Bài giảng Luyện từ và câu Mở rộng vốn từ: Từ địa phương và Dấu chấm hỏi, chấm than sẽ giúp các em có thêm vốn từ vựng ở các địa phương khác nhau. Đồng thời, các em cũng sẽ biết cách điền dấu chấm hỏi và chấm than vào chỗ trống cho đúng.
Tóm tắt lý thuyết
Câu 1 (trang 107 SGK lớp 3): Chọn và sắp xếp các từ ngữ sau vào bảng phân loại:
bố / ba, mẹ / má, anh cả / anh hai, quả / trái, hoa / bông, dứa / thơm / khóm, sắn / mì, ngan / vịt xiêm.
Gợi ý:
| Từ dùng ở miền Bắc | Từ dùng ở miền Nam |
| bố, mẹ, anh cả, quả, hoa, dứa, sắn, ngan. | ba, anh hai, trái, bông, thơm, khóm, mì, vịt xiêm |
Câu 2 (trang 107 SGK lớp 3): Các từ in đậm trong đoạn thơ sau thường được dùng ở một số tỉnh miền Trung. Em hãy tìm từ ngữ trong ngoặc đơn cùng nghĩa với các từ ấy:
Gan chi, gan rứa, mẹ nờ
Mẹ rằng: Cứu nước, mình chờ chi ai?
Chẳng bằng con gái, con trai
Sáu mươi còn một chút tài đò đưa
Tàu bay hắn bắn sớm trưa
Thì tui cứ việc nắng mưa đưa đò...
TỐ HỮU
(thế, nó, gì, tôi, à)
Gợi ý:
Gan gì gan thế, mẹ à?
Mẹ rằng: Cứu nước, mình chờ gì ai?
Chẳng bằng con gái, con trai
Sáu mươi còn một chút tài đò đưa
Tàu bay nó bắn sớm trưa
Thì tôi cứ việc nắng mưa đưa đò…
TỐ HỮU
Câu 3 (trang 107 SGK lớp 3): Em điền dấu câu nào vào mỗi ô trống dưới đây?
Cá heo ở vùng biển Trường Sa
Đêm trăng, biển yên tĩnh. Một số chiến sĩ thả câu. Một số quây quần trên boong tàu ca hát, thổi sáo. Bỗng có tiếng đập nước ùm ùm như có ai đó đang tập bơi. Một người kêu lên: "Cá heo [ ]". Anh em ùa ra vỗ tay hoan hô: "A [ ] Cá heo nhảy múa đẹp quá [ ]" Thế là cá thích, nhảy vút lên thật cao. Có chú quá đà, vọt lên boong tàu cách mặt nước đến một mét. Có lẽ va vào tàu sắt bị đau, chú nằm im, mắt nhắm nghiền. Một anh chiến sĩ đến nâng con cá lên hai tay, nói nựng:
- Có đau không, chú mình [ ]. Lần sau, khi nhảy múa, phải chú ý nhé [ ]
Anh vuốt ve con cá rồi thả xuống nước. Cả đàn cá quay ngay lại phía boong tàu, nhảy vung lên một cái như để cảm ơn rồi tỏa ra biển rộng.
Theo HÀ ĐÌNH CẨN
Gợi ý:
Cá heo ở vùng biển Trường Sa
Đêm trăng, biển yên tĩnh. Một số chiến sĩ thả câu. Một số quây quần trên boong tàu ca hát, thổi sáo. Bỗng có tiếng đập nước ùm ùm như có ai đó đang tập bơi. Một người kêu lên: "Cá heo [!]". Anh em ùa ra vỗ tay hoan hô: "A [!] Cá heo nhảy múa đẹp quá [!]" Thế là cá thích, nhảy vút lên thật cao. Có chú quá đà, vọt lên boong tàu cách mặt nước đến một mét. Có lẽ va vào tàu sắt bị đau, chú nằm im, mắt nhắm nghiền. Một anh chiến sĩ đến nâng con cá lên hai tay, nói nựng:
- Có đau không, chú mình [?]. Lần sau, khi nhảy múa, phải chú ý nhé [!]
Anh vuốt ve con cá rồi thả xuống nước. Cả đàn cá quay ngay lại phía boong tàu, nhảy vung lên một cái như để cảm ơn rồi tỏa ra biển rộng.
Theo HÀ ĐÌNH CẨN
- Học xong bài này, các em cần nắm:
- Biết được nghĩa của một số từ ngữ địa phương của các vùng miền trên cả nước.
- Biết cách điền dấu chấm hỏi và chấm than vào chỗ trống cho thích hợp.
- Các em có thể tham khảo thêm bài học Tập đọc: Cửa Tùng để chuẩn bị cho bài học tiếp theo được tốt hơn
