CHUYÊN ĐỀ PHÂN BIỆT HIỆN TƯỢNG VẬT LÝ VÀ HIỆN TƯỢNG HÓA HỌC
I. Lý thuyết & phương pháp giải
- Hiện tượng vật lý: là hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.
Ví dụ:
+ Nước đá để chảy thành nước lỏng, đun sôi nước lỏng chuyển thành hơi nước và ngược lại.
+ Hòa tan đường saccarozơ dạng hạt vào nước được dung dịch trong suốt, không nhìn thấy hạt đường nhưng nếm thấy vị ngọt.
- Hiện tượng hóa học: là hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất khác.
Ví dụ:
+ Lưu huỳnh cháy trong không khí tạo thành khí có mùi hắc là lưu huỳnh đioxit.
+ Trong lò nung đá vôi, canxi cacbonat chuyển dần thành vôi sống (canxi oxit) và khí cacbon đioxit thoát ra ngoài.
- Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là có chất mới tạo thành.
II. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Hãy phân tích và chỉ ra ở giai đoạn nào diễn ra hiện tượng vật lí, giai đoạn nào diễn ra hiện tượng hóa học trong quá trình sau:
“Khi sản xuất vôi sống, người ta đập đá vôi thành những cục nhỏ có kích thước thích hợp cho vào lò nung, nung đá vôi ta được vôi sống (canxi oxit) và khí cacbonic. Cho vôi sống vào nước được chất mới là canxi hiđroxit.”
Hướng dẫn giải:
Giai đoạn “đập đá vôi thành những cục nhỏ có kích thước thích hợp” là hiện tượng vật lý do chất chỉ giảm kích thước còn vẫn là chất ban đầu.
Giai đoạn “ nung đá vôi ta được vôi sống và khí cacbonic” là hiện tượng hóa học do dưới tác dụng của nhiệt độ đá vôi đã biến đổi thành hai chất khác là vôi sống và khí cacbonic.
Giai đoạn “ Cho vôi sống vào nước được chất mới là canxi hiđroxit” là hiện tượng hóa học do cho vôi sống vào nước được chất mới.
Ví dụ 2: Hiện tượng nào là hiện tượng vật lí, hiện tượng nào là hiện tượng hóa học?
a. Thủy tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
b. Khí metan (CH4) cháy tào thành khí cacbonic và hơi nước.
c. Hòa tan axit axetic vào nước được dung dịch axetic loãng dùng làm giấm ăn.
d. Cho vôi sống (CaO) vào nước được canxi hiđroxit (Ca(OH)2).
Hướng dẫn giải:
Các hiện tượng vật lý là a, c do không có sự tạo thành chất mới.
Các hiện tượng hóa học là b, d do chất biến đổi tạo thành chất khác.
Ví dụ 3: Trong số những quá trình kể dưới đây, cho biết đâu là hiện tượng vật lý?
a. Quá trình quang hợp của cây xanh.
b. Quá trình lên men rượu.
c. Nước đá chảy thành nước lỏng.
d. Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi.
Hướng dẫn giải:
Hiện tượng vật lý là c và d.
III. Bài tập vận dụng
Câu 1: Phản ứng hoá học là quá trình biến đổi
A. Trạng thái tồn tại của chất.
B. Nguyên tử này thành nguyên tử khác
C. Chất này thành chất khác.
D. Nguyên tố này thành nguyên tố khác.
Đáp án
Chọn C
Câu 2: Khi hoà tan muối ăn vào nước đã xảy ra hiện tượng
A. Vật lí.
B. Hoá học.
C. Cả hiện tượng vật lí và hoá học.
D. Không có hiện tượng gì.
Đáp án
Chọn A
Khi hòa tan muối ăn vào nước xảy ra hiện tượng vật lý do không có sự tạo thành chất mới.
Câu 3: Hiện tượng vật lý là
A. hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất mới.
B. hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.
C. hiện tượng chất bị phân hủy.
D. hiện tượng biến đổi chất, có thể tạo ra chất mới hoặc không.
Đáp án
Chọn B
Câu 4: Khi đốt nến (làm bằng parafin), nến chảy lỏng thấm vào bấc. Sau đó nến lỏng chuyển thành hơi. Hơi nến cháy trong không khí tạo thành khí cacbon đioxit và hơi nước. Giai đoạn diễn ra hiện tượng hóa học là
A. Nến chảy lỏng thấm vào bấc.
B. Nến lỏng chuyển thành hơi.
C. Hơi nến cháy trong không khí tạo thành khí cacbon đioxit và hơi nước.
D. Không có giai đoạn nào xảy ra hiện tượng hóa học.
Đáp án
Chọn C
Do giai đoạn này xảy ra hiện tượng parafin biến đổi có tạo thành chất mới là CO2 và hơi nước.
Câu 5: Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là
A. Sự thay đổi về màu sắc của chất.
B. Sự xuất hiện chất mới.
C. Sự thay đổi về trạng thái của chất.
D. Sự thay đổi về hình dạng của chất.
Đáp án
Chọn B
Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là có chất mới tạo thành.
Câu 6: Hiện tượng nào sau đây là hiện tượng vật lý
a. Pha loãng nước muối.
b. Nước đá chảy thành nước lỏng.
c. Lưu huỳnh cháy trong không khí.
d. Đốt than.
A. Tất cả đáp án
B. a,b,c
C. a,
D. c,d
Đáp án
Chọn C
Câu 7: Hiện tượng hóa học là
A. Thanh sắt bị dát mỏng.
B. Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi.
C. Thủy tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
D. Đốt cháy mẩu giấy.
Đáp án
Chọn D
Câu 8: Các hiện tượng sau, hiện tượng nào không phải là hiện tượng hoá học?
A. Khi nung nóng đá vôi (canxi cacbonat) thì thấy khối lượng giảm đi.
B. Rượu để lâu trong không khí bị chua.
C. Thuỷ tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
D. Một lá đồng bị nung nóng, trên mặt đồng phủ một lớp màu đen.
Đáp án
Chọn C
Câu 9: Hiện tượng hóa học là
A. Cơm bị ôi thiu.
B. Hòa tan đường vào nước.
C. Cầu vồng xuất hiện sau mưa.
D. Đun sôi nước.
Đáp án
Chọn A.
Câu 10: Trong các hiện tượng sau, hiện tượng vật lý là
A. Gỗ cháy thành than.
B. Cơm bị ôi thiu.
C. Sữa chua lên men.
D. Nước bốc hơi.
Đáp án
Chọn D
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Chuyên đề phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học môn Hóa học 8. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Ngoài ra các em học sinh có thể tham khảo các tài liệu cùng chuyên mục:
- Dạng bài tập lập công thức hóa học của một chất theo hóa trị môn Hóa học 8
- Dạng bài tập xác định hóa trị của một nguyên tố môn Hóa học 8
Chúc các em học tốt!
