Qua bài giảng Luyện từ và câu: Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ , giúp các em nắm được cách để thể hiện quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng một cặp quan hệ từ. Đồng thời biết vận dụng kiến thức đã học để tìm và phân tích cấu tạo của các câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Nhận xét
Câu 1: Phân tích cấu tạo của câu ghép sau đây:
Chẳng những Hồng chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm.
Gợi ý:
Câu ghép "Chẳng những Hồng chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm" do 2 vế câu tạo thành:
Vế 1: Chẳng những Hồng / chăm học
CN VN
Chẳng những... mà... là cặp quan hệ từ nối hai vế câu.
Vế 2: Mà bạn ấy / còn rất chăm làm.
CN VN
Câu văn sử dụng cặp quan hệ từ chẳng những... mà..... thể hiện quan hệ tăng tiến.
Câu 2: Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ tăng tiến.
Gợi ý:
Ngoài cặp quan hệ từ chẳng những...mà ... nối các vế trong câu chỉ quan hệ tăng tiến, còn có thể sử dụng các cặp quan hệ từ khác như: không những...mà..., không chỉ...mà..., không những...mà..., không phải chỉ.. mà...
1.2. Ghi nhớ
- Để thể hiện quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng một trong các cặp quan hệ từ: không những... mà... ; chẳng những... mà... ; không chỉ... mà...
1.3. Hướng dẫn luyện tập
Câu 1 (trang 54 sgk Tiếng Việt 5): Tìm và phân tích cấu tạo của câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến trong mẩu chuyện vui sau:
Người lái xe đãng trí
Một người đàn ông hốt hoảng gọi điện tới đồn công an:
- A lô! Xin các anh đến giúp tôi ngay! Tôi đã khoá cửa xe cẩn thận nhưng bọn trộm vẫn đột nhập vào xe của tôi. Bọn bất lương ấy không chỉ ăn cắp tay lái mà chúng còn lấy luôn cả bàn đạp phanh. Thật không thể tưởng tượng nổi!
Lát sau, khi hai cảnh sát vừa được phái đi thì trực ban của đồn lại nhận được một cú điện thoại:
- Xin lỗi vì đã làm phiền các anh. Hoá ra tôi ngồi nhầm vào hàng ghế sau.
Theo báo MỰC TÍM
Gợi ý:
- Vế 1: Bọn bất lương ấy / không chỉ ăn cắp tay lái
CN VN
- Vế 2: Mà chúng / còn lấy luôn cả bàn đap phanh
CN VN
- Cặp quan hệ từ thể hiện quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép trong câu là: không chỉ ....... mà .........
Câu 2 (trang 55 sgk Tiếng Việt 5):
a) Tiếng cười ... đem lại niềm vui cho mọi người ... nó còn là một liều thuốc trường sinh.
b) ... hoa sen đẹp ... nó còn tượng trưng cho sự thanh khiết của tâm hồn Việt Nam.
c) Ngày nay, trên đất nước ta, ... công an làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an ninh...mỗi một người dân đều có trách nhiệm bảo vệ công cuộc xây dựng hoà bình.
Gợi ý:
a) Tiếng cười không những đem lại niềm vui cho mọi người mà nó còn là liều thuốc trường sinh.
b) Chẳng những hoa sen đẹp mà nó còn tượng trưng cho sự thanh khiết của tâm hồn Việt Nam.
c) Ngày nay, trên đất nước ta, không chỉ công an làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an ninh mà mỗi một người dân đều có trách nhiệm bảo vệ công cuộc xây dựng hòa bình.
- Thông qua bài học Luyện từ và câu: Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ, các em cần nắm được những nội dung sau:
- Để thể hiện quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng một trong các cặp quan hệ từ: không những... mà... ; chẳng những... mà... ; không chỉ... mà...
- Biết phân tích cấu tạo của các câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến.
- Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Tập làm văn: Trả bài văn kể chuyện để có bước chuẩn bị thật tốt cho tiết học tiếp theo.
