VẬN DỤNG THỰC TẾ SINH HỌC 11
Câu 1: Phân biệt cấu tạo hệ thần kinh dạng ống với hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch?
Nêu chiều hướng tiến hóa của cảm ứng động vật có tổ chức thần kinh?
Hướng dẫn:
HTK dạng lưới: Gồm các TB thần kinh nằm rải rác trong cơ thể, liên hệ với nhau bằng các sợi thần kinh
HTK dạng chuỗi hạch gồm các TB thần kinh tập trung thành các hạch TK nằm dọc theo chiều dài của cơ thể
HTK dạng ống: hình thành nhờ 1 số lượng rất lớn TB thần kinh tập hợp lại với nhau thành 1 ống nằm ở phía lưng, các TB thần kinh tập trung ở phía đầu làm não bộ phát triển mạnh
* Chiều hướng tiến hóa:
- Tập trung hóa: Từ các TB thần kinh nằm rải rác trong HTK dạng lưới tập trung thành HTK dạng hạch và sau đó HTK dạng ống
- Từ đối xứng tỏa tròn sang đối xứng hai bên giúp ĐV dễ di chuyển trong không gian
- Hiện tượng đầu hóa: TBTK tập trung về phía đầu làm bộ não phát triển mạnh. Vì vậy khả năng điều khiển, phối hợp và hoạt động thống nhất được tăng cường .
Câu 2: Khái niệm điện thế nghỉ và khái niệm điện thế hoạt động? So sánh sự lan truyền xung TK trên sợi TK không có bao mielin và có bao mielin ? Tại sao xung TK lan truyền trên sợi TK có bao mielin theo lối nhảy cóc?
- Giống nhau: Xung TK lan truyền là do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực liên tiếp hết vùng này sang vùng khác.
- Khác nhau: Trên sợi TK ko có bao mielin xung TK lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác kề bên và cần nhiều năng lượng hơn. Còn trên sợi TK có bao mielin thì xung TK lan truyền theo cách nhảy cóc từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác và cần ít năng lượng hơn. Do lan truyền theo lối nhảy cóc nên tốc độ lan truyền nhanh hơn so với trên sợi không có bao mielin.
- Xung TK lan truyền theo cách nhảy cóc là do bao mielin có tính chất cách điện nên không thể khử cực và đảo cực ở vùng có bao mielin được
Câu 3: Khái niệm xinap, vẽ và chú thích cấu tạo xinap hóa học, trình bày cơ chế truyền tin qua xinap, nêu vai trò của chất trung gian hóa học trong truyền tin qua xinap? Tai sao thông tin được truyền qua xinap chỉ theo 1 chiều từ màng trước qua màng sau mà không theo chiều ngược lại?
Hướng dẫn:
* Khái niệm, vẽ và chú thích, trình bày cơ chế
* Vai trò của chất trung gian hóa học: Chất trung gian hóa hoạc đi qua khe xinap làm thay đổi tính thấm ở màng sau xinap và làm xuất hiện xung thần kinh lan truyền đi tiếp. Enzim axetincolinesteraza có ở màng sau xinap thủy phân axetincolin thành axetat và colin , hai chất này quay trở lại màng trước đi vào chùy xinap và được tái tổng hợp thành axetincolin chứa trong các bóng xinap.
* Vì phía màng sau không có chất trung gian hóa học để đi về phía màng trước và ở màng trước không có thụ thể để tiếp nhận chất trung gian hóa học
Câu 4: Tập tính là gì? Phân biệt và cho ví dụ về tập tính bẩm sinh và tập tính học được?
Tại sao ở động vật có HTK dạng lưới và hệ HTK dạng chuỗi hạch các tập tính của chúng hầu hết là tập tính bẩm sinh?
Tại sao ở người và động vật có HTK phát triển có rất nhiều tập tính học được?
Hướng dẫn:
* Phân biệt
| Tập tính bẩm sinh | Tập tính học được |
| - Là chuỗi phản xạ không điều kiện, sinh ra đã có, được di truyền từ bố mẹ, đặc trưng cho loài
- Bền vững, khó thay đổi - Ví dụ: …… | - Là chuỗi phản xạ có điều kiện, được hình thành trong quá trình sống của cá thể thông qua học tập và rút kinh nghiệm mới có được , đặc trung cho từng cá thể - Có thể thay đổi - Ví dụ: ………….
|
* Ở ĐV có HTK dạng lưới và dạng chuỗi hạch có cấu trúc khá đơn giản, số lượng TB thần kinh ít nên khả năng học tập thấp, việc học tập và rút kinh nghiệm rất khó khăn, thêm vào đó tuổi thọ của chúng thường ngắn nên không có nhiều thời gian cho việc học tập
Do khả năng tiếp thu bài kém và không có nhiều thời gian để học và rút kinh nghiệm nên các ĐV này sống và tồn tại chủ yếu do tập tính bẩm sinh
* Ở ĐV có HTK phát triển → rất thuận lợi cho việc học tập và rút kinh nghiệm. Các tập tính, kinh nghiệm được bổ sung ngày càng nhiều → làm cho HTK ngày càng phát triển
ĐV có HTK phát triển → có tuổi thọ dài đặc biệt giai đoạn sinh trưởng, phát triển kéo dài → cho phép ĐV hình thành nhiều phản xạ có ĐK → hoàn thiện các tập tính phức tạp để thích ứng với các điều kiện sống luôn thay đổi.
Câu 5: Hãy nêu ý nghĩa của tập tính bảo vệ lãnh thổ ở động vật ?
Cho biết ưu điểm và nhược điểm của tập tính sống bầy đàn ở ĐV ?
Hướng dẫn :
* Ý nghĩa của tập tính bảo vệ lãnh thổ ở động vật :
- Động vật bảo vệ lãnh thổ để bảo vệ nguồn thức ăn , nơi ở , sinh sản và đảm bảo sự phân bố hợp lí để tồn tại .
* Ưu điểm của tập tính sống bầy đàn trong kiếm ăn, tự vệ, bảo vệ con non, xây dựng nơi ở.
- Kiếm ăn : Chó sói cùng chung sức săn đuổi con mồi, con đầu đàn của hưu hướng dẫn cả đàn tìm kiếm đến nơi nhiều thức ăn
- Tự vệ : Khi gặp nguy hiểm thì nhiều con đực trong bầy đàn bò rừng quây thành vòng tròn để bảo vệ con non và con cái
- Xây dựng nơi ở : Kiến, mối, ong cùng họp sức xây tổ
*Nhược điểm : Tập trung số lượng lớn nhiều khi dẫn đến khó khăn về thức ăn, ,...
Câu 6: Khái niệm sinh trưởng, mô phân sinh, sinh trưởng sơ cấp, sinh trưởng thứ cấp ở thực vât ? Phân biệt sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp về 1 số tiêu chí sau? Phân biệt 3 loại mô phân sinh ? Vì sao cây mía khi ngắt bỏ ngọn vẫn cao lên được?
Hướng dẫn :
| Tiêu chí | Sinh trưởng sơ cấp | Sinh trưởng thứ cấp |
| - Nơi sinh trưởng - Đặc điểm bó mạch - Kích thước thân - Kiểu sinh trưởng - Thời gian sống - Loại thực vật - Kết quả | Mô phân sinh đỉnh Sắp xếp lộn xộn Bé Sinh trưởng theo chiều cao Thường 1 năm Cây 1 LM và phần non cây 2 LM Làm cho cây tăng về chiều dài của thân và rễ | Mô phân sinh bên Sắp xếp chồng chất Lớn Sinh trưởng theo bề ngang Sống nhiều năm Cây 2 LM Làm tăng về bề ngang của thân cây
|
Vì mía là cây 1 lá mầm có mô phân sinh đỉnh và mô phân sinh lóng, nên khi ngắt bỏ ngọn ( bỏ mô phân sinh đỉnh) mô phân sinh lóng ở các mắt vẫn sinh trưởng tăng chiều dài của lóng, thân cây
Câu 7: Khái niệm hoocmon thực vật ? Đặc điểm hoocmon thực vật ? Nơi sản sinh và vai trò của các hoocmon thực vật(AIA, GB, xitokinin, etilen, AAB) ?
Điều cần tránh trong việc ứng dựng hoocmon thực vật là gì, vì sao ?
Những điều cần lưu ý khi sử dụng hoocmon thực vật ?
Nêu 2 biện pháp sản xuất nông nghiệp có ứng dụng các hoocmon TV ?(tự nghiên cứu)
Con người đã ứng dụng etilen vào trong sản xuất như thế nào ?(tự nghiên cứu)
Hướng dẫn :
* Điều cần tránh : Không nên sử dụng các chất điều hòa sinh trưởng nhân tạo vào các sản phẩm trực tiếp làm thức ăn vìa các chất điều hòa sinh trưởng nhân tạo không có các enzim phân giải sẽ được tích lũy lại trong nông phẩm nên sẽ gây độc hại cho người và gia súc
* Khi dùng cần lưu ý :
- Phải sử dụng nồng độ thích hợp. Nếu nồng độ quá thấp thì hiệu quả thấp, nếu quá cao sẽ ức chế cây phát triển, thậm chí còn phá hủy hoặc gây chết mô, TB
- Chú ý đến tính chất đối kháng, hỗ trợ giữa các hoocmon TV
- Khi sử dụng phải kết hợp thỏa mãn nhu cầu về nước, phân bón của cây và phù hợp với khí hậu
Ví dụ : Xử lí auxin làm cho cà chua tăng đậu quả nhưng nếu thiếu nước thì quả bị rụng
- Không nên sử dụng hoocmon nhân tạo đối với các nông phẩm được sử dụng trực tiếp làm thức ăn
Trên đây là nội dung tài liệu Hướng dẫn giải chi tiết các câu hỏi tự luận vận dụng thực tế Sinh học 11 - Trường THPT Yên Định. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
Chúc các em học tập tốt !
