Tập đọc: Một người chính trực

a. Luyện đọc

• Phát âm
  • Đút lót
  • Di chiếu
  • Lâm bệnh nặng
  • Tham tri chính sự
  • Gián nghị đại phu
  • Trần Trung Tá
  • Tiến cử
• Đọc diễn cảm
  • Đọc nhấn giọng ở những từ ngữ in đậm trong đoạn sau:

Một hôm, Đỗ thái hậu và vua tới thăm ông, hỏi:

Nếu chẳng may ông mất/ thì ai sẽ thay ông?

Tô Hiến Thành không do dự đáp:

Có gián nghị đại phu Trần Trung Tá.

Thái hậu ngạc nhiên/ nói:

Vũ Tán đường hết lòng vì ông, sao không tiến cử?

Tô Hiến Thành tâu:

- Nếu thái hậu hỏi người hầu hạ giỏi thì thần xin cử Vũ Tán Đường, còn hỏi người tài ba giúp nước, thần xin cử Trần Trung Tá.

b. Đọc – hiểu

• Giải nghĩa
  • Chính trực: Ngay thẳng
  • Di chiếu: Lệnh (viết) của Vua truyển lại trước khi mất
  • Thái tử: Con trai của Vua được chọn để nối ngôi cha
  • Thái hậu: Mẹ Vua
  • Phò tá: Theo bên cạnh để giúp đỡ
  • Tham tri chính sự: Chức quan dưới Tể Tướng, cùng bàn công việc triều đình với tể tướng.
  • Gián nghị đại phu: Chức quan giữ việc can ngăn Vua để Vua không làm điều xấu
  • Tiến cử: Giới thiệu người có tài, có đức để cấp trên xem xét
• Bố cục
  • Bài chia làm 3 đoạn.
    • Đoạn 1: Từ đầu đến đó là vua Lý Cao Tông.
    • Đoạn 2: Tiếp theo đến tới thăm Tô Hiến Thành được.
    • Đoạn 3: Phần còn lại.
• Nội dung
  • Ca ngợi sự chính trực, thanh liêm, tấm lòng vì dân, vì nước, của Tô Hiến Thành - vị quan nổi tiếng cương trực thời xưa.

Câu 1 (trang 37 sgk Tiếng Việt 4): Trong việc lập ngôi vua sự chính trực của ông Tô Hiến Thành thể hiện như thế nào?

• Trong việc lập ngôi vua, sự chính trực của Tô Hiến Thành thể hiện ở chỗ:
  • Thực hiện theo đúng di chiếu của vua Lí Anh Tông lập thái tử Long Cán làm ngôi vua (Trung thành với di chiếu)
  • Không ăn đút lót, không vì tiền bạc mà đưa người khác lên làm vua, trái với di mệnh của vua. Cứ theo di chiếu mà thực hiện

Câu 2 (trang 37 sgk Tiếng Việt 4): Trong việc tìm người giúp nước, sự chính trực của Tô Hiến Thành thể hiện như thế nào?

• Trong việc tìm người giúp nước, sự chính trực của Tô Hiến Thành ở chỗ:
  • Không vì tình riêng mà đưa người không đủ phẩm chất, năng lực lên vị trí quan trọng (Mặc dù trong lúc lâm bệnh nặng, người mà thường xuyên có mặt bên giường bệnh ông là quan tham trì chính sự Vũ Tán Đường nhưng Tô Hiến Thành không tiến cử. Trái lại người mà không hề chăm non, săn sóc khi ông lâm bệnh là quan gián nghị đại phu Trần Trung Tá - một con người vừa có tài, có đức tuy không gần gũi ông nhưng ông vẫn tiến cử thay mình) → Như vậy chứng tỏ Tô Hiến Thành không vì tình riêng mà rất thẳng thắn trung thực.
  • Thẳng thắn trung thực tiến cử người có tài, có đức mà không hề do dự (đặt quyền lợi đất nước trên hết) → Làm cho bà thái hậu họ Đỗ cũng phải ngạc nhiên, khâm phục trước tấm lòng vì dân vì nước của ông.

Câu 3 (trang 37 sgk Tiếng Việt 4): Vì sao nhân dân ca ngợi nhưng người chính trực như ông Tô Hiến Thành?

• Nhân dân ca ngợi những người chính trực như ông Tô Hiến Thành vì những con người này lúc nào cũng đặt lợi ích của đất nước lên trên lợi ích riêng tư. Chính vì thế, họ làm được nhiều điều tốt đẹp cho đất nước, cho dân tộc.