CÁC HÌNH THỨC CANH TÁC TRONG NÔNG NGHIỆP Ở ĐỚI NÓNG
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
1. Làm nương rẫy
- Khái niệm: Là hình thức canh tác nông nghiệp lâu đời nhất của xã hội loài người.
- Đặc điểm:
+ Rừng hay xavan bị đốt để làm nương rẫy. Đất bị khai thác triệt để.
+ Canh tác sử dụng công cụ thô sơ, ít chăm bón, nên năng suất cây trồng rất thấp.
- Hậu quả: Đất bạc màu, dễ bị xói mòn, ô nhiễm môi trường.
2. Làm ruộng, thâm canh lúa nước
- Phân bố:
+ Trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa.
+ Những nơi có nguồn lao động dồi dào và chủ động tưới tiêu.
- Đặc điểm:
+ Thâm canh lúa cho phép tăng vụ, tăng năng suất, nhờ đó sản lượng cũng tăng lên.
+ Chăn nuôi gia súc, gia cầm cũng có điều kiện phát triển.
+ Một số nước vẫn lâm vào tình trạng thiếu lương thực (do dân số đông và thời tiết thất thường).
- Nguyên nhân:
+ Do áp dụng những tiến bộ về khoa học - kĩ thuật.
+ Chính sách nông nghiệp đúng đắn của nhà nước.
3. Sản xuất nông sản hàng hoá theo quy mô lớn
- Phân bố: Ở các trang trại, đồn điền trong đới nóng.
- Đặc điểm:
+ Trồng trọt cây công nghiệp và chăn nuôi chuyên môn hoá theo quy mô lớn.
+ Mục đích xuất khẩu hoặc cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến.
- Kết quả:
+ Tạo ra khối lượng nông sản hàng hoá lớn và có giá trị cao.
+ Bám sát nhu cầu của thị trường.
B. BÀI TẬP VÍ DỤ
Câu 1: Hãy nêu sự khác nhau của các hình thức canh tác nông nghiệp ở đới nóng.
Lời giải:
- Làm nương rẫy:
+ Rừng hay xavan bị đốt làm nương rẫy.
+ Sử dụng công cụ thô sơ, ít chăm bón, năng suất thấp, làm đất bạc màu.
- Làm ruộng, thâm canh lúa nước:
+ Ở những nơi có nguồn lao động dồi dào và chủ động tưới tiêu, người ta làm ruộng , thâm canh lúa nước.
+ Thâm canh lúa cho phép tăng vụ, tăng năng suất, nhớ đó sản lượng cũng tăng lên.
- Sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo quy mô lớn (trang trại, đồn điền):
+ Trồng cây công nghiệp và chăn nuôi chuyên môn hóa theo quy mô lớn xuất khẩu hoặc cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến.
+ Tạo ra khối lượng sản xuất hàng hóa lớn và có giá trị cao, nhưng phải bám sát nhu cầu của thị trường.
Câu 2: Sắp xếp những dữ liệu cho dưới đây và vẽ vào sơ đồ thâm canh lúa nước?
Lời giải:
C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu: 1 Trong các hình thức canh tác dưới đây, hình thức nào cho năng suất thấp nhất, ảnh hưởng xấu tới môi trường:
A. Làm đồn điền.
B. Làm ruộng thâm canh lúa nước.
C. Làm nương rẫy.
D. Trồng cây công nghiệp lâu năm.
Hướng dẫn:
Làm nương rẫy là hình thức canh tác cho năng suất thấp nhất và có ảnh hưởng rất xấu tới môi trường (đất bạc màu, ô nhiễm không khí do đốt nương,…).
Chọn: C.
Câu: 2 Để tiến hành thâm canh lúa nước, điều kiện nào là quan trọng nhất:
A. Mưa nhiều (> 1000mm/năm), có điều kiện giữ nước, chủ động tưới tiêu.
B. Có đầy đủ phân bón.
C. Có nguồn lao động dồi dào.
D. Có giống tốt, ngắn ngày, cho năng suất cao.
Hướng dẫn:
Để tiến hành thâm canh lúa nước, điều kiện nào là quan trọng nhất là có nước thường xuyên, nghĩa là phải mưa nhiều (> 1000mm/năm) để đủ nước tưới tiêu và tài nguyên đất phải tốt, giữ nước.
Chọn: A.
Câu: 3 Các đồn điền cao su, cà phê của nước ta phố biến ở dạng địa hình:
A. Vùng núi cao.
B. Cao nguyên.
C. Vùng đồi trung du.
D. Vùng đồng bằng.
Hướng dẫn:
Các đồn điền cao su, cà phê của nước ta phố biến ở dạng địa hình cao nguyên. Ở Việt Nam, cà phê và cao su được trồng nhiều ở các cao nguyên ở Tây Nguyên.
Chọn: B.
Câu: 4 Trong các đồn điền, người ta thường trồng các loại cây:
A. Cây hoa màu.
B. Cây lương thực.
C. Cây công nghiệp dài ngày.
D. Cây lấy gỗ sản xuất.
Hướng dẫn:
Trong các đồn điền, người ta thường trồng các loại cây công nghiệp dài ngày như cà phê, cao su, tiêu, điều, ca cao,…
Chọn: C.
Câu: 5 Vai trò của môi trường đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của một nước:
A. Môi trường đóng vai trò quyết định đến sự phát triển kinh tế - xã hội của một nước.
B. Môi trường có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội của một nước.
C. Môi trường không có ảnh hưởng gì đến sự phát triển kinh tế - xã hội của một nước.
D. Môi trường không đóng vai trò gì đến sự phát triển kinh tế - xã hội của một nước.
Hướng dẫn:
Vai trò của môi trường đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của một nước là môi trường không có vai trò quyết định mà môi trường chỉ có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội của một nước.
Chọn: B.
Câu: 6 Hình thức canh tác có lịch sử lâu đời nhất trong xã hội loài người:
A. Làm ruộng, thâm canh lúa nước.
B. Làm đường đồng mức.
C. Sản xuất hàng hóa.
D. Làm nương rẫy.
Hướng dẫn:
Hình thức canh tác có lịch sử lâu đời nhất trong xã hội loài người canh tác nương rẫy.
Chọn: D.
Câu: 7 Ở đới nóng có mấy hình thức canh tác cơ bản:
A. 1 B. 2
C. 3 D. 4
Hướng dẫn:
Ở đới nóng có 3 hình thức canh tác cơ bản. Đó là làm nương rẫy; làm ruộng, thâm canh lúa nước và sản xuất nông sản hàng hóa theo quy mô lớn.
Chọn: C.
Câu: 8 Làm nương rẫy thường phát triển ở:
A. Đồng bằng.
B. Ven biển.
C. Đồi núi.
D. Hoang mạc.
Hướng dẫn:
Làm nương rẫy thường phát triển mạnh ở các vùng núi. Đặc biệt là vùng núi có sự cư trú của người dân tộc thiểu số và các tộc người.
Chọn: C.
Câu: 9 Một hình thức làm lúa ở đồi núi rất độc đáo là:
A. Đốt rừng làm lúa.
B. Lấp bằng thung lũng trồng lúa.
C. Làm ruộng bậc thang.
D. Bơm nước trồng lúa.
Hướng dẫn:
Ở các vùng núi cao, để hạn chế tình trạng xói mòn và sạt lở đất người dân đã làm ruộng bậc thang để canh tác lúa nước. Ở Việt Nam, hình thức trồng lúa nước độc đáo này phát triển mạnh ở các tỉnh Trung du và miền núi Bắc Bộ (Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Lai Châu,…).
Chọn: C.
---(Hết)---
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Chuyên đề Các hình thức canh tác trong nông nghiệp ở đới nóng môn Địa Lí 7 năm 2021. Để xem thêm nhiều tư liệu hữu ích khác, các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
