Bài 1 trang 94 SGK Sinh 11 nâng cao
Thế nào là hướng động?
Hướng dẫn giải
- Hướng động là sự vận động sinh trưởng của cây về phía tác nhân kích thích của môi trường, còn gọi là tính hướng kích thích hay vận động định hướng. Khi vận động theo chiều thuận gọi là hướng động dương, khi vận động theo chiều ngược lại gọi là hướng động âm. Vận động này diễn ra tương đối chậm và được điều tiết nhờ hoạt động của hoocmôn thực vật.
Bài 2 trang 94 SGK Sinh 11 nâng cao
Nêu ví dụ và giải thích về các kiểu hướng động (hướng đất, hướng sáng, hướng nước, hướng hóa).
Hướng dẫn giải
Các kiểu hướng động:
- Hướng đất (hướng trọng lực): Ví dụ, khi đặt một hạt đậu mới nảy mầm ở vị trí nằm ngang. Sau một thời gian rễ cong xuống còn thân cong lên. Lặp lại nhiều lần vẫn diễn ra hiện tượng đó.
- Vận động hướng đất theo chiều lực hút của trọng lực trái đất là do sự phân bố điện tích và auxin không đều ở hai mặt rễ. Mặt trên có lượng auxin thích hợp cần cho sự phân chia lớn lên và kéo dài tế bàọ làm rễ cong xuống đất. Rễ có hướng đất dương. Ở chồi ngọn thì ngược lại: hướng đất âm.
- Hướng sáng: Ví dụ, khi cho cây mọc trong hộp kín có một lỗ tròn, thấy ngọn cây vươn về phía ánh sáng. Hướng sáng dương là do sự phân bố auxin mà cụ thể là axit indolaxêtic (AIA) không đều nhau. Auxin vận chuyển chủ động về phía ít ánh sáng. Lượng auxin nhiều kích thích sự kéo dài của tế bào. Khi cắt bỏ bao lá mầm ở cây thân thảo thì sinh trưởng dừng lại. Để đỉnh cắt tiếp tục sự sinh trưởng lại được phục hồi. Mức độ uốn cong của bao lá mầm về phía ánh sáng giúp phát hiện sự có mặt của AIA. Chính AIA được xâm nhập vào vách tế bào làm đứt các vách ngang của xenlulôzơ làm cho tế bào giãn dài ra.
- Hướng nước: Ví dụ, khi gieo hạt vào một chậu thủng lỗ hay trên lưới thép có bông ẩm, treo nghiêng. Khi hạt nảy mầm, rễ và thân cây mọc đúng theo chiều hướng đất.
- Rễ có tính hướng đất dương luôn quay xuống và hướng nước dương, luôn tìm về phía có nước. Kết quả rễ có hình lượn sóng. Trong lòng đất rễ vươn ra khá xa, len lỏi vào các khe hở của đất, hướng về phía nguồn nước lấy nước cung cấp cho mọi hoạt động trao đổi chất ở cây.
- Hướng hóa: Ví dụ, khi đặt hạt nảy mầm trên lưới sát mặt đất: ở giữa chậu thứ nhất đặt một bình xốp đựng phân bón (đạm, lân, kali), chậu thứ hai đặt một bình xốp đựng hóa chất độc như arsenat, fluorua.
- Ta thấy rằng, rễ cây sinh trưởng hướng về nguồn dinh dưỡng (đạm, lân, kali...) và tránh xa hóa chất độc hại (arsenat, fluorua).
Bài 3 trang 94 SGK Sinh 11 nâng cao
Auxin có vai trò gì trong hướng động của cây?
Hướng dẫn giải
- Vai trò của auxin trong hướng động của cây: Sự có mặt của auxin có vai trò kích thích sự kéo dài của tế bào. Nếu sự phân bố auxin trong thân non không đều sẽ dẫn đến hiện tượng sinh trưởng không đều của các nhóm tế bào trong cây. Chỗ nào có nhiều auxin (một cách thích hợp) thì các tế bào sinh trưởng mạnh (dài ra) làm cho bộ phận của cây cong về phía có ít auxin (thường là phía đối diện). Như vậy, auxin có vai trò quan trọng trong hướng động của cây.
Bài 4 trang 94 SGK Sinh 11 nâng cao
Hãy chọn phương án trả lời đúng.
Hướng động ở cây có liên quan tới
A. các nhân tố môi trường
B. sự phân giải sắc tố
C. đóng khí khổng
D. thay đổi hàm lượng axit nuclêic.
E. Thay đổi cấu trúc tế bào.
Hướng dẫn giải
Đáp án A
Bài 5 trang 94 SGK Sinh 11 nâng cao
Tìm các ứng dụng trong nông nghiệp về vận động hướng động?
Hướng dẫn giải
Các ứng dụng về vận động định huớng trong nông nghiệp:
- Hướng đất: Làm đất tơi, xốp, thoáng khí đủ ẩm rễ cây sinh trưởng ăn sâu.
- Hướng nước: Nơi nào được tưới nước thì rễ phân bố đến đó. Tưới nước ở rãnh làm cho rễ vươn rộng. Khi nước thấm sâu, rễ đâm sâu.
- Hướng hóa chất: Nguồn phân bón cần cho rễ cây vươn tới hấp thụ: bón phân theo tán lá nơi có nhiều rễ phụ và lông hút. Bón gốc làm phát triển bộ rễ theo chiều sâu. Khi trồng cây cần phối hợp đặc điếm của cây: bón phân nông cho cây có rễ chùm, bón phân sâu cho cây có rễ chính.
- Hướng sáng: Trồng nhiều loại cây, chú ý mật độ trồng từng loại cây, không cho lấp nhau để lá vươn theo ánh sáng. Chiếu ánh sáng sát mặt đất cho cây và cành thấp phát triển tạo quả nhiều (nhất là trồng cây trong nhà có mái che kính hay chất dẻo với nhiều loại cây phối hợp xen kẽ).
Trên đây là nội dung hướng dẫn giải chi tiết bài tập SGK nâng cao môn Sinh 11 Chương 2 Hướng động được trình bày rõ ràng, khoa học. Chúng tôi hy vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các bạn học sinh lớp 11 học tập thật tốt!
