1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 3 phần:
- Phần 1: (Khổ 1- 2): Hình ảnh ông đồ thời đắc.
- Phần 2: (Khổ 3- 4): Hình ảnh ông đổ thời tàn.
- Phần 3: (Khổ 5): Ông đồ vắng bóng và nỗi niềm của tác giả.
2. Hướng dẫn soạn văn Ông đồ
Câu 1: Phân tích hình ảnh ông đồ ngồi viết chữ nho ngày Tết trong hai khổ thơ đầu và hình ảnh của chính ông trong hai khổ thơ 3 và 4. Hãy so sánh để làm rõ sự khác nhau giữa hai hình ảnh đó. Sự khác nhau này gợi cho người đọc những cảm xúc gì về tình cảnh ông đồ?
- Trong 2 khổ thơ đầu: hình ảnh ông Đồ viết chữ nho ngày Tết là một hình ảnh đẹp. Ông xuất hiện cùng với "hoa đào", "mực tàu", "giấy đỏ". Ông đem lại niềm vui cho nhiều người khi viết câu đối tết.
- Khổ 3 và 4: vẫn diễn tả không gian ấy, thời gian ấy, nhưng không khí khác: vắng vẻ theo từng năm, đến nay thì hầu như không còn "người thuê viết".
- → Sự khác nhau gợi cho người đọc cảm xúc thương cảm ông đồ, ông đang bị gạt ra ngoài cuộc sống, ông đang bị lãng quên cùng với thú chơi câu đối một thời.
Câu 2. Tâm tư nhà thơ thể hiện qua bài thơ như thế nào?
- Nỗi lòng của tác giả đối với ông đồ: Nuối tiếc về những nét đẹp xưa: với ông đồ, với giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc.
Câu 3. Bài thơ hay ở những điểm nào? (Gợi ý: cách dựng hai cảnh cùng miêu tả ông đồ ngồi viết thuê ngày Tết bên phố nhưng rất khác nhau gợi sự so sánh; những chi tiết miêu tả đầy gợi cảm; sử dụng thể thơ năm chữ và ngôn ngữ giản dị mà cô đọng, nhiều dư vị...).
- Không chỉ hay ở nội dung hoài niệm, bài thơ còn hay ở nghệ thuật:
- Cách dựng cảnh tương phản
- Kết cấu đầu cuối tương ứng.
- Bài thơ làm theo thể năm chữ. Lời lẽ dung dị, không có gì tân kì. Những hình ảnh thơ gợi cả, sinh động và nhuốm đầy tâm trạng.
Câu 4. Phân tích để làm rõ cái hay của những câu thơ sau:
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu...
Lá vàng rơi trên giấy,
Ngoài giời mưa bụi bay.
Theo em, những câu thơ đó là tả cảnh hay tả tình?
- Đây là những câu thơ tả cảnh ngụ tình.
- Tác giả dùng biện pháp nhân hóa làm cho giấy - mực, những vật vô tri vô giác cũng biết sầu buồn.
- Nỗi cô đơn hắt hiu của con người khi bị bỏ quên.
- Cảnh vật tàn tạ, thiên nhiên cũng buồn theo nỗi buồn của con người.
Trên đây là bài Soạn văn 8 Ông đồ tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Ông đồ.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
