GIẢI BÀI TẬP LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG BẰNG ĐỊNH LUẬT PHÂN LY (ĐỊNH LUẬT 2 MENĐEN) CÓ HIỆN TƯỢNG TRỘI KHÔNG HOÀN TOÀN.
I/ Kiến thức cần nắm vững
- Cặp gen dị hợp biểu hiện tính trạng trung gian
- Mỗi gen quy định một tính trạng
- Trội không hoàn toàn
- P thuần chủng khác nhau về một cặp tính trạng tương phản:
+ F1 đồng tính biểu hiện tính trạng trung gian
+ F2 phân tính theo tỉ lệ 1trội : 2 : 1
+ Kết quả lai phân tích 1 trung gian : 1 lặn
II/ Phương pháp giải:
Gồm 4 bước
Bước 1: Tóm tắt SĐL
Bước 2: Quy ước gen
Bước 3: Biện luận: Từ KH của P biện luận để tìm KG của P
Bước 4: Viết SĐL và thống kê kết quả
III/ Ví dụ minh họa:
Khi lai một gà trống trắng với một gà mái đen đều thuần chủng, người ta thu được các con lai đồng loạt có lông xanh da trời.
a/ Tính trạng trên được di truyền theo kiểu nào?
b/ Cho những gà lông xanh này giao phối với nhau, sự phân ly những tính trạng trong quần thể gà con thu được sẽ như thế nào?
c/ Cho lai gà trống lông xanh với gà mái lông trắng. Sự phân ly ở đời sau sẽ ra sao? Có cần kiểm tra độ thuần chủng của giống ban đầu hay không?
Lời giải:
Bài ra: P thuần chủng, F1 xuất hiện tính trạng trung gian giữa trắng và đen là xanh da trời. Suy ra tính trạng màu sắc lông được di truyền theo kiểu trội không hoàn toàn.
Quy ước: A- lông đen; a- lông trắng
Viết SĐL: a,b
a/ Pt/c : ♀ Lông đen X ♂ lông trắng
AA aa
GP A a
F1 Aa ( 100% xanh da trời)
b/ F1 x F1 Aa X Aa
G F1 A, a A, a
F2 1 AA : 2 Aa: 1 aa
( 1 lông đen : 2 lông xanh da trời : 1 lông trắng)
Như vậy, KH phân ly theo kiểu trội không hoàn toàn
c/ P ♀ Lông đen X ♂ lông trắng
AA aa
GP A a
F1 Aa ( 100% xanh da trời)
Vì kết quả phép lai trên là kết quả của phép lai phân tích, do đó không cần kiểm tra độ thuần chủng ban đầu.
IV/ Luyện tập
Câu 1. Trong trường hợp gen trội gây chết không hoàn toàn, phép lai giữa 2 cá thể dị hợp sẽ làm xuất hiện tỉ lệ phân tính:
A. 3 : 1.
B. 1 : 1.
C. 1 : 2 : 1.
D. 2 : 1.
Đáp án: D
Gen trội gây chết không hoàn toàn nghĩa là kiểu gen đồng hợp trội (AA) thì bị chết, kiểu gen dị hợp (Aa) và đồng hợp lặn (aa) sống bình thường. Khi lai 2 cá thể dị hợp (Aa) sẽ làm xuất hiện tỉ lệ kiểu gen là: 1AA : 2 Aa : 1 aa, trong đó kiểu gen AA bị chết nên tỉ lệ kiểu hình sẽ là: 2 trội : 1 lặn.
(2-4) Ở hoa phấn, kiểu gen đồng hợp DD quy định màu hoa đỏ, Dd quy định màu hoa hồng và dd quy định màu hoa trắng.
Câu 2. Lai phân tích cây có hoa màu đỏ, ở thế hệ sau sẽ xuất hiện tỉ lệ kiểu hình:
A. toàn hoa màu đỏ.
B. toàn hoa màu hồng.
C. 1 hoa màu đỏ : 1 hoa màu hồng.
D. 1 hoa màu hồng : 1 hoa màu trắng.
Đáp án: B
Theo đề bài thì tính trạng màu sắc hoa di truyền theo qui luật trội không hoàn toàn.
Cây hoa màu đỏ có kiểu gen là DD, cây hoa được dùng để lai phân tích có kiểu gen là dd, vì vậy ở thế hệ sau chỉ cho ra 1 loại kiểu gen là Dd và biểu hiện thành kiểu hình hoa màu hồng.
Câu 3. Tíến hành lai giữa 2 cây hoa màu hồng, ở thế hệ sau sẽ xuất hiện tỷ lệ phân tính:
A. toàn hoa màu hồng.
B. toàn hoa màu đỏ.
C. 3 hoa màu đỏ : 1 hoa màu trắng.
D. 1 hoa màu đỏ : 2 hoa màu hồng : 1 hoa màu trắng
Đáp án: D
Theo đề bài thì tính trạng màu sắc hoa di truyền theo qui luật trội không hoàn toàn.
Cây hoa màu hồng có kiểu gen là Dd, khi cho lai 2 cây hoa màu hồng với nhau thì ở thế hệ sau sẽ phân li theo tỉ lệ 1DD (hoa màu đỏ) : 2 Dd (hoa màu hồng) : 1dd (hoa màu trắng).
Câu 4. Phép lai giữa cây hoa màu hồng với hoa màu trắng sẽ xuất hiện tỷ lệ kiểu hình:
A. 1 hoa màu hồng : 1 hoa màu trắng.
B. 1 hoa màu đỏ : 1 hoa màu trắng.
C. 1 hoa màu đỏ : 1 hoa màu hồng.
D. 1 hoa màu đỏ : 2 hoa màu hồng : 1 hoa màu trắng.
Đáp án: A
Theo đề bài thì tính trạng màu sắc hoa di truyền theo qui luật trội không hoàn toàn.
Khi lai giữa cây hoa màu hồng (Dd) với hoa màu trắng (dd) ở thế hệ sau sẽ xuất hiện tỷ lệ kiểu hình là 1 hoa màu hồng (Dd) : 1 hoa màu trắng (dd).
Câu 5. Ở một loài thực vật, tính trạng màu sắc hoa do một gen có hai alen quy định. Cho cây hoa đỏ thuần chủng giao phấn với cây hoa trắng thuần chủng (P), thu được F1 toàn cây hoa hồng. F1 tự thụ phấn, thu được F2 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ: 25% cây hoa đỏ : 50% cây hoa hồng : 25% cây hoa trắng. Biết rằng sự biểu hiện của gen không phụ thuộc vào môi trường. Dựa vào kết quả trên, hãy cho biết trong các kết luận sau, có bao nhiêu kết luận đúng?
(1) Đời con của một cặp bố mẹ bất kì đều có tỉ lệ kiểu gen giống tỉ lệ kiểu hình.
(2) Chỉ cần dựa vào kiểu hình cũng có thể phân biệt được cây có kiểu gen đồng hợp tử và cây có kiểu gen dị hợp tử.
(3) Nếu cho cây hoa đỏ ở F2 giao phấn với cây hoa trắng, thu được đời con có kiểu hình phân li theo tỉ lệ 1 cây hoa đỏ : 1 cây hoa trắng.
(4) Kiểu hình hoa hồng là kết quả tương tác giữa các alen của cùng một gen.
A. 1.
B. 4.
C. 3.
D. 2.
Đáp án: 3
Theo như thí nghiệm Menđen thì khi lai cặp bố mẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng tương phản thì đời con (F1) phải mang tính trạng một bên (hoặc giống bố hoặc giống mẹ), tính trạng biểu hiện ở F1 gọi là tính trạng trội và F2 phân tính theo tỉ lệ kiểu hình 3 trội : 1 lặn. Nhưng với trường hợp như đề bài trên thì tính trạng ở F1 và F2 không đúng như Menđen nữa.
P: AA - Hoa đỏ (tc) x aa- Hoa trắng (tc)
F1: 100% Aa - Hoa hồng
F1 x F1: Aa x Aa
F2: 1/4AA(Đỏ) : 2/4 Aa (Hồng) : aa (Trắng)
Nhận xét: ta thấy alen A (hoa đỏ) không trội hoàn toàn so với alen a (hoa trắng). Cụ thể có thể có kiểu gen Aa không cho tính trạng Hoa đỏ mà lại tro tính trạng Hoa hồng (tính trạng trung gia giữa đỏ và trắng; sự pha trộn 2 màu đỏ và trắng sẽ tạo ra màu hồng). Hay nói cách khác là alen A và a là đồng trội. Như vậy mội kiểu gen khác nhau sẽ cho tính trạng tương ứng khác nhau và tỉ lệ phân li kiểu hình tương ứng với tỉ lệ phân li kiểu gen.
|
|
| Trội không hoàn toàn |
Từ những lí luận trên, chúng ta xem xét bài tập trên, tất cả các ý đều đúng trừ ý (3). Ý thứ 3 sai vì:
Hoa đỏ F2 sẽ có kiểu gen AA, lai với cây hoa trắng sẽ có kiểu gen aa. Vậy đời con thu được 100%Aa (có kiểu hình hoa hồng). Vậy ý (3) sai.
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Luyện tập Lai một cặp tính trạng bằng định luật phân ly Menden với hiện tượng trội không hoàn toàn Sinh 12. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
Chúc các em học tập tốt !
