SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP HCM ĐỀ THI GIỮA KÌ II NĂM HỌC 2018-2019
TRƯỜNG THPT NGUYỄN CHÍ THANH Bài thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 60 phút, không kể thời gian phát đề
Đọc văn bản sau và thực hiện theo yêu cầu:
Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc. Chúng nó bắn, đã thành lệ, mỗi ngày hai lần, hoặc buổi sáng sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng và sẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy. Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn.
Trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời. Cũng ít có loại cây ham ánh sáng mặt trời đến thế. Nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thẳng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng. Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đại bác chặt đứt làm đôi. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu còn loãng, vết thương không lành được, cứ loét mãi ra, năm mười hôm thì cây chết. Nhưng cũng có những cây vượt lên được cao hơn đầu người, cành lá sum sê như những con chim đã đủ lông mao, lông vũ. Đạn đại bác không giết nổi chúng, những vết thương của chúng chóng lành như trên một thân thể cường tráng. Chúng vượt lên rất nhanh, thay thế những cây đã ngã… Cứ thế hai ba năm nay rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng…
Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa, đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp tới chân trời.
(Trích Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành)
Câu 1. Nêu những ý chính của văn bản. (1.0 điểm)
Câu 2. Tác giả đã biểu lộ thái độ gì khi nói đến hình ảnh cây xà nu? (1.0 điểm)
Câu 3. Xác định và nêu tác dụng của phép so sánh, nhân hóa trong những câu sau: “Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn.” (2.0 điểm)
Câu 4. Câu văn “Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời” gợi những liên tưởng gì? (2.0 điểm)
Câu 5. Trong phần mở đầu tác phẩm có chi tiết: “Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa, đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp tới chân trời”. Kết thúc tác phẩm chi tiết ấy được lăp lại một lần nữa: “Ba người đứng ở đấy nhìn ra xa. Đến hút tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài nhũng rừng xà nu nối tiếp chạy đến chân trời.”
Hãy viết đoạn văn khoảng 200 chữ cảm nhận hai chi tiết trên. (4.0 điểm)
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
------------------------HẾT-----------------------
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT ĐỀ THI
Câu 1: Nêu những ý chính của văn bản:
- Rừng xà nu bị tàn phá trong bom đạn của kẻ thù.
- Rừng xà nu mạnh mẽ, kiên cường vươn lên bất chấp bom đạn tàn phá.
Câu 2: Tác giả đã biểu lộ thái độ gì khi nói đến hình ảnh cây xà nu:
- Xót xa trước hình ảnh rừng xà nu bị tàn phá.
- Tự hào trước sức sống mãnh liệt của cây xà nu.
Câu 3: Xác định và nêu tác dụng của phép so sánh, nhân hóa trong những câu sau:
- “Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn. ”
- So sánh: đổ ào ào như một trận bão; hình ảnh sinh động, cụ thể nhằm khắc họa rõ nét hình ảnh cây xà nu bị hủy diệt hàng loạt.
- Nhân hóa: bị thương, thân mình, vết thương, bầm lại, cục máu; hình ảnh sinh động, gần gũi nhằm khắc họa rõ nét nỗi đau của cây xà nu cũng là nỗi đau của dân làng Xô-man.
Câu 4: Câu văn “Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời” gợi những liên tưởng gì?
- Thế hệ dân làng Xô-man nối tiếp nhau nhanh chóng trưởng thành trong khói lửa chiến tranh, thế hệ này ngã xuống đã có thế hệ sau tiếp nối.
- Tinh thần kiên cường, bất khuất của dân làng Xô-man.
Câu 5: Trong phần mở đầu tác phẩm có chi tiết: “Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa, đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp tới chân trời”. Kết thúc tác phẩm chi tiết ấy được lặp lại một lần nữa: “Ba người đứng ở đấy nhìn ra xa. Đến hút tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những rừng xà nu nối tiếp chạy đến chân trời.”
Hãy viết đoạn văn khoảng 200 chữ cảm nhận hai chi tiết trên.
- Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách viết đoạn văn nghị luận văn học. Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả,… (1.0 điểm)
- Yêu cầu về kiến thức: Học sinh đảm bảo nội dung sau (3.0 điểm):
- Dẫn đề (0.5 điểm)
- Kết cấu vòng tròn (0.5 điểm)
- Vẻ đẹp hùng vĩ của Tây Nguyên với những cánh rừng xà nu bạt ngàn chạy đến chân trời.(0.5 điểm)
- Điệp từ ngữ, thay thế từ đồi xà nu thành rừng xà nu: sức sống mãnh liệt của cây xà nu.(0.75 điểm)
- Biểu tượng cho sức sống bất diệt, tinh thần bất khuất của dân làng Xô-man nói riêng, Tây Nguyên nói chung. (0.75 điểm)
- Lưu ý:
- Bài viết cẩu thả, bôi xóa nhiều: -1 điểm toàn bài
- Trả lời không tròn câu: -0.5 điểm toàn bài
