Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

• Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua giống từ phổ bên ngoài của 1 thanh nam châm thẳng.

• Đường sức từ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua là những đường cong khép kín, bên trong lòng ống dây đường sức từ là những đoạn thẳng song song, cách đều nhau.

• Ống dây có dòng điện chạy qua cũng được xem như là một nam châm:

  • Hai đầu của nó cũng là hai cực từ.

  • Đầu ống dây có các đường sức từ đi ra là cực Bắc, đầu kia có các đường sức từ đi vào là cực Nam.

2.2.1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?

Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào: chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây

2.2.2. Quy tắc nắm tay phải

Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.

Bài 1.

Một cuộn dây được đặt sao cho trục của nó nằm dọc theo thanh nam châm như hình 24.1. Đóng công tắc K, thọat tiên ta thấy thanh nam châm bị đẩy ra xa.

Hướng dẫn giải:

• Theo hình vẽ thì chiều dòng điện đi từ cực dương sang cực âm tức là đi từ P sang Q,
• Theo quy tắc nắm tay phải thì ta xác định được đầu Q của thanh nam châm là cực Bắc (N),
• Nên ban đầu khi đóng khóa K thì thanh nam châm bị đẩy chứng tỏ đầu A của thanh nam châm là cực Bắc (N) còn đầu B của thanh nam châm là cực nam (S). 

Bài 2.

Hai cuộn dây có dòng điện được treo đồng trục và gần nhau (hình 24.2).

a. Nếu dòng điện chạy trong cuộn dây có chiều như trên hình vẽ thì hai cuộn dây hút nhau hay đẩy nhau? 

b. Nếu đổi chiều dòng điện của một trong hai cuộn thì tác dụng giữa chúng có gì thay đổi?

Hướng dẫn giải:

 a. Đẩy nhau.

Theo quy tắc nắm tay phải thì ta xác định được hai đầu dây gần nhau cùng cực nên chúng đẩy nhau.

 b. Chúng hút nhau.

Vì chúng khác cực nên hút nhau. 

Qua bài này, các em sẽ được làm quen với các kiến thức liên quan đến Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua  cùng với các bài tập liên quan theo nhiều cấp độ từ dễ đến khó…, các em cần phải nắm được : 

• Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
• Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
• Quy tắc nắm tay phải

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 24 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Trong hình sau, kim nam châm nào bị vẽ sai?

  

  • A. Kim nam châm số 1
  • B. Kim nam châm số 3
  • C. Kim nam châm số 4
  • D. Kim nam châm số 5

• Câu 2:

  Ống dây có chiều dòng điện chạy qua như hình vẽ:

  Chọn phương án đúng về từ cực của cuộn dây.

  • A. A là cực Bắc
  • B. A là cực Nam
  • C. B là cực Bắc
  • D. Không xác định được

• Câu 3:

  Quy tắc nắm tay phải được phát biểu:

  • A. Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều của đường sức từ trong lòng ống dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
  • B. Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
  • C. Nắm tay phải, rồi đặt sao cho ngón tay cái hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay còn lại chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
  • D. Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái khom lại theo bốn ngón tay chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.

Câu 2- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 9 Bài 24 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập C4 trang 67 SGK Vật lý 9

Bài tập C5 trang 67 SGK Vật lý 9

Bài tập C6 trang 67 SGK Vật lý 9

Bài tập 24.1 trang 54 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.2 trang 54 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.3 trang 54 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.4 trang 55 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.5 trang 55 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.6 trang 55 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.7 trang 56 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.8 trang 56 SBT Vật lý 9

Bài tập 24.9 trang 56 SBT Vật lý 9

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!