1. Bố cục văn bản
- Văn bản được chia làm 2 phần:
- Phần 1 (12 câu đầu): Thúy Kiều báo ân Thúc Sinh
- Phần 2 (22 câu còn lại): Thúy Kiều báo oán
2. Hướng dẫn soạn văn Thúy Kiều báo ân báo oán
Câu 1: Mười hai câu đầu tả cảnh Thúy Kiều báo ân.
Qua lời kể của Kiều với Thúc Sinh em thấy Kiều là người thế nào? Tại sao khi trả ơn Thúc Sinh, Kiều lại nói với Thúc Sinh về Hoạn Thư? Có sự khác nhau như thế nào trong ngôn ngữ khi nói với Thúc Sinh và khi nói với Hoạn Thư? Vì sao có sự khác nhau ấy.
- Từ lời của Kiều với Thúc Sinh có thể thấy nàng là người biết ơn tấm lòng và sự giúp đỡ mà Thúc Sinh đã dành cho nàng trong cơn hoạn nạn.
- Kiều nói với Thúc Sinh về Hoạn Thư chứng tỏ vết thương lòng, những đau đớn mà Hoạn Thư đã gây ra cho nàng đã khiến nàng không thể quên được.
- Lời nói với Thúc Sinh trang trọng, dùng nhiều điển cố vì Kiều vẫn luôn biết ơn Thúc Sinh, còn lời nói về Hoạn Thư lại nôm na bình dị, sử dụng lối nói dân gian tỏ thái độ xem thường.
Câu 2: Những câu thơ còn lại tả cảnh Thúy Kiều báo oán.
Những câu đầu tiên Kiều nói với Hoạn Thư giọng điệu như thế nào?
Thái độ của Kiều qua giọng điệu ấy?
- Những lời đầu tiên Kiều nói với Hoạn Thư có giọng điệu mỉa mai, đay nghiến. Chào, thưa Hoạn Thư là “tiểu thư” mặc dù vị thế hai người đã đảo ngược.
- Thái độ của Kiều: quyết liệt trong trả thù, báo trước những điều dữ dội sắp xảy ra.
Câu 3: Trước thái độ của Kiều, Hoạn Thư đã xử trí ra sao? Lời kêu ca của Hoạn Thư thực chất là lí lẽ gỡ tội. Em hãy hiểu:
Trình tự lí lẽ của Hoạn Thư.
Các lí lẽ của Hoạn Thư đã tác động tới Kiều như thế nào.
Qua lời đối đáp của Hoạn Thư, em có cảm nhận gì về tính cách của nhân vật này.
- Trình tự lí lẽ của Hoạn Thư: xóa ranh giới kẻ thù, về cũng phía “phận đàn bà” ⇒ từ trọng tội biến thành chuyện nhỏ ‘thường tình” ⇒ kể rằng từng tha cho Kiều ⇒ tỏ thái độ “riêng riêng những kính yêu” ⇒ nhận lỗi và mong tha thứ.
- Các lí lẽ đó tác động tới Kiều: nhìn ra sự khôn ngoan của Hoạn Thư, Kiều có phần nguôi ngoai, mắc vào thế khó đành tha bổng cho Hoạn Thư.
- Tính cách Hoạn Thư: khôn ngoan, lọc lõi, tâm địa mưu mô, thủ đoạn.
Câu 4: Vì sao Thúy Kiều tha bổng Hoạn Thư? Việc làm ấy của Kiều có hợp lí hay không hợp lí, là đúng hay đáng trách? Lí giải cách lựa chọn của em. Những lời cuối cùng Kiều nói với Hoạn Thư cho thấy Kiều là con người thế nào?
- Kiều tha cho Hoạn Thư vì những lí lẽ của Hoạn Thư và bản tính rộng lượng của Kiều.
- Việc làm ấy phù hợp với lòng nhân hậu của Kiều. Vì vậy nó không hề đáng trách.
- Kiều là người giàu lòng vị tha, nặng tình nghĩa.
Câu 5: Qua đoạn trích phân tích tính cách Thúy Kiều và Hoạn Thư
- Hoạn Thư khôn ngoan, lọc lõi, có tâm địa và thủ đoạn. Trong cảnh “hồn lạc phách xiêu” vẫn đưa ra được những lí lẽ chặt chẽ, thuyết phục.
- Thúy Kiều giàu lòng vị tha, tình nghĩa. Đối với Thúc Sinh biết ơn, trân trọng, đối với Hoạn Thư giận nhưng vẫn rộng lượng tha tội.
Trên đây là bài soạn tóm tắt Thúy Kiều báo ân báo oán chương trình Ngữ văn lớp 9. Để tham khảo thêm chi tiết về bài học này, các em có thể xem tại đây: Văn bản Thúy Kiều báo ân báo oán.
-----Mod Ngữ văn Biên soạn và Tổng hợp-----
