SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP HCM ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2
TRƯỜNG THPT NGUYỄN THỊ MINH KHAI Năm học 2018-2019
ĐỀ CHÍNH THỨC Môn: Ngữ văn – Lớp 12
Đề thi gồm: 01 trang. Thời gian: 120 phút, không kể thời gian giao đề.
PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (3,0 điểm)
Đọc kĩ văn bản sau rồi trả lời các câu hỏi bên dưới:
“…
Ôi giờ phút yêu quê hương làm sao trong xuân vui đầu tiên.
Ôi giờ phút trong tay anh đầu tiên một cuộc đời êm ấm.
Từ đây người biết quê người
Từ đây người biết thương người
Từ đây người biết yêu người .
Giờ dặt dìu mùa xuân theo én về
Mùa bình thường, mùa vui nay đã về.
Mùa xuân mơ ước ấy xưa có về đâu
Với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông
Một trưa nắng thôi hôm nay mênh mông.”
(Mùa xuân đầu tiên, Văn Cao,1976)
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên? (0.5 điểm)
Câu 2: Nội dung văn bản? (0.5 điểm)
Câu 3: Biện pháp nghệ thuật nổi bật trong văn bản và tác dụng của nó? (1.0 điểm)
Câu 4: Theo Văn Cao , mùa xuân mơ ước là mùa xuân như thế nào? (1.0 điểm)
PHẦN II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. Nghị luận xã hội (2.0 điểm)
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về thông điệp trong những câu sau của văn bản ở phần Đọc - hiểu:
Từ đây người biết quê người
Từ đây người biết thương người
Từ đây người biết yêu người .
Câu 2: Nghị luận văn học (5.0 điểm)
Cảm nhận của anh chị về nhân vật người đàn bà hàng chài trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu (Ngữ văn 12, Tập hai)
-------HẾT-------
Học sinh không được sử dụng tài liệu; Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm./.
HƯỚNG DẪN CHẤM
PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (3.0 ĐIỂM)
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính: phương thức biểu cảm (0,5 điểm)
Câu 2. Văn bản thể hiện niềm hân hoan, vui sướng của người dân Việt Nam đón mùa xuân bình yên đầu tiên sau khi đất nước đã thống nhất (0.5 điểm)
Câu 3. Biện pháp nghệ thuật nổi bật trong văn bản là phép điệp
- Điệp ngữ: Ôi giờ phút …
- Điệp cấu trúc: Từ đây người biết
- Tác dụng: tạo tính nhạc cho câu hát, nhấn mạnh thời khắc đổi thay của đất trời cũng là thời khắc làm nảy sinh tình cảm yêu thương trong lòng người.
- Lưu ý: HS chỉ cần nêu 1 trong 2 phép điệp
- Gọi tên biện pháp nghệ thuật :0,25đ
- Chỉ ra từ ngữ cụ thể: 0,25đ
- Nêu tác dụng 0,5đ
Câu 4. Theo Văn Cao, mùa xuân mơ ước là:
- mùa bình thường nhưng tràn ngập niềm vui
- mùa bình yên với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông và một trưa nắng thôi hôm nay mênh mông
- Lưu ý: Học sinh có thể trả lời bằng cách diễn giải khác nhưng vẫn phải bám sát ý trong văn bản. Giám khảo căn cứ vào thực tế cách trả lời để cho điểm. Diễn đạt lủng củng trừ 0,25 đến 0,5 điểm.
PHẦN II. LÀM VĂN (7.0 ĐIỂM)
Câu 1. Nghị luận xã hội: (2.0 điểm)
- Yêu cầu về kỹ năng:
- HS biết cách viết đoạn văn nghị luận xã hội, kết cấu chặt chẽ, biết dùng từ, đặt câu, diễn đạt lưu loát, mạch lạc, bố cục cân đối, trình bày rõ ràng, tôn trọng người đọc.
- Yêu cầu về kiến thức:
- Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải bảo đảm được sự liền mạch trong nội dung, đúng đắn trong tư tưởng và nêu được các ý sau:
- Làm người thì phải có ý thức về cội nguồn dân tộc, phải biết thương yêu,quan tâm, chia sẻ với mọi người trong cộng đồng.(0,75 đ)
- Xã hội sẽ trở nên tốt đẹp hơn, cuộc sống sẽ trở nên ý nghĩa hơn khi chúng ta có ý thức, có tinh thần dân tộc và có lòng nhân ái. (0,75 đ)
- Phê phán những biểu hiện lệch lạc trong ý thức và lối hành xử độc ác của một số người trong xã hội hôm nay, nhất là một bộ phận giới trẻ. .(0,5 đ)
- Giáo viên căn cứ vào bài làm cụ thể của học sinh để cho điểm. (Nếu viết thành bài văn tối đa 1,0 điểm.)
Câu 2: Nghị luận văn học (5.0 điểm)
- Yêu cầu về kĩ năng:
- HS biết cách làm bài nghị luận văn học, kết cấu bài viết chặt chẽ, biết dùng từ, đặt câu, diễn đạt lưu loát, mạch lạc, bố cục cân đối, trình bày rõ ràng, tôn trọng người đọc.
- Vận dụng tốt các thao tác lập luận; không mắc lỗi dùng từ, đặt câu, diễn đạt.
- Khuyến khích những bài viết thể hiện cá tính, sáng tạo.
- Yêu cầu về kiến thức:
- Trên cơ sở hiểu biết về tác giả Nguyễn Minh Châu và đoạn trích Chiếc thuyền ngoài xa trong tác phẩm cùng tên, HS biết cách chọn và phân tích những chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật những cảm nhận của mình về nhân vật người đàn bà hàng chài. Bài viết có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, song cần nêu được những ý cơ bản sau
- Giới thiệu khái quát tác giả Nguyễn Minh Châu,truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa và nhân vật người đàn bà hàng chài (0.5 điểm)
- Cảm nhận về nhân vật (4,0 điểm):
- Lai lịch, ngoại hình (1.0 đ)
- Đặc điểm tính cách (3.0 đ)
- Cam chịu, nhẫn nhục
- Giàu tình thương yêu
- Bao dung, độ lượng
- Thấu hiểu lẽ đời
- Lưu ý: HS có thể xây dựng hệ thống luận điểm theo cách khác nhưng biết lập luận nêu và phân tích dẫn chứng để thể hiện cảm nhận về nhân vật thì vẫn được điểm tối đa.
- Đánh giá (0.5 điểm):
- Nhân vật người đàn bà hàng chài được khắc họa chân thực, sinh động, đa diện, đa chiều qua cái nhìn của nghệ sĩ Phùng.
- Nhân vật người đàn bà hàng chài là hiện thân của những người phụ nữ lam lũ nghèo khổ nhưng có nhiều phẩm chất tốt đẹp.
- Lưu ý:
- Nếu học sinh chỉ viết đoạn nhưng đầy đủ các ý cơ bản, tối đa 4,0 điểm.
- Nếu bài luận chỉ kể chuyện, không có dẫn chứng thì giám khảo có thể cho từ 2,5 - 3,0 điểm
