Soạn văn 10 Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX tóm tắt

1. Bố cục văn bản

  • Bố cục gồm 4 phần:
    • Phần 1: Các thành phần của văn học từ thế kỉ X- XIX.
    • Phần 2: Các giai đoạn phát triển của VH từ thế kỉ X- XIX.
    • Phần 3: Những đặc điểm lớn về nội dung của văn học từ thế kỉ X-XIX.
    • Phần 4: Những đặc điểm lớn về nghệ thuật của văn học thế kỉ X- XIX.

2. Hướng dẫn soạn văn Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX

Câu 1: Nêu những điểm chung và riêng của hai thành phần văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm.

  • Điểm chung:
    • Đều do người Việt sáng tác.
    • Đều tiếp thu văn học Trung Quốc.
    • Đều đạt được thành tựu to lớn.
  • Điểm riêng:
    • Văn học chữ Hán 
      • Ra đời vào thế kỉ X.
      • Gồm thơ và văn xuôi.
      • Chủ yếu tiếp thu từ Trung Quốc: chiếu, biểu, hịch, cáo, truyện truyền kì, kí sự, tiểu thuyết chương hồi, phú, thơ cổ phong, thơ Đường luật,…
    • Văn học chữ Nôm
      • Cuối thế kỉ XIII mới xuất hiện.
      • Chủ yếu là thơ, rất ít tác phẩm văn xuôi.
      • Chỉ tiếp thu một số thể loại từ Trung Quốc (phú, văn tế, thơ Đường luật) sáng tạo các thể loại mới (ngâm khúc, truyện thơ, hát nói).

Câu 2: Dựa vào kiến thức được trình bày trong mục II (các giai đoạn phát triển của văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX), lập bảng tổng kết về tình hình phát triển của văn học Việt Nam theo mẫu sau:

 

Giai đoạn văn học

Nội dung

Nghệ thuật

Sự kiện văn học, tác giả, tác phẩm

Từ TK.X đến hết TK.XIV Chủ nghĩa yêu nước với âm hưởng hào hùng
  • Văn học chữ Hán với các thể loại văn học tiếp thu từ Trung Quốc đạt được những thành tựu lớn..
  • Văn học chữ Nôm mới bắt đầu xuất hiện
  • Dân tộc mới giành được độc lập, văn học ảnh hưởng trực tiếp dân tộc Hán.
  • Chiến thắng quân Nguyên- Mông.
  • Các tác giả, tác phẩm chính: Chiếu dời đô (Lí Công Uẩn), Vận nước (Đỗ Pháp Thuận), Sông núi nước Nam (Lí Thường Kiệt), Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Phú sông Bạch Đằng (Trương Hán Siêu)…
Từ TK.XV đến hết TK.XVII Chủ nghĩa yêu nước mang âm hưởng ngợi ca, đến phản ánh và phê phán hiện thực
  • Văn học chữ Hán tiếp tục phát triển với nhiều thể loại phong phú.
  • Văn học chữ Nôm có sự Việt hóa các thể loại tiếp thu từ Trung Quốc, đồng thời có sự sáng tạo những thể loại văn học dân tộc.
  • Chiến thắng quân Minh
  • Chế độ phong kiến hưng thịnh đến đỉnh cao nhưng cũng có những dấu hiệu suy đổi.
  • Tác giả, tác phẩm: Nguyễn Trãi với Quân Trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập…; Hồng Đức quốc âm thi tập của Lê Thánh Tông và Hội Tao Đàn; Bạch Vân quốc ngữ thi tập của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ…
Từ TK.XVIII đến nửa đầu TK. XIX Chủ nghĩa nhân đạo xuất hiện và phát triển tới đỉnh cao
  • Phát triển mạnh cả về văn xuôi lẫn văn vần, cả văn học chữ Hán lẫn văn học chữ Nôm.
  • Văn chương nghệ thuật là thành tựu chủ yếu.
  • Trịnh – Nguyễn phân tranh: Tây Sơn bị triều đại Quang Trung xuất hiện nhưng nhanh chóng sụp đổ. Nhà Nguyễn phục hồi. Nhân dân chịu cảnh chiến tranh liên miên.
  • Các tác giả, tác phẩm chính: Đặng Trần Côn với Chinh phụ ngâm khúc (Bản dịch Nôm của Đoàn Thị Điểm), Nguyễn Gia Thiều với Cung oán ngâm, thơ Hồ Xuân Hương, bà Huyện Thanh Quan, Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô Gia Văn Phái, Nguyễn Du với thơ chữ Hán và kiệt tác Truyện Kiều, thơ Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát
Từ nửa cuối TK.XIX

Chủ nghĩa yêu nước mang âm hưởng bi tráng; có tư tưởng cách tân đất nước

  • Văn học chữ quốc ngữ bắt đầu xuất hiện. Tuy nhiên, văn học vẫn sáng tác theo thể loại và thi pháp truyền thống. Bên cạnh đó, văn học cũng đã có những đổi mới theo hướng hiện đại hóa.
  • Pháp xâm lược. Các phong trào khởi khĩa chống Pháp thất bại.
  • Các tác giả, tác phẩm: Nguyễn Đình Chiểu với , , Ngư tiêu y thuật vấn đáp… Nguyễn Khuyến nổi tiếng với chùm thơ mùa thu; Tú Xương với nhiều bài thơ hiện thực trào lộng….

Câu 3: Nêu một số tác phẩm văn học đã học trong chương trình THCS để làm sáng tỏ những đặc điểm lớn về nội dung của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.

  • Những đặc điểm lớn về nội dung của văn học Viết Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX:
    • Chủ nghĩa yêu nước.
    • Chủ nghĩa nhân đạo: lòng thương người; lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo chà đạp lên con người; khẳng định, đề cao con người, quan hệ đạo đức, đạo lí tốt đẹp giữa người với người.
    • Cảm hứng thế sự: phản ánh hiện thực xã hội và cuộc sống đau khổ của nhân dân.

Câu 4Văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX có những đặc điểm lớn nào về nghệ thuật?

  • Về nghệ thuật, văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX có những đặc điểm lớn:
    • Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm.
    • Khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị
    • Tiếp thu và dân tộc hoá tinh hoa văn học nước ngoài.

Trên đây là bài Soạn văn 10 Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết 
Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XI.

 

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----

Tham khảo thêm

Bình luận

Có Thể Bạn Quan Tâm ?