Bài 47 Chất béo

Hình 1: Thực phẩm chứa nhiều chẩt béo

Chất béo là thành phần chính của mỡ, dầu ăn… có trong cơ thể động vật và thực vật.

Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong benzen, xăng, dầu hoả,…

Hình 2: Thử tính tan của chất béo với

a) Nước b) Benzen

• Chất béo là hỗn hợp nhều este của glixerol với các axit béo và có công thức dạng chung là  (RCOO)₃C₃H₅

• Glixerol có CTCT là: . Viết thu gọn lại là C₃H₅(OH)₃

• Axit béo có CT chung là RCOOH. Công thức chung của chất béo là (RCOO)₃C₃H₅

_​⇒ Chất béo là hỗn hợp nhều este của glixerol với các axit béo và có công thức dạng chung là  (RCOO)₃C₃H₅

a) Phản ứng thủy phân trong môi trường axit

(RCOO)₃C₃H₅+3H₂O \(\xrightarrow[axit]{t^{0}}\)C₃H₅(OH)₃ +  3RCOOH 

b) Phản ứng thủy phân trong kiềm (phản ứng xà phòng hóa)

(RCOO)₃C₃H₅+3NaOH  \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) C₃H₅(OH)₃  + 3RCOONa

Hình 3: So sánh năng lượng tỏa ra khi oxi hóa thức ăn

• Chất béo là thành phần cơ bản trong thức ăn của người và động vật

• Chất béo rất giàu năng lượng giúp cơ thể hấp thu các vitamin A,D,E,K...

• Dùng để điều chế glixerol và xà phòng

Hình 4: Sơ đồ chuyển hóa chất béo trong cơ thể

Hình 5: Sơ đồ tư duy bài Chất béo

Bài 1:

Tính khối lượng muối thu được khi thủy phân hoàn toàn 17,16 kg một loại chất béo. Biết quá trình thủy phân cần dùng vừa đủ 2,4 kg NaOH và thu được 0,736 kg Glixerol. Tính khối lượng xà phòng thu được từ khối lượng muối trên. Biết muối của Axit béo chiếm 60% khối lượng xà phòng.  

Hướng dẫn:

Phương trình tổng quát là: Chất béo + NaOH → Muối + Glixerol

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng cho phản ứng ta có:

mchất béo + mNaOH = mmuối + mGlixerol

⇒ m_muối = m_{chất béo} + m_NaOH - m_Glixerol = 17,16 + 2,4 - 0,736 = 18,824 (kg)

Vì muối của Axit béo chiếm 60% khối lượng xà phòng nên:

m_{xà phòng} = \(\frac{{18,824.100}}{{60}} = 31,37(kg)\)

Sau bài học cần nắm:

• Chất béo có ở đâu?
• Tính chất vật lí của chất béo
• Thành phần và cấu tạo của chất béo

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 47 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Dầu ăn là:

  • A. một este
  • B. este của glyxerol
  • C. este của glyxerol và axit béo
  • D. hỗn hợp nhiều este của glyxerol và axit béo

• Câu 2:

  Có thể làm sạch dầu ăn dính vào quần áo bằng cách:

  • A. giặt bằng nước
  • B. tẩy bằng xăng
  • C. tẩy bằng giấm
  • D. giặt bằng nước có pha thêm ít muối

• Câu 3:

  Thủy phân hoàn toàn chất béo trong môi trường axit ta thu được:

  • A. este và nước
  • B. glyxerol và hỗn hợp muối của axit béo với natri
  • C. glyxerol và các axit béo
  • D. hỗn hợp nhiều axit béo

• Câu 4:

  Đâu không phải chất béo trong các chất sau?

  • A. Dầu dừa
  • B. Dầu vừng (dầu mè)
  • C. Dầu lạc (đậu phộng)
  • D. Dầu luyn

Câu 3- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 9 Bài 47.

Bài tập 1 trang 147 SGK Hóa học 9

Bài tập 2 trang 147 SGK Hóa học 9

Bài tập 3 trang 147 SGK Hóa học 9

Bài tập 4 trang 147 SGK Hóa học 9

Bài tập 47.1 trang 57 SBT Hóa học 9

Bài tập 47.2 trang 57 SBT Hóa học 9

Bài tập 47.3 trang 57 SBT Hóa học 9

Bài tập 47.4 trang 57 SBT Hóa học 9

Bài tập 47.5 trang 57 SBT Hóa học 9

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa Chúng tôi thảo luận và trả lời nhé.