1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 3 phần:
- Phần 1: Bài 1.
- Phần 2: Bài 2.
-
Phần 3: Bài 3.
2. Hướng dẫn soạn văn Những câu hát than thân
Câu 1. Trong ca dao, người nông dân thời xưa thường mượn hình ảnh con cò để diễn tả cuộc đời, thân phận của mình. Em hãy sưu tầm một số bài ca dao để chứng minh điều đó và giải thích vì sao?
- Một số bài ca dao mượn hình ảnh con cò diễn tả cuộc đời, thân phận:
- Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non
Nàng về nuôi cái cùng con
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng
- Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao…
Câu 2. Ở bài 1, cuộc đời lận đận, vất vả của cò được diễn tả như thế nào? Ngoài nội dung than thân, bài ca dao này còn có nội dung nào khác?
- Cách diễn tả cuộc đời lận đận, vất vả của con cò:
- Từ láy “lận đận” và thành ngữ “lên thác xuống ghềnh” tăng sức biểu cảm.
- Đối lập: nước non >< một mình, thân cò >< thác ghềnh, lên >< xuống, bể kia đầy >< ao kia cạn. Chúng tô đậm nỗi vất vả, đơn độc thân cò.
- Câu hỏi tu từ: Cho ao kia cạn, cho gầy cò con? → lời than, câu hỏi không lời đáp.
- Ngoài nội dung than thân, bài ca này còn là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công, là nỗi bất bình phản kháng của kẻ bị áp bức.
Câu 3. Em hiếu cụm từ “thương thay” như thế nào? Hãy chỉ ra những ý nghĩa của sự lặp lại cụm từ này trong bài 2?
- “Thương thay”: tiếng than biểu hiện sự đồng cảm, thương xót.
- Ý nghĩa của sự lặp lại: cuộc đời con vật nhỏ bé nào cũng đáng thương, tô đậm nỗi thương cảm, xót xa, đặc biệt kết nối và mở ra những nỗi thương khác.
Câu 4. Phân tích những nỗi thương thân của người lao động qua các hình ảnh ẩn dụ trong bài 2.
- Những nỗi thương thân của người lao động qua các hình ảnh ẩn dụ trong bài 2:
- Thương con tằm: thân phận bị bòn rút sức lực.
- Thương lũ kiến li ti : những người lao động làm việc suốt đời mà vẫn túng thiếu.
- Thương con hạc: cuộc đời phiêu bạt, khốn khó, không có tương lai.
- Thương con cuốc : thấp cổ bé họng, không được thương xót.
Câu 5. Em hãy sưu tầm một số bài ca dao mở đầu bằng cụm từ “thân em”. Những bài ca dao ấy thường nói về ai, về điều gì, và thường giống nhau như thế nào về nghệ thuật?
- Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa
- Thân em như miếng cau khô
Kẻ thanh tham mỏng, người thô tham dày
- Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt, người phàn rửa chân.
- Các bài ca dao trên nói về thân phận bấp bênh, vấp vả của người phụ nữ xưa.
- Nghệ thuật: Cấu trúc “Thân em…” so sánh với những hình ảnh trôi nổi, vô định gợi lên hình ảnh, thân phận người phụ nữ.
Câu 6. Bài 3 nói về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Hình ảnh so sánh ở bài này có gì đặc biệt? Qua đây em thấy cuộc đời của người phụ nữ trong xã hội phong kiến như thế nào?
- Hình ảnh so sánh “trái bần trôi”: loại quả vừa chua vừa chát đã bị rụng lại bị “gió dập sóng dồi”.
- Qua đây có thể thấy cuộc đời người phụ nữ thời phong kiến nghèo hèn lắm khổ đau, lại bị vùi dập trôi nổi.
Trên đây là bài Soạn văn 7 Những câu hát than thân tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Những câu hát than thân.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
