CÁC MỎ KHOÁNG SẢN NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH
1. LÝ THUYẾT
a. Khái niệm
Mỏ khoáng sản: là những nơi tập trung khoáng sản.
b. Phân loại
- Các mỏ khoáng sản nội sinh:
+ Là các mỏ được hình thành do nội lực (quá trình mắc – ma).
+ Ví dụ: Vàng, đồng, chì…
- Các mỏ khoáng sản ngoại sinh:
+ Là các mỏ được hình thành do các quá trình ngoại lực (quá trình phong hóa, tích tụ…).
+ Ví dụ: than đá, dầu mỏ, đá vôi, cao lanh…
- Do hình thành trong một thời gian dài (hàng vạn, hàng triệu năm) nên cần khai thác, sử dụng khoáng sản một cách hợp lý và tiết kiệm.
2. BÀI TẬP VÍ DỤ
Câu 1: Tại sao gọi là mỏ nội sinh và mỏ ngoại sinh?
Trả lời
Do quá trình hình thành mỏ:
+ Những khoáng sản được hình thành do vật chất nóng chảy ở dưới sâu (mác ma) rồi được đưa lên gần mặt đất tạo thành mỏ nội sinh: đồng, chì, kẽm,...
+ Những khoáng sản được hình thành trong quá trình tích tụ vật chất ở những chỗ trũng cùng với các loại đá trầm tích tạo thành mỏ ngoại sinh: than, cao lanh, đá vôi.
Câu 2: Hãy trình bày sự phân loại khoáng sản theo công dụng.
Trả lời
Theo công dụng, các khoáng sản được phân làm 3 loại:
- Khoáng sản năng lượng như: than đá, than bùn, dầu mỏ, khí đốt. Công dụng: làm nhiên liệu cho công nghiệp năng lượng hoặc nguyên liệu cho công nghiệp hoá chất.
- Khoáng sản kim loại gồm 2 loại:
+ Kim loại đen như: sắt, mangan, titan, crôm... dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp luyện kim đen để sản xuất ra gang, thép...
+ Kim loại màu như: đồng, chì, kẽm... dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp luyện kim màu để sản xuất ra đồng, chì, kẽm.
- Khoáng sản phi kim loại như: muối mỏ, apatit, thạch anh, đá vôi, cát, sỏi, ... dùng để sản xuất phân bón, đồ gốm sứ, vật liệu xây dựng.
Câu 3: Quá trình hình thành mỏ nội sinh và mỏ ngoại sinh khác nhau như thế nào?
Trả lời
Mỏ nội sinh và mỏ ngoại sinh có quá trình hình thành khác nhau:
- Mỏ nội sinh là mỏ khoáng sản được hình thành trong quá trình phun trào mác ma (núi lửa), hoặc do mác ma được đẩy lên gần bề mặt đất. Vì thế, chúng thường ở những nơi có đá mác ma lộ ra ngoài mặt đất hoặc ở gần mặt đất.
- Mỏ ngoại sinh là mỏ khoáng sản được hình thành do sự lắng đọng vật chất ở những chỗ trũng hoặc do phong hoá đá xảy ra trong thời gian dài ở trên bề mặt đất. Vì vậy, chúng có quan hệ nhiều với loại đá trầm tích và thường có trong các lớp đá trầm tích.
3. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Mỏ nội sinh được hình thành do
- Mắc ma và tác dụng của nội lực
- Mắc ma và tác dụng của ngoại lực
- Quá trình tích tụ vật chất và nội lực
- Quá trình tích tụ vật chất và ngoại lực
Câu 2: Muối mỏ, apatit, thạch anh, kim cương, đá vôi thuộc loại khoáng sản
- Kim loại đen.
- Năng lượng.
- Phi kim loại.
- Kim loại màu.
Câu 3: Mỏ ngoại sinh là:
- Sắt, man-gan, ti-tan, crom
- Than đá, than bùn, dầu mỏ, khí đốt,...
- Đồng, chì, kẽm, thiếc, vàng, bạc,..
- Than, cao lanh, đá vôi
Câu 4: Dựa vào tính chất và công dụng, khoáng sản được chia thành mấy nhóm?
- 3 nhóm
- 5 nhóm
- 4 nhóm
- 2 nhóm
Câu 5: Mỏ nội sinh gồm có các mỏ:
- Đá vôi, hoa cương
- Apatit, dầu lửa
- Đồng, chì,sắt
- Than đá, cao lanh
Câu 6: Trong lớp vỏ Trái Đất, các nguyên tố hóa học thường chiếm một tỉ lệ
- Nhỏ và khá tập trung.
- Lớn và khá tập trung,
- Lớn và rất phân tán.
- Nhỏ và rất phân tán.
Câu 7: Loại khoáng sản kim loại màu gồm
- Than đá, sắt, đồng.
- Đồng, chì, kẽm.
- Crôm, titan, mangan.
- Apatit, đồng, vàng.
Câu 8: Mỏ ngoại sinh là:
- Sắt, man-gan, ti-tan, crom
- Than đá, than bùn, dầu mỏ, khí đốt,...
- Đồng, chì, kẽm, thiếc, vàng, bạc,..
- Than, cao lanh, đá vôi
Câu 9: Loại khoáng sản kim loại đen gồm
- A. Sắt, mangan, titan, crôm.
- Đồng, chì, kẽm, sắt.
- Mangan, titan, chì, kẽm.
- Apatit, crôm, titan, thạch anh.
---(Hết)---
Trên đây là toàn bộ nội dung Chuyên đề Các mỏ khoáng sản nôi sinh và ngoại sinh môn Địa Lý 6 năm 2021. Để xem thêm nhiều tài liệu hữu ích khác, các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Chúc các em học tốt!
