1. Bố cục văn bản
- Văn bản được chia làm 3 phần:
- Phần 1: (Từ đầu đến “những lời mắng nhiếc chửi rủa”): Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.
- Phần 2: (Tiếp theo đến “Đã về chầu thượng đế”): Các lần quẹt diêm và những mộng tưởng.
- Phẩn 3 (Còn lại): Cái chết thương tâm của em bé.
2. Hướng dẫn soạn văn Cô bé bán diêm
Câu 1: Hãy xác định ba phần của văn bản này nếu lấy việc em bé quẹt những que diêm làm phần trọng tâm. Căn cứ vào đâu để có thể chia phần thứ hai (phần trọng tâm) thành những đoạn nhỏ hơn?
- Chia phần 2 của văn bản thành những đoạn nhỏ căn cứ vào từng lần quẹt diêm:
- Lần 1: hiện lên chiếc lò sưởi
- Lần 2: hiện lên bàn ăn thịnh soạn
- Lần 3: hiện lên cây thông Nô – en
- Lần 4: được gặp người bà hiền từ
Câu 2: Qua phần đầu, chúng ta được biết gì về gia cảnh của cô bé bán diêm và thời gian, không gian xảy ra câu chuyện? Liệt kê những hình ảnh tương phản (đối lập, đặt gần nhau, làm nổi bật lẫn nhau) được nhà văn sử dụng trong phần này nhằm khắc họa nỗi khổ cực của cô bé.
- Gia cảnh của cô bé: cô bé bán diêm nghèo, mồ côi mẹ, bà nội qua đời, em sống với người bố khó tính luôn mắng nhiếc, đánh đập.
- Thời gian: đêm giao thừa.
- Không gian: mọi nhà sáng đèn, ngoài đường tối tăm, lạnh lẽo.
- Những hình ảnh tương phản được sử dụng để khắc họa nỗi khổ cực của cô bé:
- Ngôi nhà đẹp đẽ trước kia em sống >< xó tối tăm trên gác, sát mái nhà.
- Mọi nhà rực ánh đèn, mùi ngỗng quay >< em bé đói rét, dò dẫm trong đêm tối.
Câu 3: Chứng minh rằng những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm (lò sưởi, bàn ăn, cây thông Nô – en, người bà, hai bà cháu bay đi) diễn ra theo thứ tự hợp lí. Trong số các mộng tưởng ấy, điều gì gắn với thực tế, điều nào thuần túy chỉ là mộng tưởng?
- Những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm diễn ra theo thứ tự hợp lí, phù hợp với hoàn cảnh thực tế và tâm lí em bé: Lạnh (lò sưởi) ⇒ đói (bàn ăn thịnh soạn) ⇒ ao ước đêm giao thừa (cây thông Nô – en) ⇒ cô đơn, khổ cực (nhớ đến người bà hiền hậu). Trong đó, có điều ước thứ 4 (em gặp bà) thuần túy là mộng tưởng.
Câu 4: Phát biểu những cảm nghĩ của em về truyện Cô bé bán diêm nói chung và về đoạn kết của truyện nói riêng?
- Truyện Cô bé bán diêm mang tính chất nhân đạo sâu sắc về những mảnh đời bất hạnh.
- Đoạn kết của truyện:
- Là một bi kịch đau thương với cái chết của cô bé trong đêm giao thừa ⇒ một cái chết đầy xót xa.
- Mặt khác với “đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười”: cái chết chính là sự giải thoát để em cùng bà về chầu Thượng đế, em đi vào cõi bất tử cùng người bà hiền hậu độc nhất của em.
Trên đây là bài soạn tóm tắt văn bản Cô bé bán diêm do Chúng tôi biên soạn. Bên cạnh bài soạn tóm tắt này, các em có thể tham khảo thêm hệ thống kiến thức tại đây: Cô bé bán diêm (An - đéc - xen).
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
