Bài giảng Tập làm văn: Luyện tập quan sát con vật sẽ giúp các em nêu được nhận xét về cách quan sát và miêu tả con vật qua bài văn Đàn ngan mới nở. Đồng thời, bước đầu biết cách quan sát một con vật để chọn lọc các chi tiết nổi bật về ngoại hình, hoạt động và tìm từ ngữ để miêu tả con vật đó.
Tóm tắt lý thuyết
Câu 1. (SGK trang 119-120, Tiếng Việt 4): Đọc bài văn sau:
Đàn ngan mới nở
Những con ngan nhỏ mới nở được ba hôm chỉ to hơn cái trứng một tí.
Chúng có bộ lông vàng óng. Một màu vàng đáng yêu như màu của những con tơ nõn mới guồng. Nhưng đẹp nhất là đôi mắt với cái mỏ.
Đôi mắt chỉ bằng hột cườm, đen nhánh hạt huyền, lúc nào cũng long lanh đưa đi đưa lại như có nước, làm hoạt động hai con ngươi bóng mỡ. Một cái mỏ màu nhung hươu, vừa bằng ngón tay đứa bé mới đẻ và có lẽ cũng mềm như thế, mọc ngăn ngắn đằng trước. Cái đầu xinh xinh, vàng nuột và ở dưới bụng, lủn chủn hai cái chân bé tí màu đỏ hồng.
TÔ HOÀI
Câu 2. (SGK trang 120, Tiếng Việt 4): Để miêu tả đàn ngan, tác giả đã quan sát các bộ phận nào của chúng? Ghi lại những câu miêu tả mà em cho là hay.
Gợi ý:
- Để miêu tả đàn ngan, tác giả đã quan sát nhiều bộ phận của chúng: lông, mắt, mỏ, đầu, chân.
- Hay nhất là câu văn tả mắt: Đôi mắt chỉ bằng hột cườm, đen nhánh hạt huyền, lúc nào cũng long lanh đưa đi đưa lại như có nước, làm hoạt động hai con ngươi bóng mỡ.
Câu 3. (SGK trang 120, Tiếng Việt 4):Quan sát và miêu tả các đặc điểm ngoại hình của con mèo (hoặc chó).
Gợi ý:
Con chó nhà em là loại chó lai, nó có bộ lông màu vàng nhạt và rất mượt mà. Hai cái tai của nó to và cúp xuống. Hai mắt nó có con ngươi màu đen. Cái mõm nó dài, màu đen có nhiều sợi râu cứng mọc tủa ra hai bên. Bộ răng của nó sắc, nhọn và rất trắng. Cái đuôi của nó có một đám lông đen ở đầu chót, khi mừng rỡ thì vẫy vẫy rối rít, khi sợ hãi thì quắp chặt vào mông như muốn thu nhỏ cả thân hình lại.
Câu 4. (SGK trang 120, Tiếng Việt 4): Quan sát mà miêu tả các hoạt động thường xuyên của con mèo (hoặc chó) nói trên.
Gợi ý:
Những lúc trưa nắng, con chó nằm dài trên thềm, lưỡi thè dài ra, vừa thở mạnh vừa ngủ có vẻ nóng nực mệt mỏi lắm. Ngủ chán rồi nó chống hai chân trước ngồi nhổm dậy và há to miệng ngáp một cái dài như thế ngủ chưa đẫy giấc. Rồi nó bước ra bờ ao, cúi xuống lấy thè lưỡi ra uống nước. Bấy giờ có lẽ nó đã tỉnh táo hơn. Có tiếng chân lạ bước ra cổng, nó chạy xổ ra và sủa ông ổng. À ra đó là bác hàng xóm. Nhận ra đó là người quen, nó thay đổi thái độ, không sủa nữa mà lại vẫy đuôi và rít lên những tiếng mừng rỡ. Con chó nhà tôi ngày thì hay ngủ vạ vật như vậy nhưng đêm lại tỉnh táo và năng nổ vô cùng. Nó chạy chỗ này, sục chỗ kia, khi thì vồ được một con chuột cống to, khi thì sủa theo tiếng chó của xóm làng. Khi tôi đi học, nó theo ra tận ngoài ngõ rồi lại quay về. Khi tôi đi học về, nó nhanh nhẹn chạy ra quấn quít lấy chân tôi, có lúc còn làm cho tôi vướng víu suýt ngã.
- Thông qua bài giảng Tập làm văn: Luyện tập quan sát con vật, các em cần nắm được:
- Nêu được nhận xét về cách quan sát và miêu tả con vật.
- Bước đầu biết cách quan sát một con vật để chọn lọc các chi tiết nổi bật về ngoại hình, hoạt động và tìm từ ngữ để miêu tả con vật.
- Ngoài ra, các em có thể xem thêm bài giảng Luyện từ và câu: Câu cảm cho tiết học tiếp theo.
