1. Bố cục bài thơ Câu cá mùa thu (Thu điếu)
- Hai câu đề: Cảnh thu ở làng quê Bắc Bộ vắng lặng, đìu hiu.
- Hai câu thực: Sự chuyển động êm ái của mùa thu.
- Hai câu luận và hai câu kết: Cảnh thu và tâm trạng của nhân vật trữ tình.
2. Hướng dẫn soạn văn Câu cá mùa thu
Câu 1: Điểm nhìn cảnh thu của tác giả có gì đặc sắc? Từ điểm nhìn ấy, nhà thơ đã bao quát cảnh thu như thế nào?
- Cảnh thu được đón nhận từ xa (mặt ao) tới gần (chiếc thuyền câu) rồi từ gần (chiếc thuyền câu) đến cao (bầu trời) xa (ngõ vắng): từ một khung ao hẹp, không gian và cảnh sắc mùa thu được mở ra nhiều hướng thật sinh động.
Câu 2: Những từ ngữ, hình ảnh nào gợi lên được nét riêng của cảnh sắc mùa thu? Hãy cho biết đó là cảnh thu ở miền quê nào?
- Màu sắc: nước, trong veo, sóng biếc, trời xanh ngắt.
- Đường nét chuyển động nhẹ nhàng: sóng hơi gợn tí, lá vàng khẽ đưa vèo, tầng mây lơ lửng…
- Hình ảnh bình dị, thân thuộc: ao thơ, thuyền câu, ngõ trúc,…
⇒ Cảnh thu của làng quê Bắc Bộ.
Câu 3: Anh (chị) có nhận xét gì về không gian trong Câu cá mùa thu qua các chuyển động, màu sắc, hình ảnh, âm thanh? Không gian trong Câu cá mùa thu góp phần diễn tả tâm trạng như thế nào?
- Không gian thu buồn, tĩnh lặng, phản phất nỗi niềm thi nhân.
- Tâm trạng: cảnh làng quê trong trẻo, tĩnh lặng nhưng đượm buồn và ẩn chứa nhiều suy tư.
Câu 4: Cách gieo vần trong bài thơ có gì đặc biệt? Cách gieo vần ấy gợi cho ta cảm giác gì về cảnh thu và tình thu?
- Trong bài thơ, tác giả đã gieo vần “eo” ⇒ góp phần diễn tả một không gian vắng lặng và thu nhỏ dần, khép kín, phù hợp với tâm trạng đầy uẩn khúc của thi nhân.
Câu 5: Qua Câu cá mùa thu, anh (chị) có cảm nhận như thế nào về tấm lòng của nhà thơ Nguyễn Khuyến đối với thiên nhiên, đất nước?
- Bài thơ gợi tình yêu và sự gắn bó sâu sắc với thiên nhiên vùng đồng bằng Bắc Bộ. Tuy không bộc lộ trực tiếp bất cứ cảm xúc nào, nhưng người đọc vẫn thấy được tậm sự và tấm lòng của Nguyễn Khuyến dành cho đất nước một cách sâu sắc.
Trên đây là bài soạn bài thơ Câu cá mùa thu tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng của bài thơ này tại đây: Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến
----Mod Ngữ văn biên tập và tổng hợp----
