1. Bố cục đoạn trích
- Văn bản được chia làm 3 phần:
- Phần 1 (4 câu đầu): Giới thiệu vẻ đẹp chung của hai chị em
- Phần 2 (4 câu tiếp theo): Vẻ đẹp của Thúy Vân
- Phần 3 (16 câu còn lại): Miêu tả chân dung của Thúy Kiều
2. Hướng dẫn soạn văn Chị em Thúy Kiều
Câu 1: Tìm kiểu kết cấu của đoạn thơ và nhận xét kết cấu ấy có liên quan như thế nào với trình tự miêu tả nhân vật của tác giả?
- Bố cục văn bản: Tham khảo đáp án ở mục 1.
- Đoạn thơ kết cấu chặt chẽ, phù hợp với trình tự miêu tả của nhân vật. Tác giả đi từ khái quát đến cụ thể.
Câu 2: Những hình tượng nghệ thuật nào mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân? Qua những hình tượng ấy, em cảm nhận Thúy Vân có nét riêng về nhan sắc và tính cách như thế nào?
- Hình tượng ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp Thúy Vân (trăng, hoa, tuyết, ngọc, mây): khuôn trăng (Khuôn mặt tròn trịa như trăng rằm), hoa cười (nụ cười tươi tắn xinh đẹp), ngọc thốt (lời nói nhẹ, trong trẻo quý giá), mây thua nước tóc (mái tóc dài, dày, bóng mượt), tuyết nhường màu da (làn da trắng hơn cả tuyết).
- Thúy Vân có vẻ đẹp viên mãn, đầy đặn, hài hòa với thiên nhiên. Một vẻ đẹp dịu dàng, đoan trang, khuôn phép, nết na, thùy mị ⇒ dự báo cuộc đời bình lặng, suôn sẻ.
Câu 3: Khi gợi tả nhan sắc Thúy Kiều, tác giả cũng sử dụng hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ, theo em, có những quan điểm nào giống và khác so với tả Thúy Vân?
- Giống: lấy thiên nhiên làm chuẩn mực cho cái đẹp, hai vẻ đẹp đều đạt mức hoàn mĩ.
- Khác: Kiều không được tả từng đường nét khuôn mặt, nhưng lại đặc biệt gợi tả đôi mắt trong như nước mùa thu (Làn thu thủy). Vẻ đẹp của Kiêu sắc sảo, mặn mà, là tuyệt thế giai nhân. Thiên nhiên nhường với vẻ đẹp của Thúy Vân nhưng lại thua, hờn ghen với vẻ đẹp của Kiều.
Câu 4: Bên cạnh vẻ đẹp hình thức, tác giả còn nhấn mạnh những vẻ đẹp nào ở Thúy Kiều? Những vẻ đẹp ấy cho thấy Thúy Kiều là người như thế nào?
- Bên cạnh vẻ đẹp hình thức, nhan sắc, Nguyễn Du còn nhấn mạnh vẻ đẹp tài năng, tâm hồn của Kiều: cầm – kì – thi – họa.
- Nhấn mạnh tài đánh đàn của Thúy Kiều.
Câu 5: Người ta thường nói: Sắc đẹp của Thúy Vân “Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da” còn Thúy Kiều “Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh” là sự dự báo số phận của hai người. Theo em có đúng không? Tại sao lại như vậy?
- Những nét riêng về tài và sắc của Thúy Kiều gợi ra những dự cảm về số phận: nghiệt ngã, éo le.
- Sắc đẹp của Thúy Vân lại được miêu tả với sự “thua”, “nhường”: cuộc đời sẽ suôn sẻ hơn.
Câu 6: Trong hai bức chân dung Thúy Vân và Thúy Kiều, em thấy bức chân dung nào nổi bật hơn? Vì sao?
- Bức chân dung Thúy Kiều nổi bật hơn. Điều này phù hợp với dụng ý nghệ thuật của tác giả khi sáng tạo Truyện Kiều: dùng Vân để tô nền bật lên vẻ đẹp của Kiều, có 4 câu thơ để tả Vân nhưng có tới 16 câu tả Kiều. Đồng thời vẻ đẹp của Kiều không chỉ ở nhan sắc mà còn ở tài năng.
Trên đây là bài hướng dẫn soạn văn Chị em Thúy Kiều tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể xem thêm hệ thống bài học của văn bản tại đây: Chị em Thúy Kiều (trích Truyện Kiều).
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
