Giải bài tập Tương tác giữa các gen không alen môn Sinh học 9 năm 2021

GIẢI BÀI TẬP TƯƠNG TÁC GIỮA CÁC GEN KHÔNG ALEN MÔN SINH HỌC 9 CÓ ĐÁP ÁN

 

Tương tác giữa các gen không alen: Mỗi kiểu tương tác có 1 tỉ lệ KH tiêu biểu dựa theo biến dạng của (3:1)2 như sau:

1.1. Tương tác bổ trợ có 3 tỉ lệ KH: 9:3:3:1; 9:6:1; 9:7.

a. Tương tác bổ trợ gen trội hình thành 4 KH: 9:3:3:1

A-B- ≠ A-bb ≠ aaB- ≠ aabb  thuộc tỉ lệ: 9:3:3:1

b. Tương tác bổ trợ gen trội hình thành 3 KH: 9:6:1

A-B- ≠ (A-bb = aaB-) ≠ aabb  thuộc tỉ lệ 9:6:1

c. Tương tác bổ trợ gen trội hình thành 2 KH: 9:7

A-B- ≠ (A-bb = aaB- = aabb) thuộc tỉ lệ 9:7

1.2. Tương tác át chế có 3 tỉ lệ KH: 9:3:4; 12:3:1; 13:3

a.  Tương tác át chế gen trội hình thành 3 KH: 12:3:1

(A-B- = A-bb) ≠ aaB- ≠ aabb  thuộc tỉ lệ 12:3:1

b. Tương tác át chế gen trội hình thành 2 KH: 13:3

(A-B- = A-bb = aabb) ≠ aaB- thuộc tỉ lệ 13:3

c. Tương tác át chế gen lặn hình thành 3 KH: 9:3:4

A-B- ≠ aaB- ≠ (A-bb = aabb) thuộc tỉ lệ 9:3:4

1.3. Tác động cộng gộp (tích lũy) hình thành 2 KH: 15:1

(A-B- = A-bb = aaB-) ≠ aabb

Tổng quát n cặp gen tác động cộng gộp => tỉ lệ KH theo hệ số mỗi số hạng trong khai triển của nhị thức Newton (A+a)n.

=>  Tương tác bổ trợ kèm theo xuất hiện tính trạng mới

Tương tác át chế ngăn cản tác dụng của các gen không alen.

Tương tác cộng gộp mỗi gen góp phần như nhau vào sự phát triển.

+ Cho biết kiểu tương tác tìm tỉ lệ phân li ở đời con

Ví dụ :  Ở  ngựa sự có mặt của 2 gen trội A và B  cùng kiểu gen qui định lông xám, gen A có khả năng đình chỉ hoạt động của gen B nên gen B cho lông màu đen khi không đứng cùng với gen A trong kiểu gen. Ngựa mang 2 cặp gen đồng hợp lặn cho kiểu hình lông hung. Các gen phân li độc lập trong quá trình di truyền. Tính trạng màu lông ngựa là kết quả của hiện tượng nào?

1. tác động cộng gộp                               C. Tác động ác chế
2. Trội không hoàn toàn                         D. Tác động bổ trợ

Giải:

Theo đề  gen A có khả năng đình chỉ hoạt động của gen B, gen B chỉ biểu hện kiểu hình khi không đứng cùng với gen A trong cùng 1 kiểu gen.

Hay nói cách khác là gen A át chế hoạt động của gen trội B

Suy ra, Tính trạng màu lông ngựa là kết quả của hiện tượng tương tác át chế

=> chọn đáp án:  C

+ Cho biết kiểu gen (kiểu hình) của bố mẹ tìm tỉ lệ phân li về kiểu gen và kiểu hình ở đời con.

Ví dụ1: Lai hai dòng bí thuần chủng quả tròn được F₁ toàn quả dẹt; F₂ gồm 271 quả dẹt : 179 quả tròn : 28 quả dài. Sự di truyền hình dạng quả tuân theo quy luật di truyền nào?

          A. Tương tác át chế                            B. Tương tác cộng gộp

          C. Trội không hoàn toàn                      D. Tương tác bổ trợ

Giải:

          Xét tỉ lệ KH đời con là: 271 quả dẹt : 179 quả tròn : 28 quả dài

                                                    ≈ 9 quả dẹt :         6 quả tròn :       1 quả dài

                      Quy luật di truyền chi phối là: Tương tác bổ trợ

=> Chọn đáp án D

          Chú ý: Đối với các bài toán dạng này, ta coi số nhỏ nhất như 1 đơn vị, rồi chia các số lớn hơn với nó

Ví dụ2: Cho lai hai dòng vẹt thuần chủng lông vàng với lông xanh, được F₁ toàn màu hoa thiên lý (xanh-vàng).F₂ gồm 9/16 màu thiên lý : 3/16 lông vàng : 3/16 lông xanh : 1/16 lông trắng. Tính trạng này di truyền theo quy luật:

1. Phân li độc lập                                                    C.Trội không hoàn toàn
2. Tương tác gen                                                     D. Liên kết gen

Giải:

          Tỉ lệ phân tính về KH ở thế hệ F₂ là: 9:3:3:1

          Mà đây là kết quả của phép lai của hai cá thể về một cặp tính trạng tương phản .

          Nên suy ra tính trạng này di truyền theo quy luật tương tác gen

                  Chọn đáp án B

Thường dựa vào kết quả phân tính ở thế hệ lai để suy ra số kiểu tổ hợp giao tử và số loại bố mẹ => số cặp gen tương tác.

Sau khi xác định được số cặp gen tương tác, đồng thời xác định được kiểu gen của bố mẹ và suy ra sơ đồ lai có thể có của phép lai đó để thấy tỉ lệ KG thuộc dạng nào, đối chiếu với kiểu hình của đề bài để dự đoán kiểu tương tác.

Thường thì tổng tỉ lệ chẩn ở thế hệ con bao giờ cũng là một số chẵn bởi nó là tích của một số chẵn với một số nguyên dương khác khi thực hiện phép nhân xác suất trong quần thể. Từ đó, suy ra số loại giao tử của bố mẹ.

+Khi lai F1 x F1 tạo ra F2 có 16 kiểu tổ hợp như: 9:3:3:1; 9:6:1; 9:7; 12:3:1; 13:3, 9:3:4; 15:1. (16 = 4*4 => P giảm phân cho 4 loại giao tử)

+ Khi lai F1 với cá thể khác tạo ra F2 có 8 kiểu tổ hợp như: 3:3:1:1; 4:3:1; 3:3:2; 5:3; 6:1:1; 7:1. (8 = 4*2 => một bên P cho 4 loại giao tử, một bên P cho 2 loại giao tử)

+ Khi lai phân tích F1 tạo ra F2 có 4 kiểu tổ hợp như: 3:1; 1:2:1; 1:1:1:1.

(4 = 4*1 => một bên P cho 4 loại giao tử, một bên P cho 1 loại giao tử)

Ví dụ 1: Khi lai cây hoa đỏ thuần chủng với cây hoa trắng thuần chủng, F₁ thu được 100% hoa đỏ. Cho lai F₁ với cây hoa trắng thuần chủng ở trên, F₂ thu được 3 hoa trắng : 1 hoa đỏ. Sự di truyền tính trạng trên tuân theo quy luật nào?

Giải

          Pt/c, F₁ thu được 100% hoa đỏ => tính trạng hoa đỏ trội hoàn toàn so với hoa trắng ( theo ĐL đồng tính của Menden).

          Mà tính trạng hoa trắng là tính trạng do gen lặn quy định nên hoa trắng chỉ cho 1 loại giao tử. Trong khi đó F₂= 3+1= 4 kiểu tổ hợp, vậy con lai F₁ phải cho 4 loại giao tử => F₁ dị hợp 2 cặp gen (AaBb), lúc đó KG của hoa trắng thuần chủng là aabb, kiểu gen của cây hoa đỏ thuần chủng là AABB.

          Sơ đồ lai:

Pt/c:                                     AABB                            x                              aabb

                                            hoa đỏ                                                    hoa trắng

F₁:                                                                          AaBb

                                                                              hoa đỏ

F₁ x Pt/c(hoa trắng):             AaBb                            x                              aabb

                                            hoa đỏ                                                    hoa trắng

F₂:                     1AaBb                     1Aabb                      1aaBb            1aabb                               

      Mà kết quả kiểu hình của đề bài là 3 hoa trắng: 1hoa đỏ. Ta đã xác định được ở trên KG aabb quy định tính trạng hoa trắng, AaBb quy định tính trạng hoa đỏ.

      Từ đó ta có thể kết luận 2 KG còn lại là Aabb và aaBb quy định tính trạng hoa trắng.

      Kết luận sự di truyền tính trạng trên tuân theo quy luật tương tác gen, kiểu tương tác bổ trợ gen trội.

Ví dụ 2: Ở đậu thơm, sự có mặt của 2 gen trội A, B trong cùng kiểu gen qui định màu hoa đỏ, các tổ hợp gen khác chỉ có 1 trong 2 loại gen trội trên, cũng như kiểu gen đồng hợp lặn sẽ cho kiểu hình hoa màu trắng. Cho biết các gen phân li độc lập  trong quá trình di truyền.  lai 2 giống đậu hoa trắng thuần chủng, F₁ thu được toàn hoa màu đỏ. Cho F₁ giao phấn với hoa trắng thu được F₂ phân tính theo tỉ lệ 37.5% đỏ: 62,5% trắng. Kiểu gen hoa trắng đem lai với F₁ là:

A. Aabb hoặc aaBb                                      B. Aabb hoặc AaBB

C. aaBb hoặc AABb                                     D. AaBB hoặc AABb

Giải:

F₂ phân tính có tỉ lệ:  37.5% đỏ: 62,5% trắng

   =   3 đỏ        :  5 trắng  = 8 tổ hợp =  4 giao tử x 2 giao tử. 

    Theo giả thuyết thì những cây hoa trắng có thể có là một trong các kiểu gen sau:        AAbb                          Aabb

          aaBB                           aaBb

          aabb

Trong đó, Kiểu gen AAbb, aaBB, aabb sẽ giảm phân cho 1 loại giao tử

                       Kiểu gen Aabb, aaBb giảm phân cho 2 loại giao tử

Vậy chỉ có KG Aabb, aaBb là thỏa mãn, để khi lai với cây F₁ cho ra 8 tổ hợp.

  Do đó cây đem lai sẽ cho 2 loại giao tử. nên cây đem lai với F₁ sẽ có kiểu gen là: Aabb hoặc aaBb.

=> Chọn đáp án A

 

-----

 -(Để xem nội dung tài liệu, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-

Trên đây là trích đoạn một phần nội dung tài liệu Giải bài tập Tương tác giữa các gen không alen môn Sinh học 9 năm 2021. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tập tốt !

Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:

• Bồi dưỡng HSG chuyên đề Gen Liên Kết - Di truyền Liên Kết môn Sinh học 9 năm 2021
• Các định luật của Men Đen môn Sinh Học 9 năm 2021
• Các bước giải nhanh một bài toán về Lai 1, 2 hay nhiều cặp tính trạng môn Sinh học 9 năm 2021