Chuyên đề cacbohidrat - Ôn thi THPT QG môn Hóa học

CHUYÊN ĐỀ CACBOHIĐRAT – ÔN THI THPT QG MÔN HÓA

 

A – MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ THUYẾT CẦN NẮM VỮNG

1. Cấu trúc phân tử

a) Glucozơ và fructozơ (C₆H₁₂O₆)

Glucozơ là monosaccarit, cấu tạo bởi một nhóm cacbonyl ở C₁ (là anđehit) và năm nhóm – OH ở năm nguyên tử cacbon còn lại (là poliancol): CH₂OH[CHOH]₄CHO.

Trong thiên nhiên, glucozơ tồn tại chủ yếu ở hai dạng a-glucozơ và b-glucozơ (dạng mạch vòng). Trong dung dịch, hai dạng vòng này chiếm ưu thế và luôn chuyển hoá lẫn nhau theo một cân bằng qua dạng mạch hở(nâng cao).

Glucozơ có đầy đủ các tính chất của rượu đa chức và anđehit đơn chức.

Fructozơ là đồng phân của glucozơ, cấu tạo bởi một nhóm cacbonyl ở vị trí C₂ (là xeton) và năm nhóm – OH ở năm nguyên tử cacbon còn lại (là poliancol): CH₂OH[CHOH]₃COCH₂OH.

Cùng với dạng mạch hở fructozơ có thể tồn tại ở dạng mạch vòng 5 cạnh hoặc 6 cạnh(nâng cao).

Trong môi trường bazơ, fructozơ có sự chuyển hoá thành glucozơ:

b) Saccarozơ và mantozơ (C₁₂H₂₂O₁₁)        

Saccarozơ là một đisaccarit, cấu tạo bởi C₁ của gốc a - glucozơ nối với C₂ của gốc b - fructozơ qua nguyên tử O (C₁ – O – C₂). Trong phân tử không còn nhóm OH semiaxetal, nên không có khả năng mở vòng.

Mantozơ là đồng phân của saccarozơ, cấu tạo bởi C₁ của gốc a - glucozơ nối với C­₄ của gốc a - hoặc b - glucozơ qua nguyên tử O (C₁ – O – C₄). Đơn vị monosaccarit thứ hai có nhóm OH semiaxetal tự do, do đó có thể mở vòng tạo thành nhóm anđehit (– CHO). 

c) Tinh bột và xenlulozơ (C₆H₁₀O₅)_n

Tinh bột là polisaccarit, cấu tạo bởi các mắt xích a-glucozơ liên kết với nhau thành mạch xoắn lò xo, phân tử không có nhóm CHO và các nhóm OH bị che lấp đi.

Xenlulozơ là đồng phân của tinh bột, cấu tạo bởi các mắt xích b-glucozơ liên kết với nhau thành mạch kéo dài, phân tử không có nhóm CHO và mỗi mắt xích còn 3 nhóm OH tự do, nên công thức của xenlulozơ còn có thể viết [C₆H₇O₂(OH)₃]_n.

2. Tính chất hoá học

	Glucozơ	Fructozơ	Saccarozơ	Mantozơ	Tinh bột	Xenlulozơ
T/c của anđehit + [Ag(NH3)2]OH	Ag↓	+	-	Ag↓	-	-
T/c riêng của –OH hemiaxetal + CH3OH/HCl	Metyl glucozit	-	-	Metyl glucozit	-	-
T/c của poliancol + Cu(OH)2	dd màu xanh lam	dd màu xanh lam	dd màu xanh lam	dd màu xanh lam	-	-
T/c của ancol (P/ư este hoá) + (CH3CO)2O + HNO3/H2SO4	+	+	+	+	+	Xenlulozơ triaxetat
	+	+	+	+	+	Xenlulozơ trinitrat
P/ư thuỷ phân + H2O/H+	-	-	Glucozơ + Fructozơ	Glucozơ	Glucozơ	Glucozơ
P/ư màu + I2	-	-	-	-	màu xanh đặc trưng	-

(+) có phản ứng, không yêu cầu viết sản phẩm; (-) không có phản ứng.

(*) phản ứng trong môi trường kiềm.

B - MỘT SỐ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC THƯỜNG GẶP

1.CH₂OH[CHOH]₄CHO+5CH₃COOH ⇔ CH₃COOCH₂[CHOOCCH₃]₄CHO + H₂O

                                                                        (pentaaxetyl glucozơ)         

2. CH₂OH[CHOH]₄CHO + H₂ → CH₂OH[CHOH]₄CH₂OH    Sobit (Sobitol)

3. CH₂OH[CHOH]₄CHO + 2Cu(OH)₂ → CH₂OH[CHOH]₄COOH + Cu₂O +2H₂O

4. CH2OH[CHOH]4CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH → CH₂OH[CHOH]₄COONH₄ + 2Ag + 3NH₃ + H₂O        

                                                                                  glucozơ amoni gluconat

5. C₆H₁₂O₆ →   2C₂H₅OH + 2CO₂­

6. C₆H₁₂O₆ →  2CH₃–CHOH–COOH    Axit lactic (axit sữa chua)

7. (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O → nC₆H₁₂O₆

     (Tinh bột)                     (Glucozơ)

8. (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O →  nC₆H₁₂O₆

       (Xenlulozơ)               (Glucozơ)

9. 6H–CHO →  C₆H₁₂O₆

10. 

11. CH₂OH[CHOH]₃COCH₂OH  ⇔  CH₂OH[CHOH]₄CHO

12. CH₂OH[CHOH]₄CHO + Br₂ + H₂O →  CH₂OH[CHOH]₄COOH + 2HBr

13. CH₂OH[CHOH]₄COOH + Fe³⁺  → tạo phức màu vàng xanh.

14. C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O → C₆H₁₂O_6(Glucozơ) + C₆H₁₂O_6(Fructozơ)

15. C₁₂H₂₂O₁₁ + Ca(OH)₂ + H₂O → C₁₂H₂₂O₁₁.CaO.2H₂O

16. C₁₂H₂₂O₁₁.CaO.2H₂O + CO₂ → C₁₂H₂₂O₁₁ + CaCO₃¯+ 2H₂O

17. (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O   →  nC₆H₁₂O₆

        tinh bột                        glucozơ

18. 6nCO₂ + 5nH₂O → (C₆H₁₀O₅)_n

19. (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O  → nC₆H₁₂O₆

        xenlulozơ                    glucozơ

20. [C₆H₇O₂(OH)₃]_n  +  3nHONO₂  → [C₆H₇O₂(ONO₂)₃]_n  +  3nH₂O

                                                                    xenlulozơ trinitrat

C. BÀI TẬP

Câu 1: Cho biết chất nào sau đây thuộc monosacarit:

A.Glucozơ            

B.Saccarozơ             

C.Tinh bột         

D.Xenlulozơ

Câu 2: Cho biết chất nào sau đây thuộc đisacarit:

 A.Glucozơ            

 B.Saccarozơ             

C.Tinh bột         

D.Xenlulozơ

Câu 3: Cho biết chất nào sau đây thuộc polisacarit:

A.Glucozơ            

B.Saccarozơ             

C.Mantozơ         

D.Xenlulozơ

Câu 4: Chất nào sau đây là đồng phân của Fructozơ?

A.Glucozơ            

B.Saccarozơ             

C.Mantozơ         

D.Xenlulozơ

Câu 5: Chất nào sau đây là đồng phân của Mantozơ?

A.Glucozơ            

B.Saccarozơ             

C.Tinh bột          

D.Xenlulozơ

Câu 6: Dung dịch saccarozơ tinh khiết không có tính khử,nhưng khi đun nóng với dung dịch H₂SO₄ lại có thể cho phản ứng tráng gương.Đó là do:

A.Đã có sự tạo thành anđehit sau phản ứng.        

B.Saccarozơ bị thuỷ phân tạo thành glucozơ và fructozơ.

C.Saccarozơ bị thuỷ phân tạo thành glucozơ .      

D.Saccarozơ bị thuỷ phân tạo thành fructozơ.

Câu 7: Trong công nghiệp chế tạo ruột phích,người ta thường sử dụng phản ứng hoá học nào sau đây?

A.Cho axetilen tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃.

B.Cho anđehit fomic tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃.

C.Cho axit fomic tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃.

D.Cho glucozơ tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃.

Câu 8: Bệnh nhân phải tiếp đường (tiêm hoặc truyền dung dịch đường vào tĩnh mạch),đó là loại đường nào?

A.Glucozơ             

B.Mantozơ           

C.Saccarozơ                 

D.Fructozơ

Câu 9: Đường saccarozơ (đường mía) thuộc loại saccarit nào?

A. Monosaccarit        

B. Đisaccarit          

C. Polisaccarit       

D. Oligosaccarit

Câu 10: Hãy chọn phát biểu đúng:

A.Oxi hoá ancol thu được anđehit.               

B.Oxi hoá ancol bậc 1 ta thu được xeton.

C.Glucozơ là hợp chất hữu cơ tạp chức.                      

D.Fructozơ là hợp chất hữu cơ đa chức.

Câu 11: Phản ứng nào sau đây chứng tỏ glucozơ có dạng mạch vòng?

A.Phản ứng với dung dịch AgNO₃/NH₃.             

B.Phản ứng với Cu(OH)₂/OH^-.

C.Phản ứng với CH₃OH/H⁺.                                

D.Phản ứng với (CH₃CO)₂O/H₂SO₄ đ.

Câu 12: Chỉ dùng thêm một hoá chất nào sau đây để phân biệt 3 chất: Glixerol, Ancol etylic, Glucozơ.

A.Quỳ tím           

B.CaCO₃            

C.CuO           

D.Cu(OH)₂

Câu 13: Fructozơ không phản ứng được với chất nào sau đây?

A.Cu(OH)₂/NaOH (t^o)                  

B.AgNO₃/NH₃ (t^o)             

C.H₂ (Ni/t^o)                  

D.Br₂

Câu 14:Phản ứng nào sau đây dùng để chứng minh trong công thức cấu tạo của glucozơ có nhiều nhóm –OH ở kề nhau?

A.Cho glucozơ tác dụng với  H₂,Ni,t^o.

B.Cho glucozơ tác dụng với Cu(OH)₂ ở nhiệt độ thường tạo dung dịch xanh lam.

C.Cho glucozơ tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃,t^o.

D.Cho glucozơ tác dụng với dung dịch nước Br₂.

Câu 15: Cho 3 nhóm chất hữu cơ sau:

 1.Saccarozơ và dung dịch glucozơ.           

2.Saccarozơ và mantozơ.     

3.Saccarozơ, mantozơ và anđehit axetic.

 Thuốc thử nào sau đây có thể phân biệt được các chất trong mỗi nhóm cho trên:

A.Cu(OH)₂/NaOH        

B.AgNO₃/NH₃        

C.Na           

D.Br₂/H₂O

Câu 16: Hợp chất đường chiếm thành phần chủ yếu trong mật ong là:

A.Glucozơ                

B.Fructozơ            

C.Saccarozơ       

D.Mantozơ

 Câu 17: Sắp xếp các chất sau đây theo thứ tự độ ngọt tăng dần:Glucozơ, Fructozơ, Saccarozơ   

A.Glucozơ <  Saccarozơ < Fructozơ.              

B.Fructozơ < glucozơ <  Saccarozơ

C.Glucozơ < Fructozơ < Saccarozơ.              

D. Saccarozơ

 Câu 18: Dãy các chất nào sau đây đều có phản ứng thuỷ phân trong môi trường axit?

A.Tinh bột, xenlulozơ, glucozơ.                       

B.Tinh bột, xenlulozơ, saccarozơ.

C.Tinh bột, xenlulozơ, fructozơ.                       

D.Tinh bột, saccarozơ, fructozơ.

 Câu 19: Một dung dịch có các tính chất:

-Tác dụng làm tan Cu(OH)₂ cho phức đồng màu xanh lam.

-Tác dụng khử [Ag(NH₃)₂ ]OH và Cu(OH)₂ khi đun nóng.

- Bị thuỷ phân khi có mặt xúc tác axit hoặc enzim.

Dung dịch đó là:

A. Glucozơ                

B. Fructozơ            

C. Saccarozơ       

D. Mantozơ.

Câu 20: Đường mía (saccarozơ) thuộc loại saccarit nào?

A.Monosaccarit         

B.Đisaccarit          

C.Polisaccarit         

D. Oligosaccarit.

 

---(Để xem nội dung chi tiết từ câu 21 đến câu 115 vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Chuyên đề cacbohidrat - Ôn thi THPT QG môn Hóa học. Để xem toàn bộ nội dung và đáp án đề thi các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính. 

Hy vọng đề thi này sẽ giúp các em học sinh lớp 12 ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong kì thi sắp tới.

>>> Các em có thể làm một số bài kiểm tra trắc nghiệm online tại đây :

• 40 câu hỏi trắc nghiệm chuyên đề Cacbohidrat môn Hóa học lớp 12