Phương pháp giải bài tập chuyên đề Amino Axit môn Hóa học 12 năm 2021

I. LÝ THUYẾT

1.CT tổng quát của amino Axit : (H₂N)_n – R – (COOH)_n’ : n , n’ ≥ 1 : R là gốc hidrocacbon hóa trị (n + n’)

Hoặc (H₂N)_n – C_xH_y – (COOH)_n’ : n , n’ ≥ 1 , x ≥ 1 , y + n + n’ ≤ 2x + 2

Amino axit thường gặp :

Amino axit chứa 1 nhóm amino (NH₂) và một nhóm chức axit (COOH) no mạch hở :  H₂N-R-COOH

2. tính chất

a.Amino axit có tính chất của nhóm COOH

* Tính axit: RCH(NH₂)COOH + NaOH  → RCH(NH2)COONa + H₂O

* Phản ứng este hoá:                                                                     

RCH(NH₂)COOH + R’OH  →  RCH(NH₂)COOR’ + H₂O

b.Amino axit có phản ứng giữa nhóm COOH và nhóm NH₂

Tạo muối nội     H₂N-CH-COOH → H₃N+-CH-COO 

Phản ứng trùng ngưng của các ε– và ω– amino axit tạo poliamit:

nH₂N-[CH₂]₅-COOH   →   ( NH-[CH₂]₅-CO )n + nH₂O

axit ε- aminocaproic            policaproamit

II. CÁC DẠNG BÀI TẬP

1. phản ứng thể hiện tính lưỡng tính của amino axit

+ Phản ứng với axit mạnh: HOOC- CH₂NH₂ + HCl → HOOC – CH₂ – NH₃ ⁺Cl ^–

+ Phản ứng với bazơ mạnh: NH₂- CH₂- COOH + NaOH → H₂N – CH₂ – COOONa + H₂O

+ Tính axit- bazơ của dung dịch amino axit (H₂N)_x – R – (COOH)_y. phụ thuộc vào x, y:

- x = y thì amino axit trung tính, quỳ tím không đổi màu

- x > y thì amino axit có tính bazơ, quỳ tím hóa xanh

- x < y thì amino axit có tính axit, quỳ tím hóa đỏ

* Tác dụng với HCl

Ptpu: (H₂N)_a – R – (COOH)_b + aHCl → (ClH₃N)_a – R – (COOH)_b

\(\frac{{{n_{HCl}}}}{{{n_{a\min oaxit}}}} = a\) = số nhóm chức baz  (–NH₂)

3, tính khối lượng của aminoaxit tác dụng với axit hoặc bazo

4. Dạng bài tập: khi cho a.a hoặc hỗn hợp a.a tác dụng với dd HCl thu đcược dd X sau đó cho tiếp NaOH vào dd Y

Và ngược lại cho a.a hoặc hỗn hợp a.a tác dụng với dd NaOH thu được dd X sau đó cho tiếp HCl vào dd Y

Ví dụ 1: Cho 1 mol aminoaxit X phản ứng với dung dịch HCl (dư), thu được m₁ gam muối Y. Cũng 1 mol aminoaxit X phản ứng với dung dịch NaOH (dư), thu được m₂ gam muối Z. Biết m₂ – m₁ = 7,5. Công thức phân tử của X là:

A. C₄H₁₀O₂N.                  

B. C₅H₉O₄N.                

C. C₄H₈O₄N₂.                  

D. C₅H₁₁O₂N.

Hướng dẫn giải                                                         

(H₂N)_xR(COOH)_y + x HCl → (ClH₃N)_xR(COOH)_y;

(H₂N)_xR(COOH)_y + y NaOH →  (H₂N)_xR(COONa)_y + y H₂O.

Theo bài ra và theo các phản ứng ta có: m₂ – m₁ = 23 và y – 36,5x – y = 7,5  →  44y = 73x +15.

Chỉ có x =1; y = 2 là phù hợp với các kết quả trong đáp án.

Chọn đáp án B.

Chú ý: Nếu đây là bài toán tự luận thì sẽ có vô số đáp án vì có vô số cặp x,y thỏa mãn, mặt khác mỗi cặp x, y lại tương ứng với gốc R tùy ý.

Ví dụ 2: Cho 0,02 mol aminoaxit X tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch HCl 0,1M thu được 3,67 gam muối khan. Mặt khác 0,02 mol X tác tác dụng vừa đủ với 40 gam dung dịch NaOH 4%. Công thức của X là:

A. H₂NC₂H₃(COOH)₂.    

B. H₂NC₃H₅(COOH)₂. 

C. (H₂N)₂C₃H₅COOH. 

D. H₂NC₃H₆COOH.

Hướng dẫn giải 

(H₂N)_xR(COOH)_y + x HCl → (ClH₃N)_xR(COOH)_y;

(H₂N)_xR(COOH)_y + y NaOH  → (H₂N)_xR(COONa)_y + y H₂O.

Ta có: n_HCl = 0,1.200.10 ^-3 = 0,02 (mol) = n_X; n_NaOH = 40.4%/40 = 0,04 (mol) = 2n_x x =1; y = 2.

m_Muối = 0,02( R + 52,5 + 2.45) = 3,67 R = 41  R là C₃H₅.

Chọn đáp án B.

Ví dụ 3: pH của dung dịch cùng nồng độ mol của 3 chất H₂NCH₂COOH, CH₃CH₂COOH và CH₃(CH₂)₃NH₂ tăng theo trật tự nào sau đây ?

A. CH₃(CH₂)₃NH₂  < H₂NCH₂COOH < CH₃CH₂COOH.

B. CH₃CH₂COOH < H₂NCH₂COOH < CH₃(CH₂)₃NH₂.

C. H₂NCH₂COOH < CH₃CH₂COOH < CH₃(CH₂)₃NH₂.

D. H₂NCH₂COOH < CH₃(CH₂)₃NH₂  < CH₃CH₂COOH.

Hướng dẫn giải

CH₃CH₂COOH có môi trường axit

NH₂CH₂COOH có môi trường trung tính

CH₃(CH₂)₃NH₂ có môi trường bazo

→ Vậy pH của 3 chất trên được sắp sếp như sau:

CH₃CH₂COOH < H₂NCH₂COOH < CH₃(CH₂)₃NH₂.

Đáp án B.

Ví dụ 4: Hợp chất X là một a-amino axit. Cho 0,01 mol X tác dụng vừa đủ với 80 ml dung dịch HCl 0,125M, sau đó đem cô cạn dung dịch thu được 1,835 gam muối. Phân tử khối của X là :

A. 174.

B. 147.

C. 197.

D. 187.

Hướng dẫn giải

n HCl = 0,08 * 0,125 = 0,01 (mol)

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

m X + m HCl = m Muối

→ m X = 1,835 – 0,01 * 36,5 = 1,47 (gam)

Khối lượng mol của X là:

1,47 : 0,01 = 147 (gam/mol)

Đáp án B.

Ví dụ 5: Đốt cháy 8,7 gam amino axit X thì thu được 0,3 mol CO₂ ; 0,25 mol H₂O và 0,05 mol N₂ (đktc). CTPT của X là:

A. C₃H₇O₂N.

B. C₃H₅O₂N.

C. C₃H₇O₂N₂

D. C₃H₉O₂N₂.

Hướng dẫn giải

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố ta có:

nC = nCO₂ = 0,3 mol

nH = 2nH₂O = 0,25 .2 = 0,5 mol

nN = 2 nN₂ = 0,05 .2 = 0,1 mol

mO = mX – mC – mH – mO = 8,7 – 0,3 .12 – 0,5 . 1 – 0,1 . 14 = 3,2 gam

→ nO = 3,2 : 16 = 0,2 mol

Ta có: nC : nH : nN : nO = 0,3 : 0,5 : 0,1 : 0,2 = 3 : 5 : 1 : 2

→ CTPT của X là : C₃H₅NO₂

Đáp án B

Ví dụ 6: Cho 15 gam hỗn hợp X gồm các amin anilin, metylamin, đimetylamin, đietylmetylamin tác dụng vừa đủ với 50 ml dung dịch HCl 1M. Khối lượng sản phẩm thu được có giá trị là :

A. 16,825 gam.        

B. 20,18 gam.        

C. 21,123 gam.        

D. 15,925 gam.

Hướng dẫn giải

Đáp án: A

Theo giả thiết hỗn hợp các amin gồm C₆H₅NH₂, CH₃NH₂, (CH₃)₂NH, (C₂H₅)₂NCH₃ đều là các amin đơn chức nên phản ứng với HCl theo tỉ lệ mol 1 : 1.

Sơ đồ phản ứng : X + HCl → muối

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

m_muối = m_amin + m_HCl = 15 + 0,05.36,5 = 16,825 gam

Câu 1:Để chứng minh glyxin C₂H₅O₂N là một amino axit , chỉ cân cho pứ với

A. NaOH                

B. HCl                     

C. CH₃OH/HCl      

D. HCl và NaOH

Câu 2:Ứng với CT C₃H₇O₂N có bao nhiêu đồng phân amino axit ?

A. 2                         

B. 3                         

C. 4                         

D. 5

Câu 3:Hợp chất không làm đổi màu giấy quỳ ẩm là :

A. CH₃NH₂                                              

B. C₆H₅ONa           

C. H₂N – CH₂ – CH(NH₂) – COOH        

D. H₂NCH₂ COOH

Câu 4:Chất X có CT là C₃H₇O₂N . X có thể tác dụng với NaOH , HCl và làm mất màu dd Br. CT của X là:

A. CH₂ = CH COONH₄                          

B. CH₃CH(NH₂)COOH

C. H₂NCH₂CH₂COOH                           

D. CH₃CH₂CH₂NO₂

Câu 5:dd chất nào sau đây không làm chuyển màu quỳ tím. ?

A. H₂N(CH₂)₂CH(NH₂)COOH.              

B. CH₃CH(OH)COOH

C. H₂NCH₂COOH                                  

D. C₆H₅NH₃Cl

Câu 6:Axit glutamic (HCOO(CH₂)₂CH(NH₂)COOH) là chất

A. Chỉ có tính axit  

B. Chỉ có tính bazơ 

C. Lưỡng tính         

D. Trung tính.

Câu 7: Trong các chất sau chất nào có liên kết peptit?

A. alanin                  

B. Protein                

C. Xenlulozo           

D. Glucozo

Câu 8:Cho 0,1 mol A (α – amino axit H₂N-R-COOH) phản ứng hết với HCl tạo 11,15 gam muối. A là

A. Valin                  

B. Phenylalani         

C. Alanin                

D. Glyxin

Câu 9:Amino axit X chứa một nhóm –COOH và 2 nhóm –NH₂.Cho 1 mol X tác dụng hết với dung dịch NaOH, thu được 154 gam muối. CTPT của X là:

A. C₄H₁₀N₂O₂         

B. C₅H₁₀N₂O₂         

C. C₅H₁₂N₂O₂         

D. C₆H₁₄N₂O₂

Câu 10:Hợp chất nào sau đây không phải là Amino axit

A. H₂NCH₂COOH                                  

B. CH₃CH₂CONH₂

C. CH₃NHCH₂COOH                             

D. HCOOCCH₂CH(NH₂)COOH

Câu 11:Tỉ lệ thể tích của CO₂ : H₂O khi đốt cháy hoàn toàn một đồng đẳng X của glixin là 6 : 7 (phản ứng cháy sinh ra N₂). X tác dụng với glixin cho sản phẩm đipeptit. Công thức cấu tạo của X là:

A. CH₃CH(NH₂)COOH                          

B. NH₂CH₂CH₂COOH

C. C₂H₅CH(NH₂)COOH                         

D. A và B đúng

Câu 12:X là một a – amino axit no chỉ chứa một nhóm - NH₂ và một nhóm –COOH. Cho 13,1g X tác dụng với dung dịch HCl dư, ta thu được 16,75g muối clohiđrat của X. X có công thức cấu tạo nào sau đây?

A. CH₃CH₂(NH₂)COOH                         

B. H₂N(CH₂)₃COOH

C. CH₃(CH₂)₄(NH₂)COOH                     

D. H₂N(CH₂)₅COOH

Câu 13:Đốt cháy hết a mol một aminoaxit được 2a mol CO₂ và a/2mol N₂. Aminoaxit trên có công thức cấu tạo là:

A. H₂NCH₂COOH                                  

B. H₂N(CH₂)₂COOH

C. H₂N(CH₂)₃COOH                              

D. H₂NCH(COOH)₂

Câu 14:Để trung hòa 200ml dung dịch aminoaxit X 0,5M cần 100g dung dịch NaOH 8%. Cô cạn dd thu được 16,3g muối khan. X có công thức cấu tạo là:

A. H₂NCH(COOH)₂                                

B. H₂NCH₂CH(COOH)₂          

C. (H₂N)₂CHCH₂(COOH)₂                     

D. Avà B đúng

Câu 15:A là -amioaxit (có chứa 1 nhóm –NH₂). Đốt cháy 8,9g A bằng O₂ vừa đủ được 13,2g CO₂; 6,3g H₂Ovà 1,12 lít N₂(đktc). A có CTPT là :

A. C₂H₅NO₂           

B. C₃H₇NO₂           

C. C₄H₉NO₂           

D. C₆H₉NO₄

Trên đây là nội dung Phương pháp giải bài tập chuyên đề Amino Axit môn Hóa học 12 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tài liệu cùng chuyên mục tại đây:

• Các dạng bài tập chuyên đề Amin môn Hóa học 12 năm 2019-2020
• Trắc nghiệm lý thuyết và bài tập chuyên đề Amin môn Hóa học 12 năm 2019-2020 Trường THPT Hoa Lưu
• Bài tập ôn thi Chương Amin- Aminoaxit-Protein môn Hóa học 12 năm 2019-2020

​Chúc các em học tập tốt !