Giải Hóa 11 SGK nâng cao Chương 4 Bài 31 Phản ứng hữu cơ

Thế nào là phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách, phản ứng phân hủy trong hóa hữu cơ. Cho ví dụ minh họa.

Hướng dẫn giải:

Câu a:

Phản ứng thế: là phản ứng trong đó có một nguyên tử hay nhóm nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ bị thay thế bởi một hay một nhóm nguyên tử khác.

Ví dụ:     CH₄ + Cl₂ → CH₃Cl + HCl   (đk: ánh sáng)

CH₃CH₂OH + HBr → CH₃CH₂Br + H₂O

Câu b:

Phản ứng cộng là phản ứng trong đó phân tử hợp chất hữu cơ kết hợp với phân tử khác tạo thành phân tử hợp chất mới.

Thông thường phản ứng cộng xảy ra đối với hợp chất có chứa liên kết đôi hay liên kết ba.

Ví dụ: CH₂=CH₂ + Br₂ → CH₂Br-CH₂Br

CH≡CH + 2HCl → CH₃-CHCl₂

Phản ứng tách là phản ứng trong đó hai hay nhiều nguyên tử bị tách ra khỏi hợp chất hữu cơ.

Ví dụ

Phản ứng đề hiđro hóa: là phản ứng tách H₂ ra khỏi phân tử.

CH₃-CH₃ → CH₂=CH₂ + H2  (đk: t^o, xt)

Phản ứng đề hiđrat hóa là phản ứng tách H₂O ra khỏi phân tử.

C₂H₅ → CH2=CH2 + H2O   (đk: H2SO4, 170oC)

---

Hãy viết sơ đồ các phản ứng sau và ghi rõ thuộc loại phản ứng nào?

a) Nung nóng khí etan có xúc tác kim loại, thu được etilen và hiđro.

b) Đốt cháy propan (C₃H₈) thành CO₂ và H₂O

c) Cho etilen tác dụng với nước ở nhiệt độ cao có axit xúc tác và thu được etanol.

Hướng dẫn giải:

Câu a:

CH₃-CH₃ → CH₂=CH₂ + H₂ (đk: nhiệt độ, xt) : Phản ứng tách H₂

Câu b:

CH₃-CH₂-CH₃ + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

Đây là phản ứng oxi hóa hoàn toàn (phản ứng cháy). Tuy nhiên chương trình mới phản ứng này không có trong phân loại phản ứng.

Câu c:

CH₂=CH₂ + H₂O → CH₃-CH₂-OH  (Phản ứng cộng)

---

Trong các phản ứng xảy ra, trường hợp nài xảy ra sự cắt đồng li, trường hợp nào xảy ra sự cắt dị li?

a) Sự điện li của nước.

b) Tia tử ngoại biến O₂ thành O₃

c) Cộng HCl vào etilen.

Hướng dẫn giải:

Câu a:

Điện li

Câu b:

Đồng li

Câu c:

Dị li

---

Hãy ghi chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào dấu [...] ở mỗi câu sau:

A. Nguyên tử clo là một gốc tự do [...]

B. Tiểu phân  là một gốc tự do [...]

C. Nguyên tử heli là một gốc tự do [...]

D. Tiền phân  là gốc tự do [...]

Hướng dẫn giải:

A. Đ

B. Đ

C. S

D. Đ

---

Cho tiểu phân tử sau đây: gốc tự do hiđroxyl, nguyên tử clo, gốc metyl, anion hiđroxyl, anion clorua, cation anion, caiton,etyl.

a) Hãy viết công thức cấu tạo của chúng.

b) Hãy viết Li – uýt (với đầy đủ các electron hóa trị) của chúng và nói rõ tiểu phân nào mang electron độc thân, tiểu phân nào mang điện tích âm, tiểu phân nào mang điện tích dương. Vì sao?

Hướng dẫn giải:

Gốc tự do hydroxyl: 

Nguyên tử clo: 

Gốc metyl: 

Anion hidroxyl: 

Anion clorua: 

Cation anioni: 

Cation metyl: 

---

Hãy viết đầy đủ phương trình hóa học của các phản ứng cho sơ đồ ở mục II.3 của bài học và chỉ rõ đâu là gốc cacbon tự do, đâu là cacboncation

Hướng dẫn giải:

CH₄ + Cl* →  H₃C* + HCl ;    CH₃*  + Cl₂ → CH₃Cl + Cl*

              Gốc C tự do           Gốc C tự do

H₂C=CH₂ + H⁺ → CH₃CH₂⁺;       CH₃CH₂⁺  + Cl^- → CH₃CH₂Cl 

                           Cabocation       Cabocation

(CH₃)₃C-Br → (CH₃)₃C⁺ + Br^-;    (CH₃)₃C⁺ + OH^- → (CH₃)₃C-OH

                      Cabocation           Cabocation

 

Trên đây là nội dung chi tiết Giải bài tập nâng cao Hóa 11 Chương 4 Phản ứng hữu cơ, với hướng dẫn giải chi tiết, rõ ràng, trình bày khoa học. Chúng tôi hy vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các bạn học sinh lớp 11 học tập thật tốt!