1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 4 phần:
- Phần 1: (từ đầu đến "ập vào miền Bắc"): Từ thế đứng vững mạnh, hiên ngang của dân tộc từ thời chống Mĩ, tác giả hồi tưởng về “giờ phút hiểm nghèo” của đất nước Việt Nam mới.
- Phần 2: (tiếp theo đến "thêm trầm trọng"): Những khó khăn mọi mặt của đất nước tưởng khó có thể vượt qua.
- Phần 3: (tiếp theo đến "ba trăm kilôgam vàng"): Những biện pháp tích cực của chính quyền mới và quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thử thách của toàn Đảng, toàn dân ta.
- Phần 4: (còn lại): Hình ảnh Bác Hồ như sự tượng trưng cho một chính thể mới, một nhà nước mới, do dân vì dân.
2. Hướng dẫn soạn văn Những ngày đầu của nước Việt Nam mới
Câu 1: Tìm hiểu bố cục của phần trích (các đoạn, ý chính trong từng đoạn).
- Tham khảo mục 1 (Bố cục văn bản)
Câu 2: Để hồi tưởng về những ngày đầu của nước Việt Nam mới, tác giả đã xuất phát từ điểm nhìn hiện tại nào? Những cảm nghĩ cụ thể của tác giả?
- Điểm nhìn hiện tại là bối cảnh đất nước năm 1970. Thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng gay go, ác liệt.
- Cảm nghĩ của tác giả: so với 25 năm trước, tuy khó khăn như thế và lực lượng của ta đã khác:
- Năm 1945: “là thời kì làm mưa, làm gió của chủ nghĩa đế quốc", “gần hai chục vạn quân Tưởng từ mấy ngả ập vào miền Bắc" còn bây giờ (1970), “mỗi hành động kẻ cướp... không tránh khỏi bị trừng phạt", mọi cách tô son trát phấn của đế quốc Mĩ với bọn nguỵ quyền tay sai ở miền Nam đều hoài công vô ích".
- Năm 1945 nước Việt Nam chưa có tên trên bản đồ thế giới, cả Đông Dương khi đó mang tên Indo-China (Vùng giáp giới Ấn Độ - Trung Quốc) thuộc Pháp. Còn bây giờ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã là một đất nước tự do.
Câu 3: Phần trích đã nêu rõ những khó khăn, nguy nan của nước Việt Nam mới ra sao?
- Những khó khăn, gian nan của nước Việt Nam mới:
- Chính quyền cách mạng thành lập nhiều ngày nhưng vẫn chưa được nước nào công nhận
- Tình hình kinh tế hết sức khó khăn
- Chưa phát hành được tiền Việt Nam, kho bạc giành được từ tay chính quyền cũ chỉ có một triệu bạc rách
- Đời sống của nhân dân rất thấp
- Cuộc xâm lăng của thực dân Pháp nổ ra rất sớm tại Nam Bộ, làm cho những khó khăn trên càng trầm trọng
Câu 4: Đảng và Chính phủ được sự ủng hộ của toàn dân đã có những quyết sách đúng đắn, sáng suốt như thế nào để đưa đất nước vượt qua gian khó?
- Quyết sách để đưa đất nước vượt qua gian khó:
- Chính trị:
- Củng cố và giữ vững chính quyền bằng cuộc tổng tuyển cử trong cả nước.
- Ra sắc lệnh thành lập Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính các cấp.
- Giải tán chính quyền cũ - chính quyền thực dân phong kiến.
- Công bố dự án hiến pháp cho toàn dân góp ý.
- Kinh tế: giảm tô xóa nợ cho nông dân, phục hồi sản xuất, nâng cao mọi mặt đời sống cho người dân, nâng cao vấn đề tài chính,....
- Xã hội: Bác Hồ kêu gọi “diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”.
- Chính trị:
Câu 5: Trong cả phần trích, đâu là hình tượng tiêu biểu, gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
- Hình tượng tiêu biểu nhất trong bài là hình ảnh Bác Hồ, vì:
- Bác là người có trí tuệ sáng suốt, có ý chí sắt đá và nghị lực mạnh mẽ
- Toàn tâm, toàn ý phục vụ cho nhân dân, đất nước
- Với Bác, để đất nước Việt Nam mới ra đời có thể tồn tại và vững mạnh cần:
- Xác định mối quan hệ giữa những người làm trong bộ máy chính quyền với nhân dân
- Đề ra ba mục tiêu quan trọng và phải dựa vào dân
Câu 6: Nghệ thuật thể hiện hồi kí trong phần trích này có gì đặc biệt?
- Trần thuật mọi sự kiện từ điểm nhìn của một người đại diện cho bộ máy lãnh đạo Đảng và Chính phủ → các sự kiện được kể lại mang tính chất toàn cảnh, tổng thể, phác hoạ những nét lớn, gây ấn tượng sâu sắc với nhiều người, nó cũng tiêu biểu cho cảm nghĩ chung của những người lãnh đạo Đảng và Chính phủ.
- Cách trần thuật như thế đã làm cho tác phẩm này không phải là sách tự thuật về một cuộc đời mà gần như là cuốn biên niên sử của một dân tộc. Thể hồi kí đã có một diện mạo mới, một tầm vóc mới.
Trên đây là Soạn văn 12 Những ngày đầu của nước Việt Nam mới tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Những ngày đầu của nước Việt Nam mới.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
