-CH₂

Vd:[CH₃(CH₂)₁₆COO]₃C₃H₅ :  tristearoylglixerol   (tristearin)

2/ Tính chất vật lí:

-Ở nhiệt độ thường,chất béo ở trạng thái lỏng khi trong phân tử có gốc hidrocacbon.Ở trạng thái rắn khi trong phân tử có gốc hidrocacbon no.

3/ Tính chất hóa học:

a.Phản ứng thủy phân: [CH₃(CH₂)₁₆COO]₃C₃H₅+3H₂O ⇔  3CH₃(CH₂)₁₆COOH+C₃H₅(OH)₃

c. Phản ứng cộng hidro của chất béo lỏng thành chất béo rắn (bơ nhân tạo)

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅+3H₂  → (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

          lỏng                                        rắn

b. Phản ứng xà phòng hóa:  

                 [CH₃(CH₂)₁₆COO]₃C₃H₅ +   3NaOH →  3[CH₃(CH₂)₁₆COONa] +C₃H₅(OH)₃

                               tristearin                                                 Natristearat → xà phòng

Bài 3. Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp   

I. Xà phòng

1. Khái niệm“Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia”

muối Na của axit panmitic hoặc axit stearic (thành phần chính)

2. Phương pháp sản xuất

- Đun chất béo với dung dịch kiềm trong các thùng kín, ở t^oC cao → xà phòng

(R-COO)₃C₃H₅  + 3NaOH   →  3R-COONa + C₃H₅(OH)₃

- Ngày nay, xà phòng còn được sx theo sơ đồ sau:

Ankan   →         axit cacboxylic→     muối Na của axit cacboxylic

II. Chất giặt rửa tổng hợp

1. Khái niệm

“Chất giặt rửa tổng hợp là những chất không phải là muối Na của axit cacboxylic nhưng có tính năng giặt rửa như xà phòng”

hoặc:“Chất giặt rửa tổng hợp là những chất khi dùng cùng với nước thì có tác dụng làm sạch các chất bẩn bám trên các vật rắn mà không gây ra các phản ứng hoá học với các chất đó”

2. Phương pháp sản xuất

-  Sản xuất từ dầu mỏ, theo sơ đồ sau:

Dầu mỏ    → axit đođexylbenzensunfonic → natri đođexylbenzensunfonat

-  Chất giặt rửa tổng hợp có ưu điểm: dùng được cho nước cứng, vì chúng ít bị kết tủa bởi ion Ca²⁺

-  Xà phòng có nhược điểm: khi dùng với nước cứng làm giảm tác dụng giặt rửa và ảnh hưởng đến vải sợi

III. Tác dụng tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

Muối Na trong xà phòng hay trong chất giặt rửa tổng hợp làm giảm sức căng bề mặt của các chất bẩn bám trên vải, da,..

Phần 2. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Este có CTPT C₂H₄O₂ có tên gọi nào sau đây:

A. metyl axetat           B. metyl propionat               C. metyl fomat                 D. etyl fomat

Câu 2. Đun nóng este X có CTPT C₄H₈O₂ trong dd NaOH thu được muối natri và ancol metylic vậy X có CTCT là :

A. CH₃COOC₂H₅                                                              B. HCOOCH₂CH₂CH₃               

C.HCOOCH(CH₃)₂                                                           D. CH₃CH₂COOCH₃

Câu 3. Este nào sau đây sau khi thủy phân trong môi trường axit thu được hổn hợp sản phẩm gồm 2 chất  đều tham gia phản ứng  với dd AgNO₃/NH₃

A. HCOOCH₂CH₃                                                        B. CH₃COOCH₂CH₃­         

C.HCOOCH=CH-CH₃                                                 D. HCOOCH₂CH=CH₂

Câu 4.Thủy phân 0,1 mol este CH₃COOC₆H₅  cần dùng bao nhiêu mol NaOH

A. 0,1 mol                       B. 0,2 mol                               C. 0,3 mol                          D. 0,4 mol

Câu 5. Đun 12 gam axit axetic với ancol etylic (H₂SO₄đ,t⁰) . khối lượng của este thu được là bao nhiêu biết hiệu suất phản ứng là 80 % ?

A.14,08 gam                    B.17,6 gam                          C.22 gam                             D. 15,16 gam 

Câu 6. Chọn câu đúng trong các câu sau:

A. Dầu ăn là este của glixerol.                                     

B. Dầu ăn là một este của glixerol và axit béo.

C. Dầu ăn là este.                                                         

D. Dầu ăn là hỗn hợp nhiều este của glixerol và các axit béo.

Câu 7: Khi cho một chất béo tác dụng với kiềm sẽ thu được glixerol và:

A. Một muối của axit béo                                               B. Hai muối của axit béo  

C. Ba muối của axit béo                                                 D. Một hỗn hợp muối của axit béo.

Câu 8. Cho glixerol phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm: C₁₇H₃₅COOH và C₁₅H₃₁COOH, số loại trieste (chất béo) thu được tối đa là             

A. 6                             B. 3                                         C. 5                                    D. 4

Câu 9. Khi 8,8g este đơn chức mạch hở X tác dụng 100ml dd KOH 1M (vừa đủ) thu được 4,6g một ancol Y. Tên gọi của X là:  

A. etyl fomat             B. etyl propionat                    C. etyl axetat                      D. propyl axetat

Câu 10.  Một este đơn chức A có phân tử lượng 88.Cho 17,6g A tác dụng với 300 ml dd NaOH 1M, đun nóng.Cô cạn hỗn hợp sau phản ứng được 23,2g rắn khan.Biết phản ứng xảy ra hoàn toàn.CTCT A là:

A. HCOOCH(CH₃)₂         B.CH₃CH₂COOCH₃           C.C₂H₃COOC₂H₅              D.HCOOCH₂CH₂CH₃

ESTE TRONG CÁC ĐỀ THI CAO ĐẲNG – ĐẠI HỌC

Câu 1: (CĐA-2007) Đun 12 gam axit axetic với 13,8 gam etanol (có H2SO4 đặc làm xúc tác) đến khi phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng, thu được 11 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hoá là

A. 50%.                               B. 75%.                               C. 55%.                           D. 62,5%.

Câu 2: (CĐA-2007)Khi đốt cháy hoàn toàn 4,4 gam chất hữu cơ X đơn chức thu được sản phẩm cháy chỉ gồm 4,48 lít CO2 (ở đktc) và 3,6 gam nước. Nếu cho 4,4 gam hợp chất X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 4,8 gam muối của axit hữu cơ Y và chất hữu cơ Z. Tên của X là

A. isopropyl axetat.              B. etyl axetat.                      C. metyl propionat.         D. etyl propionat.

Câu 3: (CĐA-2007)Cho chất X tác dụng với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sau đó cô cạn dung dịch thu được chất rắn Y và chất hữu cơ Z. Cho Z tác dụng với AgNO3 (hoặc Ag2O) trong dung dịch NH3 thu được chất hữu cơ T. Cho chất T tác dụng với dung dịch NaOH lại thu được chất Y. Chất X có thể là

A. CH3COOCH=CH2.     

B. HCOOCH=CH2.             

C. HCOOCH3.             

D. CH3COOCH=CH-CH3.

Câu 4: (CĐA-2008)Este đơn chức X có tỉ khối hơi so với CH4 là 6,25. Cho 20 gam X tác dụng với 300 ml dung dịch KOH 1M (đun nóng). Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 28 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của X là

A. CH2=CH-COO-CH2-CH3.                                        B. CH3 -COO-CH=CH-CH3.     

C. CH2=CH-CH2-COO-CH3.                                        D. CH3-CH2-COO-CH=CH2.

Câu 5: (CĐA-2008)Xà phòng hoá hoàn toàn 22,2 gam hỗn hợp gồm hai este HCOOC2H5  và CH3COOCH3  bằng dung dịch NaOH 1M (đun nóng). Thể tích dung dịch NaOH tối thiểu cần dùng là:

A. 400 ml.                         B. 200 ml.                               C. 300 ml.                       D. 150 ml.

Câu 6: (CĐA-2008)Đun nóng 6,0 gam CH3COOH với 6,0 gam C2H5OH (có H2SO4  làm xúc tác, hiệu suất phản ứng este hoá bằng 50%). Khối lượng este tạo thành là:                                                           

A. 8,8 gam.                        B. 6,0 gam.                             C. 5,2 gam.                     D. 4,4 gam.

Câu 7: (CĐA-2009)Cho 20 gam một este X (có phân tử khối là 100 đvC) tác dụng với 300 ml dung dịch NaOH 1M. Sau phản ứng, cô cạn dung dịch thu được 23,2 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của X là

A. CH2=CHCH2COOCH3.                                      B. CH3COOCH=CHCH3.   

C. C2H5COOCH=CH2.                                                    D. CH2=CHCOOC2H5.

Câu 8: (CĐA-2010)Hỗn hợp Z gồm hai este X và Y tạo bởi cùng một ancol và hai axit cacboxylic kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng (M_X < M_Y). Đốt cháy hoàn toàn m gam Z cần dùng 6,16 lít khí O₂ (đktc), thu được 5,6 lít khí CO₂ (đktc) và 4,5 gam H₂O. Công thức este X và giá trị của m tương ứng là

A. CH₃COOCH₃ và 6,7                                                 B. HCOOC₂H₅ và 9,5     

C. HCOOCH₃ và 6,7                                                     D. (HCOO)₂C₂H₄ và 6,6

Câu 9: (CĐA-2010)Cho 45 gam axit axetic phản ứng với 69 gam ancol etylic (xúc tác H₂SO₄ đặc), đun nóng, thu được 41,25 gam etyl axetat. Hiệu suất của phản ứng este hoá là

A. 62,50%                     B. 50,00%                                 C. 40,00%                       D. 31,25%

Câu 10: (ĐHA-2007)Thuỷ phân hoàn toàn 444 gam một lipit thu được 46 gam glixerol (glixerin) và hai loại axit béo. Hai loại axit béo đó là

A. C15H31COOH và C17H35COOH.                             B. C17H33COOH và C15H31COOH.

C. C17H31COOH và C17H33COOH.                             D. C17H33COOH và C17H35COOH.

Câu 11: (ĐHA-2007)Xà phòng hóa 8,8 gam etyl axetat bằng 200 ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là

A. 8,56 gam.                        B. 3,28 gam.                        C. 10,4 gam.                   D. 8,2 gam.

Câu 12: (ĐHA-2007)Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và axit CH3COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 5,3 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C2H5OH (có xúc tác H2SO4 đặc) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suất của các phản ứng este hoá đều bằng 80%). Giá trị của m là

A. 10,12.                              B. 6,48.                                C. 8,10.                           D. 16,20.

Câu 13: (ĐHA-2007) Khi thực hiện phản ứng este hoá 1 mol CH3COOH và 1 mol C2H5OH, lượng este lớn nhất thu được là 2/3 mol. Để đạt hiệu suất cực đại là 90% (tính theo axit) khi tiến hành este hoá 1 mol CH3COOH cần số mol C2H5OH là (biết các phản ứng este hoá thực hiện ở cùng nhiệt độ)

A. 0,342.                              B. 2,925.                              C. 2,412.                         D. 0,456.

Câu 14: (ĐHB-2008) Hợp chất hữu cơ no, đa chức X có công thức phân tử C7H12O4. Cho 0,1 mol X tác dụng vừa đủ với 100 gam dung dịch NaOH 8% thu được chất hữu cơ Y và 17,8 gam hỗn hợp muối. Công thức cấu tạo thu gọn của X là

A. CH3OOC–(CH2)2–COOC2H5.                                B. CH3COO–(CH2)2–COOC2H5.

C. CH3COO–(CH2)2–OOCC2H5.                                D. CH3OOC–CH2–COO–C3H7.

Câu 15: (ĐHB-2008) Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là

A. 17,80 gam.                       B. 18,24 gam.                      C. 16,68 gam.                 D. 18,38 gam.

Câu 16: (ĐHB-2008)Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch KOH 0,4M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol (ở đktc). Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 (dư) thì khối lượng bình tăng 6,82 gam. Công thức của hai hợp chất hữu cơ trong X là

A. CH3COOH và CH3COOC2H5.                                 B. C2H5COOH và C2H5COOCH3.

C. HCOOH và HCOOC2H5.                                      D. HCOOH và HCOOC3H7.

Câu 17: (ĐHB-2008)Este X (có khối lượng phân tử bằng 103 đvC) được điều chế từ một ancol đơn chức (có tỉ khối hơi so với oxi lớn hơn 1) và một amino axit. Cho 25,75 gam X phản ứng hết với 300 ml dung dịch NaOH 1M, thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được m gam chất rắn. Giá trị m là

A. 27,75.                                       B. 24,25.                  C. 26,25.                         D. 29,75.

Câu 18: (ĐHA-2008)Este X có các đặc điểm sau:

- Đốt cháy hoàn toàn X tạo thành CO2  và H2O có số mol bằng nhau;

- Thuỷ phân X trong môi trường axit được chất Y (tham gia phản ứng tráng gương) và chất Z (có số nguyên tử cacbon bằng một nửa số nguyên tử cacbon trong X).

Phát biểu không đúng là:

A. Đốt cháy hoàn toàn 1 mol X sinh ra sản phẩm gồm 2 mol CO2  và 2 mol H2O. 

B. Chất Y tan vô hạn trong nước.

C. Chất X thuộc loại este no, đơn chức.                         

D. Đun Z với dung dịch H2SO4 đặc ở 170oC thu được anken.

Câu 19 : (ĐHA-2009)Xà phòng hóa hoàn toàn 66,6 gam hỗn hợp hai este HCOOC₂H₅ và CH₃COOCH₃ bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp X gồm hai ancol. Đun nóng hỗn hợp X với H_­2SO₄ đặc ở 140⁰C, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được m gam nước. Giá trị của m là

A. 18,00.                       B. 8,10.                            C. 16,20.                       D. 4,05.

Câu 20: (ĐHA-2009) Xà phòng hóa hoàn toàn 1,99 gam hỗn hợp hai este bằng dung dịch NaOH thu được 2,05 gam muối của một axit cacboxylic và 0,94 gam hỗn hợp hai ancol là đồng đẳng kế tiếp nhau. Công thức của hai este đó là

A. HCOOCH₃ và HCOOC₂H₅.                                      B. C₂H₅COOCH₃ và C₂H₅COOC₂H₅.

C. CH₃COOC₂H₅ và CH₃COOC₃H₇.                             D. CH₃COOCH₃ và CH₃COOC₂H₅.

Câu 21: (ĐHA-2009)Chất hữu cơ X có công thức phân tử C₅H₈O₂. Cho 5 gam X tác dụng vừa hết với dung dịch NaOH, thu được một hợp chất hữu cơ không làm mất màu nước brom và 3,4 gam một muối. Công thức của X là

A. CH₃COOC(CH₃)=CH₂.                                                B. HCOOC(CH₃)=CHCH₃.

C. HCOOCH₂CH=CHCH₃                                                               D. HCOOCH=CHCH₂CH₃.

Câu 22: (ĐHB-2010)Hợp chất hữu cơ mạch hở X có công thức phân tử C₆H₁₀O₄. Thủy phân X tạo ra hai ancol đơn chức có số nguyên tử cacbon trong phân tử gấp đôi nhau. Công thức của X là

A. CH₃OCO-CH₂-COOC₂H₅.                                         B. C₂H₅OCO-COOCH₃.

C. CH₃OCO-COOC₃H₇.                                                 D. CH₃OCO-CH₂-CH₂-COOC₂H₅.

Câu 23: (ĐHB-2010) Hỗn hợp X gồm axit panmitic, axit stearic và axit linoleic. Để trung hòa m gam X cần 40 ml dung dịch NaOH 1M. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn m gam X thì thu được 15,232 lít khí CO₂ (đktc) và 11,7 gam H₂O. Số mol của axit linoleic trong m gam hỗn hợp X là

A. 0,015.                           B. 0,010.                                 C. 0,020.                         D. 0,005.

Câu 24: (ĐHA-2010)Đốt cháy hoàn toàn một este đơn chức, mạch hở X (phân tử có số liên kết π nhỏ hơn 3), thu được thể tích khí CO2  bằng 6/7 thể tích khí O2  đã phản ứng (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện). Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với 200 ml dung dịch KOH 0,7M thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được 12,88 gam chất rắn khan. Giá trị của m là

A. 10,56.                              B. 7,20.                                C. 8,88.                  D. 6,66.

Câu 25: (ĐHA-2010)Thuỷ phân hoàn toàn 0,2 mol một este E cần dùng vừa đủ 100 gam dung dịch NaOH 24%, thu được một ancol và 43,6 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức. Hai axit đó là

A. HCOOH và C2H5COOH.                                          B. HCOOH và CH3COOH.

C. C2H5COOH và C3H7COOH.                                   D. CH3COOH và C2H5COOH.

...

Trên đây là trích dẫn 1 phần nội dung tài liệu ài liệu ôn tập môn Hóa học lớp 12 Chương 1 Este - Lipit có đáp án năm 2019-2020. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.