PHƯƠNG PHÁP VÀ BÀI TẬP TỔNG HỢP VỀ BIỂU THỨC LIÊN HỆ GIỮA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ
1. PHƯƠNG PHÁP GIẢI
* Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tăng (hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần.
\(\frac{{{I_1}}}{{{I_2}}} = \frac{{{U_1}}}{{{U_2}}}\)
* Xác định cường độ dòng điện theo giá trị của hiệu điện thế bằng đồ thị cho trước:
Giả sử cần xác định giá trị của cường độ dòng điện ứng với giá trị của hiệu điện thế là U0 ta có thể thực hiện như sau:
- Từ giá trị U0 (trên trục hoành), vẽ đoạn thẳng song song với trục tung (trục cường độ dòng điện) cắt đồ thị tại M.
- Từ M vẽ đoạn thẳng song song với trục hoành (trục hiệu điện thế) cắt trục tung tại điểm I0. Khi đó I0 chính là giá trị cường độ dòng điện cần tìm.
2. BÀI TẬP VÍ DỤ
Bài 1: Khi đặt vào hai đầu dây dẫn một hiệu điện thế 12 V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,5 A. Nếu hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đó tăng lên đến 36 V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là bao nhiêu?
Hướng dẫn giải
Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tăng (hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần, nên ta có:
\(\frac{{{I_1}}}{{{I_2}}} = \frac{{{U_1}}}{{{U_2}}} \Leftrightarrow \frac{{36}}{{{I_2}}} = \frac{{12}}{{0,5}} \Rightarrow {I_2} = \frac{{36.0,5}}{{12}} = 1,5A\)
Bài 2: Dựa vào đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn ở hình vẽ:
Hãy chọn các giá trị thích hợp để điền vào các ô trống trong bảng sau:
| U (V) | 0 | 5 |
| 25 |
| I (A) |
|
| 0,24 |
|
Hướng dẫn giải
Từ đồ thị ta thấy:
+ \({U_0} = 0 \Rightarrow {I_0} = 0\)
+ Khi \({U_3} = 25V\) thì \({I_3} = 0,5{\rm{A}}\)
Ta có:
\(\frac{{{I_3}}}{{{I_1}}} = \frac{{{U_3}}}{{{U_1}}} \Rightarrow {I_1} = \frac{{{I_3}.{U_1}}}{{{U_3}}} = \frac{{0,5.5}}{{25}} = 0,1A\)
\(\frac{{{I_2}}}{{{I_1}}} = \frac{{{U_2}}}{{{U_1}}} \Rightarrow {U_2} = \frac{{{I_2}.{U_1}}}{{{I_1}}} = \frac{{0,24.5}}{{0,1}} = 12V\)
Vậy giá trị của các ô trống được điền vào bảng như sau:
| U (V) | 0 | 5 | 12 | 25 |
| I (A) | 0 | 0,1 | 0,24 | 0,5 |
Bài 3: Hiệu điện thế đặt vào giữa hai đầu một vật dẫn là 18V thì cường độ dòng điện qua nó là 0,2A. Muốn cường độ dòng điện qua nó tăng thêm 0,3A thì phải đặt vào hai đầu vật dẫn đó một hiệu điện thế là bao nhiêu?
Hướng dẫn giải
Vì cường độ dòng điện tỉ lệ thuận với hiệu điện thế nên
\(\begin{array}{*{20}{l}} {\frac{{{I_1}}}{{{I_2}}} = \frac{{{U_1}}}{{{U_2}}}}\\ { \Leftrightarrow \frac{{1,25}}{{0,75}} = \frac{{10}}{{{U_2}}}}\\ { \Rightarrow {U_2} = \frac{{0,75.10}}{{1,25}} = 6{\mkern 1mu} {\mkern 1mu} (V)} \end{array}\)
Vậy hiệu điện thế đặt vào hai đầu vật dẫn là 45V.
Bài 4: Khi đặt một hiệu điện thế 10V giữa hai đầu một dây dẫn thì dòng điện đi qua nó có cường độ là 1,25A. Hỏi phải giảm hiệu điện thế giữa hai đầu dây này đi một lượng là bao nhiêu để dòng điện đi qua dây chỉ còn là 0,75A?
Hướng dẫn giải
Vì cường độ dòng điện tỉ lệ thuận với hiệu điện thế nên:
\(\begin{array}{*{20}{l}} {\frac{{{I_1}}}{{{I_2}}} = \frac{{{U_1}}}{{{U_2}}}}\\ { \Rightarrow {U_2} = \frac{{{I_2}.{U_1}}}{{{I_1}}} = \frac{{(0,2 + 0,3).18}}{{0,2}} = 45{\mkern 1mu} {\mkern 1mu} (V)} \end{array}\)
Vậy phải giảm hiệu điện thế một lượng là 10 – 6 = 4V
3. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Dòng điện chạy qua một dây dẫn có cường độ 2,5A khi nó được mắc vào hiệu điện thế 50V. Muốn dòng điện chạy qua dây dẫn đó có cường độ dòng điện giảm đi 0,5A thì hiệu điện thế phải là bao nhiêu?
A. Một kết quả khác.
B. U = 40V.
C. U = 45,5V.
D. U = 50,5V.
Câu 2: Khi đặt một hiệu điện thế 10V giữa hai đầu một dây dẫn thì dòng điện đi qua nó có cường độ là 1,25A. Hỏi phải giảm hiệu điện thế giữa hai đầu dây này đi một lượng là bao nhiêu để dòng điện đi qua dây chỉ còn là 0,75A?
A. 3 V. B. 4 V.
C. 5 V. D. 6 V.
Câu 3: Khi đặt vào hai đầu dây dẫn một hiệu điện thế 18V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,6
A. Nếu hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn tăng lên đến 36V thì cường độ dòng điện chạy qua nó bằng bao nhiêu?
A. 1,8A.
B. Một kết quả khác.
C. 1,2A.
D. 3,6A.
Câu 4: Cường độ dòng điện đi qua một dây dẫn là I1, khi hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn này là U1 = 7,2V. Dòng điện đi qua dây dẫn này sẽ có cường độ I2 lớn gấp bao nhiêu lần nếu hiệu điện thế giữa hai đầu của nó tăng thêm 10,8V?
A. 1,5 lần
B. 3 lần
C. 2,5 lần
D. 2 lần
Câu 5: Khi đặt hiệu điện thế 12V vào hai đầu một dây dẫn thì cường độ dòng điện chạy qua nó có cường độ 6 mA. Muốn dòng điện chạy qua dây dẫn đó có cường độ giảm đi 4 mA thì hiệu điện thế là:
A. 4V B. 2V
C. 8V D. 4000 V
Câu 6: Cường độ dòng điện chạy qua một dây dẫn là 2A khi nó được mắc với hiệu điện thế 12V. Muốn dòng điện tăng thêm 0,5A thì hiệu điện thế phải bằng bao nhiêu?
A. Một kết quả khác.
B. 150V.
C. 15V.
D. 1,5V.
Câu 7: Hiệu điện thế đặt vào giữa hai đầu một vật dẫn là 18V thì cường độ dòng điện qua nó là 0,2A. Muốn cường độ dòng điện qua nó tăng thêm 0,3A thì phải đặt vào hai đầu vật dẫn đó một hiệu điện thế là bao nhiêu?
A. 45 V B. 30 V.
C. 35 V. D. 25V.
Câu 8: Cường độ dòng điện chạy qua một dây dẫn là 1 A khi nó được mắc vào hiệu điện thế 16 V. Muốn dòng điện chạy qua dây dẫn đó tăng thêm 0,2 A thì hiệu điện thế phải là bao nhiêu?
A. 15,8 V. B. 17 V.
C. 19,2 V. D. 16,2 V.
Câu 9: Khi hiệu điện thế đặt vào giữa hai đầu dây dẫn tăng lên ba lần thì cường độ dòng điện qua dây dẫn đó thay đổi như thế nào?
A. Tăng 3 lần.
B. Không thể xác định chính xác được.
C. Không thay đổi.
D. Giảm 3 lần.
Câu 10: Cường độ dòng điện chạy qua một dây dẫn là 2A khi nó được mắc vào hiệu điện thế là 36V. Muốn dòng điện chạy qua dây dẫn đó tăng thêm 0,5A nữa thì hiệu điện thế phải là bao nhiêu?
A. 36V. B. 45V.
C. 18V. D. 9V.
ĐÁP ÁN
| 1 | B | 5 | A | 9 | A |
| 2 | B | 6 | C | 10 | B |
| 3 | C | 7 | A |
|
|
| 4 | C | 8 | C |
|
|
---(Hết)---
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Phương pháp và bài tập tổng hợp về Biểu thức liên hệ giữa cường độ dòng điện và hiệu điện thế môn Vật Lý 9 năm 2021. Để xem thêm nhiều tư liệu hữu ích khác, các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
