HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP Ở ĐỚI NÓNG
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
1. Đặc điểm sản xuất nông nghiệp
| Kiểu môi trường | Môi trường xích đạo ẩm | Môi trường nhiệt đới và nhiệt đới gió mùa |
| Thuận lợi | Cây trồng phát triển quanh năm, có thể trồng gối vụ, xen canh. | Chủ động bố trí mùa vụ và lựa chọn cây trồng thích hợp. |
| Khó khăn | Mầm bệnh dễ phát triển, lớp đất màu dễ bị rửa trôi. | Xói mòn đất, lũ lụt, hạn hán |
| Biện pháp khắc phục | Bảo vệ rừng và trồng rừng ở những vùng đồi núi. | Làm thủy lợi, trồng cây để che phủ lớp đất bề mặt, phòng chống thiên tai, dịch bệnh, đảm bảo tính mùa vụ. |
2. Các sản phẩm nông nghiệp chủ yếu
| Cây trồng hoặc vật nuôi | Phân bố nhiều | |
| Cây lương thực | - Lúa nước - Ngô, sắn, khoai,… | - Nam Á, Đông Á,… - Hầu hết các nước. |
| Cây công nghiệp | - Cà phê - Cao su - Mía, dừa, hồ tiêu, cọ dầu,… | - Nam Mĩ, Tây Phi, Đông Nam Á - Đông Nam Á - Đông Nam Á, Nam Mỹ |
| Chăn nuôi | - Bò - Trâu - Lợn - Cừu, dê, ngựa,… | - Ấn Độ, Nam Mĩ - Ấn Độ, Đông Nam Á - Nam Á, Đông Nam Á - Nam Á, Nam Mĩ, Đông Nam Á |
B. BÀI TẬP VÍ DỤ
Câu 1: Môi trường xích đạo ẩm có những thuận lợi và khó khăn gì đối với sản xuất nông nghiệp?
Lời giải:
- Thuận lợi: mưa nhiều, nắng nhiều quanh năm nên có thể trồng nhiều loại cây, nuôi nhiều vật nuôi quanh năm; trồng xen nhiều loại cây
- Khó khăn: nóng ẩm quanh năm là điều kiện thuận lợi cho nhiều loại dịch bệnh phát triển, gây hại cho cây trồng và gia súc.
Câu 2: Để khắc phục những khó khăn do khí hậu nhiệt đới gió mùa gây ra, trong sản xuất nông nghiệp cần thực hiện những biện pháp chủ yếu nào?
Lời giải:
- Phát triển thủy lợi và trồng cây che phủ đất.
- Đảm bảo tính chất chặt chẽ của thời vụ và có những biện pháp phòng chống thiên tai (bão, lụt, hạn hán,...)và phòng trừ dịch bệnh hại cây trồng và vật nuôi.
Câu 3: Nêu các loại nông sản chính của đới nóng. Xác định trên bản đồ thế giới các nước và các khu vực ở đới nóng sản xuất nhiều loại nông sản đó.
Lời giải:
- Lúa nước: ở các đồng bằng của vùng nhiệt đới gió mùa (nhất là châu Á)
- Ngô: Mê-hi-cô, Bra-xin, Ấn Độ, Ni-gê-ri-a…
- Cao lương: các vùng nhiệt đơi khô cằn của Châu Phi.
- Cà phê: Nam Mĩ, Tây phi, Đông Nam Á
- Cao su: Đông Nam Á
- Dừa: các nước ven biển, nhất là ở Đông Nam Á
- Bông: Nam Á
- Mía: Nam Mĩ
- Lạc: vùng nhiệt đới ẩm ở Nam Mĩ, Tây Phi, Nam Á.
- Bò: Ấn Độ, Bra-xin, Mê-hi-cô, Cô-lôm-pi-a…
- Trâu: Ấn độ, Xu-đăng, Ê-ti-ô-pi
- Dê: Trung phi, Nam Á, Bra-xin..
- Lợn: tập trung chủ yếu ở các cùng trồng nhiều ngũ cốc (lúa, ngô …) và đông dân cư.
C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Hạn chế của khí hậu nóng ẩm đối với sản xuất nông nghiệp là:
A. sâu bệnh dễ phát triển, gây hại cho cây trồng, vật nuôi.
B. sương muối, giá rét.
C. hạn hán, thiếu nước vào mùa khô.
D. động đất, núi lửa thường xuyên xảy ra.
Hướng dẫn:
Môi trường xích đạo ẩm có khí hậu nóng ẩm, tạo điều kiện cho sâu bệnh dễ phát triển, gây hại cho cây trồng, vật nuôi.
Chọn: A.
Câu 2: Cây lương thực quan trọng nhất ở các đồng bằng của vùng nhiệt đới gió mùa là:
A. cây lúa mì.
B. cây ngô.
C. cây cao lương.
D. cây lúa nước.
Hướng dẫn:
Cây lương thực quan trọng nhất ở các đồng bằng của vùng nhiệt đới gió mùa là cây lúa nước.
Chọn: D.
Câu 3: Đặc điểm không đúng về sản xuất nông nghiệp ở đới nóng là:
A. Vùng thuận lợi cho sản xuất cây lương thực (đặc biệt cây lúa nước) và cây công nghiệp.
B. Các cây công nghiệp nhiệt đới rất phong phú (cà phê, cao su, mía,..).
C. Chăn nuôi phát triển hơn trồng trọt và mang lại hiệu quả kinh tế cao.
D. Phổ biến hình thức chăn thả dê, cừu, trâu, bò trên các đồng cỏ.
Hướng dẫn:
Đới nóng thuận lợi cho canh tác cây lương thực (đặc biệt cây lúa nước) và cây công nghiệp; các cây công nghiệp nhiệt đới rất phong phú (cà phê, cao su, mía,..), hình thành nhiều vùng chuyên canh quy mô lớn. Chăn nuôi ở đới nóng phổ biến hình thức chăn thả dê, cừu, trâu, bò trên các đồng cỏ. Nhưng nhìn chung chăn nuôi chưa phát triển bằng trồng trọt.
Chọn: C.
Câu 4: Loại cây lương thực được trồng chủ yếu ở vùng đồi núi là:
A. cây ngô.
B. cây lúa nước.
C. cây sắn.
D. cây khoai lang.
Hướng dẫn:
Vùng đồi núi khu vực đới nóng thích hợp để trồng cây sắn.
Chọn: C.
Câu 5: Cây cao su được trồng phổ biến ở khu vực nào sau đây?
A. Nam Á.
B. Tây Phi.
C. Đông Nam Á.
D. Nam Mĩ.
Hướng dẫn:
Cây cao su được trồng phổ biến ở khu vực Đông Nam Á.
Chọn: C.
Câu 6: Chăn nuôi gia súc ở đới nóng chủ yếu phổ biến hình thức:
A. chăn thả.
B. công nghiệp.
C. bán công nghiệp.
D. chuồng trại.
Hướng dẫn:
Chăn nuôi gia súc ở đới nóng chủ yếu phổ biến hình thức chăn thả.
Chọn: A.
Câu 7: Quốc gia châu Á có đàn bò và đàn trâu lớn nhất thế giới là:
A. Trung Quốc.
B. Ấn Độ.
C. Bra-xin.
D. In-đô-nê-xi-a.
Hướng dẫn:
Ấn Độ là quốc gia châu Á có đàn bò và đàn trâu lớn nhất thế giới.
Chọn: B.
Câu 8: Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến xói mòn đất ở môi trường xích đạo ẩm là:
A. mất lớp phủ thực vật trong điều kiện nhiệt độ cao, lượng mưa lớn.
B. con người sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật trong canh tác.
C. sông ngòi lớn, dòng chảy mạnh.
D. địa hình chủ yếu là đồi núi có độ dốc lớn.
Hướng dẫn:
Môi trường xích đạo ẩm có nhiệt độ và độ ẩm cao nên các chất hữu cơ bị phân hủy nhanh, do vậy tầng mùn mỏng. Trong điều kiện mất lợp phủ thực vật, mưa lớn dễ dàng rửa trôi đất, nhất là trên các sườn dốc làm đất bị xói mòn, trơ sỏi đá.
Chọn: A.
Câu 9: Đâu không phải là biện pháp quan trọng góp phần khắc phục trực tiếp những khó khăn do khí hậu nhiệt đới gió mùa gây ra trong sản xuất nông nghiệp?
A. Làm thủy lợi.
B. Trồng rừng che phủ đất.
C. Đa dạng hóa cơ cấu cây trồng vật nuôi.
D. Phát triển công nghiệp chế biến.
Hướng dẫn:
Để trực tiếp khắc phục những khó khăn do khí hậu nhiệt đới gió mùa gây ra trong sản xuất nông nghiệp, các biện pháp quan trọng nhất là làm thủy lợi để điều tiết lượng nước tưới vào mùa lũ – cạn, trồng rừng che phủ tránh xói mòn sạt lở đất, đa dạng hóa cơ cấu cây trồng vật nuôi nên mỗi loại cây trồng vật nuôi khác nhau sẽ thích nghi tốt với sự thay đổi phân hóa của khí hậu.
Chọn: D.
Câu 10: Việc bố trí và lựa chọn các loại cây trồng ở môi trường nhiệt đới và nhiệt đới gió mùa bị chi phối bởi lượng mưa và chế độ mưa trong năm. Nguyên nhân sâu xa là do:
A. Lượng mưa có sự phân hóa sâu sắc.
B. Khí hậu có nhiệt độ và độ ẩm cao.
C. Đất đai đa dạng, màu mỡ.
D. Lượng mưa trung bình năm lớn (trên 1500mm).
Hướng dẫn:
Môi trường nhiệt đới và nhiệt đới gió mùa có sự phân hóa lượng mưa theo mùa rõ rệt. Bên cạnh sự phân hóa theo mùa, lượng mưa cũng thay đổi theo không gian, khu vực mưa ít có khu vực mưa nhiều tùy thuộc vào vị trí gần hay xa biển, địa hình đón gió hay khuất gió. Vì vậy, sự phân hóa chế độ mưa theo mùa và theo không gian đã quy định việc bố trị lựa chọn các loại cây khác nhau, có loài cây ưa khô hạn, cần ít nước, có loài cây cần nhiều nước,...
Chọn: A.
---(Hết)---
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Chuyên đề Hoạt động sản xuất nông nghiệp ở đới nóng môn Địa Lí 7 năm 2021. Để xem thêm nhiều tư liệu hữu ích khác, các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
