MÔI TRƯỜNG NHIỆT ĐỚI GIÓ MÙA
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
1. Khí hậu
- Phân bố: Nam Á và Đông Nam Á là hai khu vực điển hình cho khí hậu nhiệt đới gió mùa.
- Đặc điểm:
+ Khí hậu nhiệt đới gió mùa có hai đặc điểm nổi bật là nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa gió và thời tiết diễn biến thất thường.
+ Nhiệt độ trung bình cao trên 200C, biên độ nhiệt năm dao động khoảng 80C.
+ Lượng mưa tuy nhiều nhưng không đều giữa các năm và các mùa (mùa hạ nóng mưa nhiều, mùa đông lạnh và khô).
2. Các đặc điểm khác của môi trường
- Đặc điểm:
+ Môi trường nhiệt đới gió mùa là kiểu môi trường đa dạng và phong phú.
+ Gió mùa ảnh hưởng lớn tới cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống của con người.
- Thảm thực vật: nắng nóng, mưa nhiều thì cây xanh tốt, nhiều tầng còn lạnh và khô thì cây cuối có lá vàng úa, rụng lá.
- Kết luận:
+ Nam Á và Đông Nam Á là các khu vực thích hợp cho việc trồng cây lương thực (đặc biệt là cây lúa nước) và cây công nghiệp.
+ Những có nền văn minh lúa nước của thế giới (tập trung đông dân trên thế giới).
B. BÀI TẬP VÍ DỤ
Câu 1: Nêu đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt đới gió mùa.
Lời giải:
- Nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa:
+ Nhiệt độ trung bình năm trên 20oCvà trên 29oC vào cuối mùa khô
+ Lượng mưa trung bình năm trên 1000mm, nhưng thay đổi theo mùa: mùa mưa tập trung (từ tháng 5 đến tháng 10) đến 70% - 95% lượng mưa cả năm
- Thời tiết diễn biến thất thường: mùa mưa có năm đến sớm, có năm đến muộn; lượng mưa có năm ít, năm nhiều dễ gây ra hạn hán hay lụt lội.
Câu 2: Trình bày sự đa dạng của môi trường nhiệt đới gió mùa.
Lời giải:
- Cảnh quan thiên nhiên biến đổi theo thời gian và không gian do có sự khác nhau về lượng mưa và về phân bố mưa trong năm giữa các địa phương và giữa các mùa.
+ Ở những nơi mưa nhiều, rừng có nhiều tầng; trong rừng có một số cây rụng lá vào mùa khô.
+ Những nơi mưa ít, có đồng cỏ cao nhiệt đới.
+ Ở vùng cửa sông, ven biển xuất hiện rừng ngập mặn.
- Tính đa dạng về cảnh quan này không thể có ở môi trường xích đạo ẩm hay ở môi trường nhiệt đới.
C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu: 1 “Nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa gió và thời tiết diễn biến thất thường”. Đặc điểm trên nói về môi trường tự nhiên nào?
A. Môi trường xích đạo ẩm.
B. Môi trường nhiệt đới gió mùa.
C. Môi trường nhiệt đới.
D. Môi trường ôn đới.
Hướng dẫn:
“Nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa gió và thời tiết diễn biến thất thường”. Đặc điểm trên nói về môi trường nhiệt đới gió mùa.
Chọn: B.
Câu: 2 Môi trường nhiệt đới gió mùa phân bố điển hình ở khu vực nào trên Trái Đất?
A. Nam Á, Đông Nam Á
B. Nam Á, Đông Á
C. Tây Nam Á, Nam Á.
D. Bắc Á, Tây Phi.
Hướng dẫn:
Khí hậu nhiệt đới gió mùa là loại khí hậu đặc sắc của đới nóng, điển hình là ở Nam Á và Đông Nam Á.
Chọn: A.
Câu: 3 Hướng gió chính vào mùa đông ở môi trường nhiệt đới gió mùa là:
A. Tây Nam.
B. Đông Bắc.
C. Đông Nam.
D. Tây Bắc.
Hướng dẫn:
Vào mùa đông, gió mùa thổi từ lục địa châu Á ra theo hướng Đông Bắc, đem theo không khí khô và lạnh cho môi trường nhiệt đới gió mùa.
Chọn: B.
Câu: 4 Loại gió nào mang lại lượng mưa lớn cho môi trường nhiệt đới gió mùa?
A. gió mùa Tây Nam.
B. gió mùa Đông Bắc.
C. gió Tín phong.
D. gió Đông Nam.
Hướng dẫn:
Vào mùa hạ, gió mùa Tây Nam thổi từ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương tới, đem theo không khí mát mẻ và mưa lớn cho môi trường nhiệt đới gió mùa.
Chọn: A.
Câu: 5 Sự thất thường trong chế độ mưa ở môi trường nhiệt đới gió mùa đã gây ra thiên tai nào sau đây?
A. động đất, sóng thần.
B. bão, lốc.
C. hạn hán, lũ lụt.
D. núi lửa.
Hướng dẫn:
Môi trường nhiệt đới gió mùa có thời tiết diễn biến thất thường, mùa mưa có năm đến sớm, có năm đến muộn và lượng mưa có năm ít, có năm nhiều dễ gây ra hạn hán hay lũ lụt.
Chọn: C.
Câu: 6 Thảm thực vật nào sau đây không thuộc môi trường nhiệt đới gió mùa?
A. rừng cây rụng lá vào mùa khô.
B. đồng cỏ cao nhiệt đới.
C. rừng ngập mặn.
D. rừng rậm xanh quanh năm.
Hướng dẫn:
Môi trường nhiệt đới gió mùa có thảm thực vật đa dạng, gồm: rừng cây rụng lá vào mùa khô, rừng ngập mặn ven biển, đồng cỏ cao nhiệt đới.
Chọn: D.
Câu: 7 Cây lương thực đặc trưng ở môi trường nhiệt đới gió mùa?
A. cây lúa mì.
B. cây lúa nước.
C. cây ngô.
D. cây lúa mạch.
Hướng dẫn:
Khí hậu nhiệt đới gió mùa có lượng mưa khá lớn, nhiệt độ cao (trên 200C), sông ngòi nhiều nước đem lại nguồn nước tưới và lượng phù sa màu mỡ nên thuận lợi cho phát triển cây lúa nước.
Chọn: B.
Câu: 8 Hạn chế của khí hậu nhiệt đới gió mùa là:
A. Nhiệt độ trung bình năm trên 200C.
B. Đất đai dễ xói mòn, sạt lở.
C. Thời tiết diễn biến thất thường.
D. Nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa.
Hướng dẫn:
Khí hậu nhiệt đới gió mùa có thời tiết diễn biến thất thường, mùa mưa có năm đến sớm, có năm đến muộn và lượng mưa có năm ít, năm nhiều nên dễ gây ra hạn hán hay lụt lội.
Chọn: C.
Câu: 9 Việt Nam nằm trong môi trường:
A. Môi trường xích đạo ẩm
B. Môi trường nhiệt đới gió mùa
C. Môi trường nhiệt đới
D. Môi trường ôn đới
Hướng dẫn:
Việt Nam có vị trí địa lí thuộc khu vực Đông Nam Á, thuộc môi trường nhiệt đới gió mùa.
Chọn: B.
Câu: 10 Đặc điểm khí hậu miền Bắc nước ta có một mùa đông lạnh là do:
A. nước ta nằm ở vĩ độ cao trong đới khí hậu ôn hòa.
B. do ảnh hưởng của dòng biển lạnh.
C. chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc có tính chất lạnh, khô.
D. địa hình núi cao nên khí hậu có sự phân hóa theo đai cao.
Hướng dẫn:
Vào mùa đông, miền Bắc nước ta trực tiếp đón gió mùa đông bắc thổi từ lục địa châu Á xuống với tính chất lạnh khô, làm hạ thấp nhiệt độ (có 3 tháng nhiệt độ dưới 150C), đem lại một mùa đông lạnh.
Chọn: C.
---(Hết)---
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Chuyên đề Môi trường nhiệt đới gió mùa môn Địa Lí 7 năm 2021. Để xem thêm nhiều tư liệu hữu ích khác, các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
