1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 2 phần:
- Phần 1: (từ đầu đến "chiếc thuyền lới vó đã biết mất"): Hai phát hiện quan trọng của Phùng - nhiếp ảnh gia
- Phần 2: (còn lại): Câu chuyện của người đàn bà làng chài.
2. Hướng dẫn soạn văn Chiếc thuyền ngoài xa
Câu 1: Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng: vẻ đẹp của “chiếc thuyền ngoài xa”.
- Phát hiện nghệ sĩ nhiếp ảnh về vẻ đẹp chiếc thuyền ngoài xa trên biển độc đáo, tinh tế:
- Bức tranh mực tàu, cảm tưởng như vừa khám phá ra chân lí của sự hoàn thiện, trong khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.
- Đôi mắt tinh tường, nhà nghề phát hiện ra vẻ đẹp của mặt biển mờ sương.
- Người nghệ sĩ thấy hạnh phúc khi khám phá và sáng tạo, cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu.
- Sự hài hòa, toàn bích, lãng mạn của cuộc đời khi thấy tâm hồn được thanh lọc.
Câu 2: Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí: sự thực bên trong chiếc thuyền bất ngờ, trớ trêu như trò đùa của cuộc sống.
- Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí.
- Anh đã chứng kiến từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ ấy bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu, một lão đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, coi việc đánh vợ như một phương cách để giải tỏa những uất ức, khổ đau. Sự thật cuộc sống làm người nghệ sĩ bất ngờ, day dứt và ám ảnh khôn cùng.
Câu 3: Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện: nguyên nhân của “nghịch lí”.
- Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện, mang ý nghĩa:
- Câu chuyện về hiện thực đời sống, giúp những người như Phùng hay Đẩu, hiểu được lí do của những điều tưởng như vô lí.
- Người đàn bà chấp nhận chịu bị bạo hành chứ nhất quyết không chịu li hôn.
- Người đàn bà làng chài có tình yêu thương vô tận với những đứa con, người đàn bà ấy chắt lọc hạnh phúc nhỏ nhoi giữa đau khổ triền miên.
- → Cái nhìn của người nghệ sĩ với cuộc đời, con người: không thể nhìn nhận dễ dãi, giản đơn về nhưng sự việc trong cuộc sống.
Câu 4: Nêu cảm nghĩ về các nhân vật: người đàn bà vùng biển, lão đàn ông độc ác, chị em thằng Phác, nghệ sĩ nhiếp ảnh.
- Người đàn bà vùng biển:
- Ngoại hình xấu xí, thô kệch
- Cuộc đời: thiếu may mắn, lam lũ, cực khổ
- Tính cách: Cam chịu, nhẫn nhục dù bị chồng bạo hành
- Giàu lòng tự trọng: khi biết hành động vũ phu bị người khách lạ và đứa con biết thì đau đớn, xấu hổ,nhục nhã
- Sống sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, hiểu chồng, thương con → Người phụ nữ vị tha, giàu đức hi sinh
- Nhân vật người chồng
- Vốn là anh con trai hiền lành nhưng cuộc sống đã biến anh thành người vũ phu, tàn bạo, ích kỉ
- → Vừa là nạn nhân, vừa là thủ phạm của đau khổ
- Chị em Phác
- Người chị: yếu ớt nhưng can đảm, là điểm tựa của người mẹ, ngăn cản được hành động dại dột của đứa em
- Phác: thương mẹ nhưng chỉ nhìn được sự độc ác, tàn nhẫn của cha, còn bé nên chưa hiểu lẽ đời
- → Hình ảnh những đứa trẻ sống trong bạo lực
- Nghệ sĩ Phùng
- Người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm
- Người lính vào sinh ra tử nên căm ghét áp bức, bất công, làm mọi thứ vì cái thiện, lẽ công bằng
- Thấu hiểu, đồng cảm với mọi vui buồn, cay đắng ở đời
- → Người có tâm hồn nghệ sĩ, giàu lòng trắc ẩn, sự thấu hiểu
Câu 5: Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu rất độc đáo.
- Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu nằm ở chính tình huống mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống.
- Tình huống ấy được lặp lại lần hai, từ đó, Phùng có một cách nhìn đời khác hẳn.
- Tình huống truyện được tác giả đẩy lên cao trào và ngày càng xoáy sâu hơn để phát hiện tính cách của con người, phát hiện sự thật cuộc đời.
Câu 6: Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong truyện hết sức phong phú, đa dạng.
- Ngôn ngữ người kể chuyện: Thông qua nhân vật Phùng, tạo điểm nhìn trần thuật sắc sảo, độc đáo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, thuyết phục
- Ngôn ngữ nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách từng người
- Ngôn ngữ kể chuyện linh hoạt, sáng tạo
Trên đây là bài Soạn văn 12 Chiếc thuyền ngoài xa tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Chiếc thuyền ngoài xa.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
